دانشگاه مازندران
دانشکده علوم انسانی و اجتماعی
پایان‌نامه دوره کارشناسیارشد در رشته پژوهش علوم اجتماعی
موضوع:
بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر نگرش و رفتار بازیافت
(مطالعه موردی: شهر مریوان)
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
چکیده
پیشرفت و توسعه سریع تکنولوژی و تغییر نامطلوب زندگی در برخی عرصه‌ها به ویژه عرصه مصرف، باعث شده است تا با انبوهی از زباله‌ها که بعضاً حاوی انواع مختلف مواد گرانبها و همچنین مواد سمی هستند، مواجه باشیم. این زباله‌ها اگر به صورت مطلوب مدیریت نشوند هم برای انسان و هم برای محیط‌زیست بسیار زیان‌آور می‌باشند. از آنجا که فرایند جمع‌‍آوری و ذخیره‌سازی نامناسب زباله‌ها سبب آلودگی محیط‌زیستی خطرناکی می‌شود، لذا، شیوه صحیح بازیابی و رعایت استانداردهای محیط‌زیستی می‌تواند از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کند. اجرای این شیوه ها و رعایت استاندارد ها به عواامل متعددی بستگی دارد که عوامل اسانی از جمله عوامل بسیار مهم در این زمینه می باشد. لازمه اجرای این شیوه های صحیح و رعایت استانداردها توسط عوامل انسانی از جمله نیازمند نگرش و رفتار مطلوب زیست محیطی محیطی نسبت به پدیده بازیافت می باشد. بنابراین، در تحقیق حاضر نگرش و رفتار مردم نسبت به بازیافت زباله و برخی عوامل مؤثر بر آن در شهر مریوان پرداخته شده است. براساس نظریات موجود و پیشینه‌های تجربی مدلی نظری طراحی گردید. در این تحقیق از نمونه‌گیری خوشه‌ای استفاده شده است. در مجموع ۴۰۰ پرسشنامه تکمیل و جمع آوری گردید. داده‌ها با بهره گرفتن از نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که بین پارادایم نوین اکولوژیکی با رفتار بازیافت رابطه معنادار و مثبت وجود دارد. همچنین، بین نگرش نسبت به بازیافت و رفتار بازیافت رابطه معنادار و مثبت به دست آمده است. یافته‌ها نشان داد که بین سن با رفتار بازیافت پاسخگو رابطه معناداری وجود ندارد. بین جنسیت پاسخگو با رفتار بازیافت رابطه معناداری بدست آمد. همچنین بین وضعیت تأهل با رفتار بازیافت رابطه معناداری بدست نیامد. بین سطح تحصیلات با رفتار بازیافت نیز رابطه معناداری وجود ندارد. با این وجود، متغیر متوسط درآمد خانوار با رفتار بازیافت رابطه معنادار و مثبت را نشان می‌دهد. همچنین رابطه مثبت و معناداری بین نوع شغل با رفتار بازیافت وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیونی نیز نشان داد که، ۱۹ درصد از واریانس متغیر وابسته به‌وسیله متغیرهای مستقل (نگرش نسبت به بازیافت و پارادایم نوین اکولوژیکی) تبیین شده است. در واقع، ضریب تأثیر پارادایم نوین اکولوژیکی ۱۴۲/۰و برای متغیر نگرش نسبت به بازیافت ۴۶۵/۰ می‌باشد.
واژگان کلیدی: رفتار بازیافت، نگرش نسبت به بازیافت، نگرش محیط‌زیستی، پارادایم نوین اکولوژیکی، شهر مریوان.
