دانشگاه شهید باهنر کرمان
دانشکده ادبیات و علوم انسانی
بخش علوم اجتماعی
پایان نامه تحصیلی برای دریافت درجه کارشناسی ارشد رشته مطالعات زنان گرایش زنان و خانواده
بررسی عوامل موثر بر میزان مهریه در میان زوجین جوان(۱۸ تا ۳۵ سال) شهر قم
استاد راهنما:
دکتر لیلا یزدانپناه
استاد مشاور:
دکتر سوده مقصودی
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
تحقیق حاضر به منظور بررسی عوامل فرهنگی، اجتماعی، حقوقی موثر بر میزان مهریه بوده و برای تعیین عوامل موثر بر آن از پایه های تئوریکی نظریه های ساختگرایی، کارکردگرایی،کنش متقابل نمادین، مبادله، گزینش معقولانه، نظریه جامعه تودهوار و قدرت رسانه و دیدگاههای نظری دینداری استفاده شد. بر این مبنا با بهره گرفتن از روش پیمایشی به شکل نمونه گیری تصادفی خوشهای از ۳۸۴ نفر از زنان و مردان متاهل ۱۸ تا ۳۵ سال شهر قم پرسشگری به عمل آمد. نتیجه حاصل از این پژوهش نشان داده است که در بین دختران، همراه با افزایش سطح تحصیلات، میزان مهریه نیز بیشتر میشود. با توجه به نتایج، میزان مهریه در بین قومیت افراد متفاوت است. همچنین بین دیدگاه خانواده افراد ، نقش گروههای مرجع، نقش رسانه جمعی، احساس امنیت، طیف ترس از آینده، چشم و همچشمی، همرنگی با جماعت، آگاهی حقوقی، کیفیت دینی، نسبت خویشاوندی و بین محل سکونت در تعیین مقدار مهریه رابطه معنیداری وجود دارد. اما در میان افراد با تجربه طلاق و افراد بومی و غیر بومی و بین سن افراد در هنگام ازدواج و تعیین مقدار مهریه رابطه وجود ندارد.
واژگان کلیدی
مهریه، گروه مرجع، رسانه جمعی، احساس امنیت، ترس از آینده، اجبار اجتماعی، چشم و همچشمی، همرنگی با جماعت، آگاهی حقوقی، کیفیت دینی
فهرست مطالب
چکیده ۵
واژگان کلیدی.. ۵
فصل اول:کلیات پژوهش.. ۱۷
۱-۱: مقدمه. ۱۸
۲-۱: بیان مساله و تعریف موضوع. ۲۰
۳-۱: اهداف تحقیق. ۲۴
۱-۳-۱: هدف اصلی.. …………۲۵
۲-۳-۱: اهداف فرعی.. .۲۵
۴-۱: اهمیت و ضرورت پژوهش… ۲۶
۵-۱: سوالات تحقیق: ۳۰
فصل دوم: مبانی نظری پژوهش… ۳۲
۱-۲: پیشینه تحقیق. ۳۳
۲-۲: مبانی نظری پژوهش… ۳۹
۱-۲-۲: مقدمه. ۳۹
۲-۲-۲: تعریف مهریه. ۴۲
۳-۲-۲: تاریخچه مهریه. ۴۴
۴-۲-۲: مهریه در اسلام. ۴۹
۵-۱-۲: مهریه حضرت زهرا سلام الله علیها ۵۳
۶-۲-۲: فلسفه وجوب مهر. ۵۵
۷-۲-۲: آثار و کارکردهای اجتماعی مهریه. ۶۰
۸-۲-۲: کارکردهای منفی افزایش مهریه. ۶۳
۹-۲-۲: مهریه در ایران. ۶۶
