تحصیلات تکمیلی
پایان نامه کارشناسی ارشد در (علوم تربیتی-مدیریت و برنامه ریزی آموزشی)
عنوان:
ارزشیابی برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان(پردیسهای استان سیستان و بلوچستان)، بر اساس اسناد بالا دستی.
استاد راهنما: دکتر علیرضا حیدرزادگان
(این پایان نامه از حمایت مالی معاونت پژوهشی دانشگاه سیستان و بلوچستان بهره مند شده است)
اردیبهشت ماه ۱۳۹۴
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
چکیده
هدف از پژوهش حاضر، ارزشیابی برنامه درسی پردیسهای دانشگاه فرهنگیان استان سیستان و بلوچستان بر اساس اسناد بالا دستی بوده است.
روش پژوهش حاضر، ارزشیابی با بهره گرفتن از الگوی (CIPP) بود. جامعه آماری این تحقیق شامل ۱۰۰ نفر از اساتید مؤظف و غیرمؤظف شاغل در پردیسهای دانشگاه فرهنگیان استان سیستان و بلوچستان در سال تحصیلی ۹۴-۹۳ بوده است که با بهره گرفتن از جدول مورگان تعداد ۸۰ نفر از آنان با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. برای جمعآوری داده های مورد نیاز این پژوهش، از یک پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد، که پایایی ابزار با بهره گرفتن از ضریب آلفای کرانباخ محاسبه گردید. این ضریب برای عنصر محتوای برنامه درسی (۷۷/۰)، اهداف برنامه درسی (۷۵/۰)، فرایند یاددهی– یادگیری (۸۹/۰)، استفاده از فنآوری اطلاعات (۷۸/۰)، دوره های کارورزی دانشجو معلمان (۸۷/۰)، تعامل مستمر دانشجو معلمان و اساتید با مراکز علمی و پژوهشی (۹۰/۰)، شیوه تعیین صلاحیت و جذب دانشجو معلمان (۶۵/۰)، مشارکت اساتید در تولید برنامه درسی (۸۷/۰) و فرایند ارزشیابی از آموختههای دانشجو معلمان (۸۴/۰) به دست آمد. تجزیه و تحلیل جداول توافقی توزیع فراوانی داده ها و آزمون استنباطی خیدو نشان داد که از نظر اساتید دانشگاه فرهنگیان میزان بازنگری در شیوه تعیین صلاحیت و شیوه جذب دانشجو معلمان در مقایسه با اسناد بالا دستی مطلوب ارزیابی شده است و میزان بازنگری در عنصر محتوای برنامه درسی، اهداف برنامه درسی، فرایند یاددهی– یادگیری، دوره های کارورزی دانشجو معلمان، مشارکت اساتید در تولید برنامه درسی در مقایسه با اسناد بالا دستی نسبتاً مطلوب ارزیابی شده است. یافته ها همچنان نشان داد که بر اساس ارزیابی مشارکت کنندگان در تحقیق میزان بازنگری در عنصر استفاده از فنآوری اطلاعات در فرایند یاددهی یادگیری، فرایند ارزشیابی از آموختههای دانشجو معلمان و تعامل مستمر دانشجو معلمان و اساتید با مراکز علمی و پژوهشی در مقایسه با اسناد بالادستی نامطلوب میباشد.
بنابراین با توجه به یافته های پژوهش نیاز است که دانشگاه فرهنگیان به استناد سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و اساسنامه این دانشگاه در زمینه فرایند ارزشیابی از آموختههای دانشجو معلمان، استفاده از فنآوری اطلاعات و ارتباطات در یادگیری و تعامل مستمر دانشجو معلمان و اساتید این دانشگاه با سایر مراکز علمی و پژوهشی اقدامات عملی چشمگیری از خود نشان دهد.