فهرست
عنوان صفحه
۲-۴- جمع‌بندی پیشینه تجربی تحقیق ۴۲
۳-۲-۲- مدل رفتار محیط‌زیستی مسئولانه ۴۸
۳-۲-۳- مدل چندگانه: مدل انگیزه، توانایی، فرصت و رفتار ۵۰
۳-۲-۴- مدل جامعه‌شناختی رفتار محیط‌زیستی ۵۱
۳-۲-۵- مدل یکپارچه نگرش و انتخاب رفتار ۵۲
۳-۲-۶- پارادایم جدید زیست محیطی ۵۵
۴-۵- روش نمونه گیری و حجم نمونه ۶۸
۴-۶- نحوه ی جمع آوری داده‌ها: ۷۰
۴-۳-۱- تعریف نظری و عملیاتی متغیرهای تحقیق ۷۳
۵-۲- بخش اول: توصیف داده ها ۸۰
۵-۲-۱- ویژگی های جامعه آماری ۸۱
۵-۲-۱-۱- توزیع پاسخگویان برحسب سن ۸۱
۵-۲-۱-۲- توزیع پاسخگویان بر حسب جنس ۸۲
۵-۲-۱-۳- توزیع پاسخگویان برحسب وضعیت تأهل ۸۳
۵-۲-۱-۴- توزیع پاسخگویان برحسب میزان تحصیلات ۸۴
۵-۲-۱-۵- توزیع پاسخگویان برحسب وضعیت اشتغال ۸۵
۵-۲-۱-۶- توزیع پاسخگویان بر حسب میزان درآمد خانوار ۸۶
۵-۲-۲- توصیف متغیرهای اصلی تحقیق ۸۷
۵-۲-۲-۱- نگرش نسبت به بازیافت ۸۷
۵-۲-۲-۳- مقیاس پارادایم نوین اکولوژیکی ۹۴
۵-۳- بخش دوم: تحلیل داده ها ۱۰۰
۵-۳-۱-۱-پارادایم نوین اکولوژیکی با رفتار بازیافت (فرضیه اول) ۱۰۱
۵-۳-۱-۲- رابطه نگرش نسبت به بازیافت با رفتار بازیافت (فرضیه دوم) ۱۰۲
۵-۳-۱-۳- رابطه پارادایم نوین اکولوژیکی با نگرش نسبت به بازیافت ۱۰۲
۵-۳-۱-۴- رابطه متغیرهای جمعیت شناختی با رفتار بازیافت (فرضیه چهارم) ۱۰۳
۵-۳-۱-۴- رابطه متغیرهای جمعیت شناختی بانگرش نسبت به بازیافت (فرضیه پنجم) ۱۰۵
۵-۳-۲- بخش سوم: تحلیل رگرسیونی چندمتغیره ۱۰۶
۵-۳-۲-۱ تأثیر متغیرهای مستقل بر متغیر رفتار بازیافت ۱۰۷
۵-۳-۲-۲- تأثیر متغیرهای مستقل بر نگرش نسبت به بازیافت ۱۰۹
۵-۳-۳- تحلیل مسیر و بررسی مدل نظری تحقیق ۱۱۱
۵-۳-۳-۱- اثرات مستقیم و غیر مستقیم هر متغیر مستقل بر متغیر وابسته ۱۱۲
۵-۳-۳-۲- بررسی کلی تاثیرات متغیرهای مستقل تاثیرگذار بر متغیر وابسته ۱۱۳
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول ۱-۴: تعربف عملیاتی متغیرهای زمینه ای تحقیق. ۷۴
جدول(۲-۴): گویه‌های مربوط به نگرش نسبت به بازیافت زباله ۷۶
جدول(۳-۴): گویه‌های مربوط به پارادایم نوین اکولوژیکی.. ۷۷
جدول (۴-۴): گویه‌های مربوط به رفتار بازیافت.. ۷۸
جدول شماره(۶-۴): ضریب آلفای متغیرهای تحقیق. ۷۲
جدول شماره(۵-۴): نام خوشه ها و مناطق نمونه. ۶۹
جدول شماره (۱-۵): توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب سن. ۸۱
جدول شماره (۲-۵): توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب جنسیت.. ۸۲
جدول شماره (۳-۵): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب وضعیت تأهل. ۸۳
جدول شماره (۴-۵): توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب میزان تحصیلات.. ۸۴
جدول شماره (۵-۵): توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب وضعیت اشتغال. ۸۵