کلمات کلیدی: ارزشیابی برنامه درسی، دانشگاه فرهنگیان، اسناد بالا دستی، الگوی ارزشیابی.CIPP
فهرست مطالب
عنوان
۲-۱-۱- اهمیت و ضرورت ارزشیابی.. ۱۸
۲-۱-۲- دسته بندی ارزشیابی های آموزشی با توجه به موضوع ارزشیابی.. ۲۰
۲-۱-۲-۱-ارزشیابی از دانشجویان. ۲۰
۲-۱-۲-۲-ارزشیابی از برنامه درسی پردیس های دانشگاه فرهنگیان. ۲۰
۲-۱-۳- ارزشیابی از برنامه های درسی و مواد آموزشی.. ۲۱
۲-۱-۴- انتخاب مدل و الگوی ارزشیابی.. ۲۱
۲-۲-۱- تاریخچه برنامه درسی: ۲۷
۲-۲-۱-۱-دو دوره کلی پژوهش در تاریخ برنامه ریزی درسی.. ۲۷
۲-۲-۱-۲-برنامه درسی در قبل از قرن بیستم. ۲۸
۲-۲-۱-۳-برنامه درسی در قرن بیستم. ۳۰
۲-۲-۲- برنامه درسی آموزش عالی.. ۳۲
۲-۲-۳- نقش مدیریت در برنامه درسی آموزش عالی: ۳۷
۲-۲-۴- مراحل برنامه ریزی درسی و آموزشی.. ۳۸
۲-۳-۱- سند تحول بنیادین آموزش و پرورش… ۳۹
۲-۳-۲- اساسنامه دانشگاه فرهنگیان. ۴۱
۲-۷- جامعه آماری، نمونه آماری، روش نمونه گیری.. ۵۴
۲-۹- روش های آماری مورد استفاده در پژوهش… ۵۹
بحث ، نتیجه گیری و پیشنهادات ۹۲
۴-۱-۱۱- سؤال یازدهم پژوهش… ۱۰۶
فهرست جدولها
عنوان صفحه
جدول۳-۱: فراوانی نمونه پژوهش براساس جنسیت ۵۵
جدول ۳-۲: فراوانی نمونه براساس سطح تحصیلی ۵۶
جدول ۳-۳: فراوانی نمونه پژوهش براساس دانشگاه(پردیس) محل خدمت ۵۷
جدول ۴-۱: توزیع فراوانی، امتیاز و وضعیت هر یک از سؤالات و کل عنصر محتوای برنامه درسی ۶۳
جدول ۴-۲: جدول توافقی فراوانی مشاهده شده و فراوانی مورد انتظار سه حالت متغیر محتوای برنامه درسی.. ۶۵
جدول ۴-۳: نتایج آزمون خیدو جهت مقایسه حالتهای متغیر ۶۵
جدول ۴-۴: توزیع فراوانی، امتیاز و وضعیت هر یک از سؤالات و کل عنصر اهداف برنامه درسی ۶۶
جدول ۴-۵: جدول توافقی فراوانی مشاهده شده و فراوانی مورد انتظار سه حالت متغیر اهداف برنامه درسی.. ۶۸
جدول ۴-۶: نتایج آزمون خیدو جهت مقایسه حالتهای متغیر ۶۸
جدول ۴-۷: توزیع فراوانی، امتیاز و وضعیت هر یک از سؤالات و کل عنصر فرایند یاددهی-یادگیری.. ۶۹
جدول ۴-۹: نتایج آزمون خیدو جهت مقایسه حالتهای متغیر ۷۱
جدول ۴-۱۰: توزیع فراوانی، امتیاز و وضعیت هر یک از سؤالات و کل عنصر استفاده از فنآوری اطلاعات.. ۷۲
جدول ۴-۱۲: نتایج آزمون خیدو جهت مقایسه حالتهای متغیر ۷۴
جدول ۴-۱۳: توزیع فراوانی، امتیاز و وضعیت هر یک از سؤالات و کل عنصر استانداردهای دورهی کارورزی ۷۵
جدول ۴-۱۵: نتایج آزمون خیدو جهت مقایسه حالتهای متغیر ۷۷
جدول ۴-۱۸: نتایج آزمون خیدو جهت مقایسه حالتهای متغیر ۸۰
جدول ۴-۲۱: نتایج آزمون خیدو جهت مقایسه حالتهای متغیر ۸۳
جدول ۴-۲۲: توزیع فراوانی، امتیاز و وضعیت هر یک از سؤالات و کل عنصر مشارکت اساتید در تولید محتوا ۸۴
جدول ۴-۲۴: نتایج آزمون خیدو جهت مقایسه حالتهای متغیر ۸۶
جدول ۴-۲۷: نتایج آزمون خیدو جهت مقایسه حالتهای متغیر ۸۹
جدول ۴-۲۹: نتایج رتبه بندی عناصر برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان ۹۱