جدول شماره (۶-۵): توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب میزان درآمد ماهیانه خانوار. ۸۶
۵-۲-۲- توصیف متغیرهای اصلی تحقیق. ۸۷
جدول شماره (۷-۵): شاخص‌های آماری متغیرهای اصلی تحقیق. ۸۷
جدول شماره (۸-۵): توزیع فراوانی متغیر نگرش نسبت به بازیافت.. ۸۸
جدول شماره (۹-۵): توزیع فراوانی متغیر نگرش نسبت به بازیافت.. ۹۲
جدول شماره (۱۰-۵): توزیع فراوانی متغیر پارادایم نوین اکولوژیکی (NEP) 95
جدول شماره (۱۱-۵): ضریب اسپرمن بین پارادایم نوین اکولوژیکی (NEP) با رفتار بازیافت.. ۱۰۱
جدول شماره (۱۲-۵): ضریب همبستگی اسپرمن بین نگرش نسبت به بازیافت با رفتار بازیافت.. ۱۰۲
جدول شماره (۱۳- ۵ ): ضریب اسپرمن بین پارادایم نوین اکولوژیکی با نگرش نسبت به بازیافت.. ۱۰۲
جدول شماره (۱۴-۵): ضرایب مربوط به ارتباط متغیرهای زمینه ای با رفتار بازیافت.. ۱۰۳
جدول شماره (۱۵-۵): ضرایب مربوط به ارتباط متغیرهای زمینه ای با نگرش نسبت به بازیافت.. ۱۰۵
جدول(۱۶-۵): نتیجه کلی معناداری رگرسیون. ۱۰۷
جدول (۱۷-۵): تحلیل رگرسیون چندگانه بین متغیرهای مستقل با رفتار بازیافت.. ۱۰۷
جدول(۱۸-۵)ضرایب آزمون تحلیل رگرسیون درباره عوامل موثر بر رفتار بازیافت.. ۱۰۸
جدول(۱۹-۵): نتیجه کلی معناداری رگرسیون. ۱۰۹
جدول (۲۰-۵): تحلیل رگرسیون چندگانه بین متغیرهای مستقل با نگرش نسبت به بازیافت.. ۱۰۹
جدول(۲۱-۵)ضرایب آزمون تحلیل رگرسیون درباره عوامل موثر بر نگرش نسبت به بازیافت.. ۱۱۰
جدول شماره (۲۲-۵): محاسبه اثرات نگرش نسبت به بازیافت (X1) بر رفتار بازیافت.. ۱۱۲
جدول شماره (۲۳-۵): محاسبه پارادایم نوین محیط زیستی (X2) بر رفتار بازیافت.. ۱۱۲
جدول شماره (۲۴-۵): محاسبه اثرات مستقیم و غیر مستقیم درآمد (X3) بر رفتار بازیافت.. ۱۱۲
جدول شماره (۲۵-۵): محاسبه اثرات مستقیم و غیر مستقیم سن (X4) بر رفتار بازیافت.. ۱۱۲
جدول شماره (۲۶-۵): محاسبه اثرات مستقیم و غیر مستقیم تحصیلات (X5) بر رفتار بازیافت.. ۱۱۲
جدول شماره (۲۷-۵): مجموع تاثیرات مستقیم و غیر ستقیم متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته. ۱۱۳
فصل اول
کلیات تحقیق
۱-۱- مقدمه
تولید زباله که خود ناشی از فعالیت انسان شهرنشین و مصرف کننده است و هر روز نیز او را به مصرف بیشتر ترغیب می‌کند، جزء لاینفک زندگی است. امروزه تولید زباله به یکی از معضلات اساسی محیط‌زیستی تبدیل شده است. چنانچه دفع این حجم فزاینده زباله به صورت مناسب انجام نشود معضلات جبران ناپذیر محیط‌زیستی را بدنبال خواهد داشت. اجرای طرح بازیافت زباله و تفکیک از مبداء یکی از راهکارهای موثر در بهبود وضعیت بازیافت زباله در کشورهایی است که معمولا کمبود امکانات ذخیره زباله در آنها وجود دارد [چانگ و پون[۱]، ۲۰۰۱: به نقل از صالحی، ۱۳۹۱)].
مواد زاید جامد شامل تمام مواد زاید حاصل از فعالیتهایی است که انسان انجام می دهد. این مواد هم از نظر منبع تولید و هم از نظر خواص فیزیکی و شیمیایی با هم متفاوتند. بخشهای خانگی، تجاری، حمل و نقل، صنعتی، درمانی بهداشتی و خدمات، هر کدام مواد زیادی با خصوصیات ویژه ای تولید می کنند: (عبدلی،۱۳۷۲، به نقل از؛ احرامپوش و همکاران، ۱۳۹۰). افزایش نرخ رشد شهر نشینی، رشد جمعیت و تغییر در شیوه زندگی در کشورهای در حال توسعه موجب افزایش سرانه تولید مواد زاند جامد می شود (ابراهیمی و همکاران، ۱۳۸۸)
فرایند بازیافت، علاوه بر رفع مشکلات مذکور می تواند موجب کاهش میزان زباله تولیدی، کاهش مصرف منابع طبیعی و در نهایت موجب کاهش فضای مورد نیاز جهت دفن زباله شود. عملیات بازیافت به علت دارا بودن فواید بهداشتی و اقتصادی به عنوان یک استراتژی خاص در مدیریت مواد زاید جامد به حساب می آید که در تنظیم برنامه های زیست محیطی از اهمیت ویژه ای برخورداراست (اردبیلیان و همکاران،۱۳۸۶: ص۳). از آنجایی که کاغذ، فلزات، پلاستیک و شیشه از ارزش اقتصادی بالایی برخوردار می باشند، لذا اصول و موازین بهداشتی و اقتصادی ایجاب می کند که این مواد با ارزش بدون مدیریت صحیح وارد مراکز دفن نشده و قبل از دفن، سوزاندن و حتی کمپوست کردن مورد بازیافت قرار گیرند. یکی از مهمترین عوامل موثر در مدیریت مواد زائد، میزان مشارکت مردمی است از طرفی مشارکت مردم لازمه توفیق هر برنامه بهداشتی است و بدون این مشارکت برنامه ریزیهای بهداشتی از ضمانت اجرایی لازم برخوردار نخواهد بود (محسنی،۱۳۸۲: ص۲۳). راه اصلی بررسی علاقه مندی عمومی و مشارکت مردم در برنامه های بازیافت بررسی نگرش و عقاید عمومی به موضوع مدیریت مواد زائد و بازیافت می باشد (پیرصاحب و همکاران،۱۳۸۶: ص۲) موفقیت کامل در امر بازیافت غیر از موارد فنی نیاز به همکاری مردم و مسئولین داشته و به شرایط فرهنگی جامعه بستگی دارد، چرا که اولین و مهمترین قدم در امر بازیافت، جداسازی مواد زاید قابل بازیافت در محل تولید می باشد. بنابراین، افزایش آگاهی مردم و تشویق آنان در زمینه جداسازی مواد زاید جامد، هم هزینه بازیافت مواد را کاهش می دهد و هم باعث افزایش کیفیت برخی از مواد قابل بازیافت از جمله کاغذ می گردد(همان: ص۲۵).
۱-۲- بیان مسأله و اهمیت آن
افزایش روز افزون جمعیت و رشد و توسعه جوامع شهری و گسترش کلانشهرها، موجب شده است تا میزان تولید مواد زاید جامد رو به فزونی نهاده و این مسأله، به صورت یکی از معضلات و مشکلات بشر درآید که هم سلامت و هم محیط زیست او را در معرض خطر قرار دهد. علاوه بر این، خطرات دفن بهداشتی زباله که امروزه یکی از معضلات اساسی کشور به حساب می آید، به نوبه خود می تواند سلامت جوامع بشری را تهدید نماید. لذا داشتن برنامه های مدون بهداشتی و تدوین سیاستی پایدار در زمینه جمع آوری، حمل و نقل، دفع و نیز جداسازی و بازیافت مواد زاید جامد و وضع قوانین قابل اجرا در این خصوص، می تواند جوامع بشری را از مشکلات ناشی از دفن غیر بهداشتی مواد زاید جامد رهایی بخشد.