جدول ۴-۳۰: نتایج آزمون فریدمن جهت بررسی تفاوت رتبه های تحقق عناصر برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان. ۹۱
فهرست نمودار
عنوان صفحه
نمودار۲-۱: الگوی مفهومی تحقیق ۵۲
نمودار ۳-۱: فراوانی درصدی نمونه پژوهش براساس جنسیت ۵۵
نمودار ۳-۲: فراوانی درصدی نمونه پژوهش براساس سطح تحصیل ۵۶
نمودار ۳-۳: فراوانی درصدی نمونه پژوهش براساس پردیس محل خدمت ۵۷
فصل اول
کلّیــــــات
۱-۱- مقدمه
آموزش عالی در ایران بر حسب ضرورتهای تاریخی،«دگرگونیهای بسیاری بهخود دیده و مسیر پرفراز و نشیب و گسیختهای را پیموده است». استفاده از ارزیابی در فعالیتهای آموزشی به اندازه خود فعالیتهای آموزشی قدمت دارد؛ اما به کار گرفتن ارزیابی آموزشی بعنوان بازخوردی جهت بهبودی فعالیتهای آموزشی امری نسبتاً جدید است (بازرگان، ۲۰۰۸). در نظام آموزش عالی از ارزیابی آموزشی میتوان برای انتخاب دانشجو، هیأت علمی، برنامه درسی و بطور کلی سایر درون دادهای نظام آموزشی استفاده کرد، علاوه بر آن بر چگونگی اجرای فرایند نظارت نموده، سرانجام با بهره گرفتن از ارزیابی برون داد و پیامدها نظام را در جهت مطلوب هدایت کرد.
بنابراین، ارزشیابی باید جهت گیری صریح ارزشی داشته باشد و طراحی آن با هدف کمک به ارتقای علمی و بهبود برنامهها از طریق خود ارزشیابی صورت پذیرد. با توجه به تحولات عظیمی که در عرصههای علمی– آموزشی در حال وقوع است، وظیفه و مسئولیت بزرگ دانشگاه فرهنگیان تربیت فارغالتحصیلانی است، که با درک عمیق از جهانی شدن آموزش در دهکده جهانی و با کسب آگاهی از دانش متحول کنونی و نیازهای جامعه، بهطور اثربخش و با واقعنگری، با ارائه برنامه های آموزشی در پایه های مختلف به جامعه کمک نماید. چرا که برنامه های درسی آینه تمام نمای پیشرفت و انعکاسی از پاسخگو بودن دانشگاهها به نیازهای در حال تغییر جامعه هستند. ارزشیابی برنامه های درسی دانشگاه فرهنگیان مسأله بسیار مهمی است که بطور منظم و علمی میزان تحقق آنها براساس اسناد بالا دستی تا چه حدودی صورت پذیرفته است، در حالی که ارزشیابی جزء جدا نشدنی در آموزش و زمینه ساز تحولی عمیق است. جایگاه والای دانشگاه فرهنگیان در فرایند توسعه ملی و توجه بر سرمایه گذاری در منابع انسانی از طریق گسترش این آموزشها ضرورت شناخت اهمیت، و ارتقای پایگاه معلمان در کشور، محقق را برآن داشته است تا به ارزشیابی برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان بر اساس بند ۱۱ سند تحول بنیادین آموزش و پرورش«باز مهندسی سیاستها و باز تنظیم اصول حاکم بر برنامه درسی تربیت معلم با تأکید بر کارورزی و انطباق سطح شایستگیهای حرفهای معلمان در سطح ملی و جهانی با مقتضیات الگوی برنامه درسی در نظام تعلیم و تربیت و طراحی سیاستهای مناسب برای ارتقای شیوه های جذب، تربیت و نگهداشت معلمان در آموزش و پرورش (۷،۴،۲،۱،و۸)»پرداخته و پیشنهادهایی را در راستای بهبود و ارتقاء این دانشگاه ارائه نماید. این امر زمینهساز فعالیتهای بعدی در این راستا و کمک کننده به برنامهریزان جهت تنظیم برنامه های دقیقتر در این دانشگاه میباشد.
۱-۲- بیان مسئله
از عوامل مؤثر در توسعه نظامند آموزش عالی و بهبود کیفیت آن، برنامه درسی است. برنامه درسی هسته اصلی تمام برنامهها، و محور همه فعالیتهای آموزشی است و میتوان از آن به عنوان قلب تپنده نظام تربیتی یاد کرد. نقش برنامه ریزی درسی در آموزش عالی، فراهم آوردن تجربیاتی است جهت توسعه صلاحیتها و مهارتهای لازم در دانشجویان تا بتوانند مسائل را تشخیص داده و برای آنها راه حل پیدا کنند. طراحی برنامه های آموزشی یا درسی باید با توجه به نیازهای واقعی کسانی که از این خدمت استفاده می کنند، صورت پذیرد و اهداف آموزشی با نیازهای علمی مصرف کنندگان این خدمت مرتبط باشد. بازنگری برنامه های درسی، سازوکاری است که اصلاح مداوم روشها را در آموزش عالی تضمین می کند. تعیین ارزش برنامه حول محورهای زیر انجام میگیرد.
۱-آیا برنامه درسی مقصودی را که به خاطر آن الگو پردازی شده است، برآورده میسازد؟ آیا این مقاصد روایی دارند؟
۲-آیا برنامه درسی برای گروه معینی از فراگیران که برایشان مورد استفاده قرار گرفته، مناسب است؟
۳-آیا مدلهای آموزشی انتخاب شده به هدفهای مورد جستجو بهترین انتخاب است؟ (خوی نژاد، ۱۳۷۷).
ارزشیابی برنامه درسی عبارت است از فرایند بررسی ارزش و شایستگی برنامه درسی. بررسی و مطالعه ارزش و شایستگی هم شامل عناصر و جنبه های خاص برنامه درسی و هم کل برنامه درسی میشود. برنامه ریزی درسی، نیازمند بررسی و کنترل کیفیت میباشد. لذا ضروری است با بررسی تمام ابعاد و عناصر برنامه های درسی، اصلاحات لازم در برنامه درسی و یا اجزای آن صورت پذیرد.
ارزشیابی از برنامه درسی فرایندی مداوم و مستمر است که از ابتدا تا پایان برنامه درسی انجام میپذیرد. در فرایند شکل گیری مفهوم برنامه درسی، صاحبنظران تربیتی جهت تبیین برنامه درسی، عناصر و مؤلفه های آن را مورد توجه قرار دادهاند. (تایلر[۱]، ۱۹۴۹) برنامه درسی را، تعیین هدف، محتوا، روش و ارزشیابی میداند. (زایس[۲]، ۱۹۷۶، به نقل از مهدیزاده، شفیعی، ۱۳۸۸) در تبیین برنامه درسی به عناصر، هدف، محتوا، فعالیتهای یادگیری و روش های ارزشیابی اشاره دارد. (کلاین[۳]،۱۹۹۱) نه عنصر: اهداف، محتوا، راهبردهای یاددهی-یادگیری، فعالیتهای یادگیری، مواد و محتوای آموزشی، ارزشیابی، گروهبندی، زمان و فضا یا مکان را به عنوان عناصر برنامه درسی مطرح می کند.