در قرن حاضر، رفتارهای زیست محیط انسان، به عنوان یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین عامل بر محیط زیست، مورد توجه بسیاری از جامعه شناسان محیط زیستی قرار گرفته است. کنش ها و رفتارهای زیست محیطی ضمن اینکه بر بیشتر مسائل و تهدیدات زیست محیطی تأثیر می گذارند خود نیز از عواملی تأثیر می پذیرند. محققان جامعه شناسی زیست محیطی، از جمله ذکاوت (۱۹۷۷)، دانلپ و ون لیر (۱۹۷۸)، دانلپ و کاتون (۱۹۷۹)، باتل (۱۹۷۹)، شان و هولز (۱۹۹۰)، استرن و همکاران (۱۹۹۳)، فیالو و جکوبسن (۱۹۹۴)، گرافتون و نولوز (۲۰۰۳)، پری زنگنه و لاکان (۲۰۰۵) و صالحی (۲۰۱۰)، به بررسی عوامل تأثیرگذار بر رفتارهای زیست محیطی از جمله متغیرهای جمعیت شناختی (سن، جنس، طبقه اجتماعی، محل سکونت، وضعیت تأهل، تعداد فرزندان و سن فرزندان)، گرایش سیاسی، ایدئولوژی سیاسی، عملکرد زیست محیطی ملت ها، آگاهی زیست محیطی و عقیده دینی پرداخته اند.
اهمیت پژوهش در باب رفتارهای زیست محیطی طی دهه های گذشته افزایش یافته است (صالحی، ۲۰۱۰). این موضوع همچنین نظر دانشمندان فعال در مجموعه وسیعی از رشته های دانشگاهی را به خود جلب کرده است. حوزه هایی مثل آموزش، تجارت، جنگل داری، جغرافی، مهندسی، ارتباطات (بوردن،۱۹۷۷)، روان شناسی اجتماعی و جامعه شناسی. در واقع، همان طور که ردکلیف[۲] و بنتون[۳] مطرح کردند: «فاز جدید دغدغه زیست محیطی موجب شده که دانشمندان اجتماعی، نقش وسیع تر، متفاوت تر و خلاقانه تری را برای علوم اجتماعی در مباحث زیست محیطی قائل شوند» (ردکلیف و بنتون، ۱۹۹۴، ص۱).
برای ساماندهی و مدیریت مواد زاید جامد به منظور ایجاد توسعه پایدار، نقش عوامل انسانی به خصوص در زمینه افزایش دانش و آگاهی آنها در زمینه تفکیک و بازیافت مواد زاید جامد، حائز اهمیت اساسی است. با توجه به اینکه شهر مریوان، شهری توریستی است و هر ساله گردشگران زیادی از داخل و خارج کشور به آنجا مسافرت می کنند طبیعتا در افزایش زباله در این شهر نقش زیادی دارند. همچنین با توجه به نقش مهم مشارکت مردمی در امر بازیافت و مدیریت زباله لازم است تا نگرش و رفتار مردم نسبت به بازیافت زباله را بررسی کنیم. بنابراین، مساله اصلی تحقیق حاضر این است که نگرش و رفتار مردم نسبت به مدیریت مواد زاید جامد چگونه است و چه رابطه ای بین نگرش و رفتار نسبت به بازیافت و عوامل جامعه شناختی وجود دارد؟
[۱] Chung and Poon
تعداد صفحه : ۱۵۲
قیمت : ۱۴۷۰۰تومان
بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد
و در ضمن فایل خریداری شده به ایمیل شما ارسال می شود.
پشتیبانی سایت : * [email protected]
در صورتی که مشکلی با پرداخت آنلاین دارید می توانید مبلغ مورد نظر برای هر فایل را کارت به کارت کرده و فایل درخواستی و اطلاعات واریز را به ایمیل ما ارسال کنید تا فایل را از طریق ایمیل دریافت کنید.
[add_to_cart id=149896]