بررسی تاریخچه ارزشیابی، مبین آن است که الگوهای متعددی در تمامی زمینهها به ویژه ارزشیابی آموزشی، ظهور کرده است. در پژوهش حاضر از بین الگوهای ارزشیابی، الگوی CIPP به کار گرفته شده است که یکی از اثر گذارترین الگوهای نظاممند است و در دههی ۱۹۷۰ توسط استافلبم[۴] در مرکز مطالعات ارزشیابی دانشگاه اوهایو امریکا طراحی گردیده است. این الگو در ارتباط با مفاهیمی است که ریشه در هدفها، آزمونها و طرحهای تجربی دارد و در آن ارزشیابی عبارت از«فرایند تعیین کردن، بهدست آوردن و فراهم ساختن اطلاعات توصیفی و قضایی در مورد ارزش و مطلوبیت هدفها، طرح، اجرا و نتایج؛ به منظور هدایت تصمیمگیری، خدمت به نیازهای پاسخگویی و درک بیشتر از پدیدههای مورد بررسی» است. ویژگی متمایز کننده این الگو، خدمت به تصمیم گیری های منطقی و ارزیابی همهی مراحل ایجاد برنامه است. این الگو چارچوبی جامع به منظور هدایت ارزشیابی برنامهها، پروژهها، محصولات، مؤسسات و سیستمها میباشد، از اینرو بعنوان مبانی نظری پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است.
همچنین کیفیت به معنای انطباق و تناسب ویژگیهایها با معیارها است (سینک[۵]، ۱۹۸۵). کیفیت آموزشی را میتوان در رابطه با ویژگیهایی از بروندادهای آموزشی، پیشرفت تحصیلی فراگیران در قالب ضوابط برنامه درسی، میزان موفقیت نظام آموزشی در دستیابی به اهداف، و میزان تناسب آنچه که تدریس و آموخته میشود با نیازهای حال و آینده فراگیران، با توجه به شرایط خاص آنان و چشمانداز آینده، توصیف کرد. کیفیت در نظام دانشگاهی به«مجموعه ویژگیهای دانشآموختگان، آثار علمی منتشر شده، و خدمات تخصصی عرضه شده بوسیله اعضاء دانشگاه، که توانایی نظام را در برآوردن خواسته های بیان شده، یا اشاره شده، نمایان کند» اشاره می کند (بازرگان،۱۳۷۶). لذا کیفیت در آموزش عالی مفهومی چند بعدی است که به میزان زیادی به وضعیت محیطی نظام دانشگاهی با شرایط و استانداردهای رشته دانشگاهی بستگی دارد. جهت تعیین کیفیت درونی یک سیستم دانشگاهی، به بررسی مطلوبیت و وضعیت عناصر و مؤلفه های نظام آموزشی در جهت تحقق اهداف پرداخته میشود. در سیستم دانشگاهی، یادگیرنده در زمره مشتری اولیه محسوب میگردد و میزان رضایتمندی استفاده کننده از محصولات بیانگر مطلوبیت عناصر نظام آموزشی برای مشتریان داخلی است (رامسدن[۶]، ۱۹۹۸). جهت بهبود کیفیت برنامه های دانشگاهی، بایستی به کیفیت مؤلفه های نظام آموزشی و یادگیری فراگیرندگان توجه شود و الزام و تعهد نسبت به کیفیت باید جزء اولین نقش هر رهبر آموزشی باشد.
برنامه ریزی درسی به مجموعه فهرست موضوعاتی که بایستی مورد مطالعه قرار گیرد، به مطالب ارائه شده از سوی معلم و یا شیوه ارائه مطالب محدود نمیشود، بلکه همه تجربیات برنامه ریزی شدهای است که به منظور دستیابی به اهداف یادگیری فراگیر، به او ارائه میشود (ایبل[۷]، ۲۰۰۵). برنامه درسی بایستی مدرسین دانشجومعلمان را ترغیب کند تا: در زمینه تدریس خود پژوهش کنند؛ در گروههای بحث شرکت کرده و با متخصصان ارتباط برقرار نمایند؛ در کلاس درس بین محیطهای یادگیری بیرونی و درونی پیوند برقرار کنند؛ از فرایندهای یادگیری دانشجو معلمان بازخوردهایی را به آنها منعکس کنند؛ و به شهود و الهام بعنوان منبعی عمده برای یادگیری توجه نمایند (منگز[۸]،۱۹۹۴). دانشجو معلمان، یادگیرندگان بزرگسال هستند و تجربیات زندگی این فراگیران منبع خوبی برای یادگیری فعلی و تدریسشان در آینده است (گریفاین [۹]، ۱۹۹۹). مدرسین دانشجومعلمان بایستی صلاحیتهای لازم را در زمینه تئوریهای آموزش و عمل آموزش کسب کنند و بین تئوریهای علمی آموزشی و عمل آموزشی ارتباط برقرار سازند. مدرسین، دانشجو، معلمان، فقط معلم نیستند، بلکه کارکردی در نقش مدلهایی برای تدریس هستند (کورتجن[۱۰] ،۲۰۰۰).
اثربخشی تدریس دانشگاهی در گرو آگاهی مدرسان و رهبران آموزشی از هدفها و ساختار، روش های تدریس، ارزیابی، مسئولیت پذیری و بهبود آموزشی است (رامسدن، ۱۹۹۸). مدرسین دانشجو معلمان، بایستی توجه داشته باشند که: از منابع اصلی استفاده کرده، تجربیات و متنهای علمی را با یکدیگر پیوند دهند تا فراگیران برای یادگیری فعالانه درگیر شوند؛ افکار و ایدههای چالش برانگیز را تحریک کرده و از حل مسأله استفاده کنند تا دانش نظری و مهارتهای فراگیرندگان عمیقتر شود؛ بخش سنجش فرایند به وجود آید تا بدین طریق مسئولیت فراگیرندگان در فرایند یادگیریشان تقویت شود (لانبرگ[۱۱]، ۲۰۰۲). خلاصه اینکه نقش معلم در هر نظام آموزشی، راهنمای دانش آموزان در امر یادگیری است. معلم میکوشد تا راه چگونه آموختن را به یادگیرنده نشان دهد. معلم باید به مدد مطالعات و تجربیات مستمری که در حین کار بهدست میآورد، تواناییهای لازم را کسب کند تا بتواند به نحو شایستهای نقش تخصصی خود را ایفا نماید. مدرسین دانشجو معلمان بایستی در عین حالی که شایستگیهای علمی را در دانشجو معلمان توسعه میدهند، باید این شایستگیها را در عملکرد آموزشی خودشان نیز نشان دهند (کالدره [۱۲]، ۱۹۸۱، به نقل از مهدیزاده، شفیعی، ۱۳۸۸).
بنابراین، ارزشیابی از برنامه درسی باید جهتگیری صریح ارزشی داشته باشد و طراحی آن با هدف کمک به ارتقای علمی و بهبود برنامهها از طریق خود ارزشیابی صورت پذیرد و نخستین گام پس ایجاد هر گونه تغییر در ساختار و اهداف جدید یک دانشگاه برای گرفتن بازخورد مناسب و اصلاح نواقص موجود، جهت اینکه بتواند پاسخگوی معیارهایی که بر اساس آن، این ساختار جدید طراحی گردیده، باشد. بدین ترتیب مسأله اساسی پژوهش حاضر ارزشیابی برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان (پردیسهای استان سیستان و بلوچستان) بر اساس اسناد بالا دستی، میباشد و این پژوهش بر اساس ۹ عنصر انتخابی از برنامه درسی (محتوا، اهداف، فرایند یاددهی– یادگیری، استفاده از فنآوری اطلاعات و ارتباطات در تدریس، دوره های کارورزی دانشجو معلمان، تعامل مستمر دانشجو معلمان و اساتید با مراکز علمی و پژوهشی، شیوه تعیین صلاحیت و جذب دانشجو معلمان، مشارکت اساتید در تولید برنامه درسی و فرایند ارزشیابی از آموختههای دانشجو معلمان) صورت بندی شد.
تعداد صفحه : ۱۵۶
قیمت : ۱۴۷۰۰تومان
بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد
و در ضمن فایل خریداری شده به ایمیل شما ارسال می شود.
پشتیبانی سایت : * [email protected]
در صورتی که مشکلی با پرداخت آنلاین دارید می توانید مبلغ مورد نظر برای هر فایل را کارت به کارت کرده و فایل درخواستی و اطلاعات واریز را به ایمیل ما ارسال کنید تا فایل را از طریق ایمیل دریافت کنید.
[add_to_cart id=151904]