۱۰-۲-۲: مهریه در کشورهای دیگر. ۶۷
۱۱-۲-۲: اقسام مهر. ۷۲
۱۲-۲-۲: مواد قانون مدنی در ارتباط با مهریه. ۷۴
۱۳-۲-۲: ماهیت مهر و رابطه آن با عقد نکاح. ۷۸
۱۴-۲-۲: علل افزایش میزان مهریه در عصر حاضر. ۷۹
۱۵-۲-۲: محاکم خانواده در ایران. ۸۳
۳-۲: نظریه های مرتبط با موضوع. ۸۵
۱-۳-۲: نظریه ساختگرایی.. ۸۹
۲-۳-۲: نظریه کارکردگرایی.. ۹۷
۳-۳-۲: نظریه کنش متقابل نمادین. ۱۰۴
۴-۳-۲: نظریه مبادله. ۱۰۷
۵-۳-۲: نظریه گزینش معقولانه. ۱۱۴
۶-۳-۲: نظریه جامعه توده وار و قدرت رسانهها ۱۲۲
۷-۳-۲: دیدگاه های نظری دینداری.. ۱۳۱
۴-۲: چارچوب نظری تحقیق. ۱۳۹
۵-۲: فرضیه های تحقیق. ۱۴۲
فصل سوم: روش شناسی پژوهش… ۱۴۴
۱-۳: روش تحقیق. ۱۴۵
۲-۳: جامعه آماری پژوهش… ۱۴۶
۳-۳: حجم نمونه. ۱۴۶
۴-۳: شیوه نمونه گیری .. ۱۴۹
۵-۳: تعریف نظری و عملیاتی متغیرها ۱۵۰
۶-۳: سطوح سنجش متغیرها ۱۶۰
۷-۳: ابزارها و فنون گردآوری داده ها ۱۶۲
۸-۳: اعتبار و روایی مفاهیم و ابزار پژوهش… ۱۶۲
۹-۳: روش تجزیه و تحلیل داده ها ۱۶۴
۱۰-۳: ابزار پژوهش… ۱۶۹
۱۱-۳: متغیرهای تحقیق. ۱۶۹
۱۲-۳: محدوده زمانی تحقیق. ۱۷۰
۱۳-۳: محدوده مکانی تحقیق. ۱۷۱
۱۴ –۳: محدویتهای تحقیق. ۱۷۱
فصل چهارم: یافته های پژوهش… ۱۷۲
بخش اول: آمار توصیفی.. ۱۷۳
۱-۱-۴: جنسیت افراد مورد مطالعه. ۱۷۳
۲-۱-۴: توزیع فراوانی مربوط به تعداد مهریه افراد به سکه بهار آزادی.. ۱۷۴
۳-۱-۴: نگرش افراد به مهریه خود در مقایسه با مهریههای زوجهای همسن. ۱۷۵
۴-۱-۴: سن افراد مورد بررسی.. ۱۷۷
۵-۱-۴: سن افراد مورد بررسی در هنگام ازدواج. ۱۷۹
۶-۱-۴: منطقه محل سکونت افراد مورد بررسی.. ۱۸۰
۷-۱-۴: میزان تحصیلات افراد مورد بررسی.. ۱۸۱
۸-۱-۴: شغل افراد مورد بررسی.. ۱۸۲
۹-۱-۴: میزان درآمد ماهیانه خانواده افراد مورد بررسی.. ۱۸۳
۱۰-۱-۴: استان محل تولد افراد مورد بررسی.. ۱۸۴
۱۱-۱-۴: قومیت افراد مورد بررسی.. ۱۸۵
۱۲-۱-۴: دین افراد مورد بررسی.. ۱۸۶
۱۳-۱-۴: نوع مسکن افراد مورد بررسی.. ۱۸۷
۱۴-۱-۴: تعداد فرزندان افراد مورد بررسی.. ۱۸۸
۱۵-۱-۴: نسبت خویشاوندی با همسر افراد مورد مطالعه. ۱۸۹
۱۶-۱-۴: بررسی طیف مربوط به تاثیر خانواده بر دیدگاه فرد در خصوص مهریه. ۱۹۰
۱۷-۱-۴: بررسی طیف مربوط به تاثیر گروه های مرجع بر دیدگاه فرد در خصوص مهریه. ۱۹۱
۱۸-۱-۴: بررسی طیف مربوط به تاثیر رسانه های جمعی بر دیدگاه فرد در خصوص مهریه. ۱۹۲
۱۹-۱-۴: بررسی طیف مربوط به تاثیر احساس امنیت بر دیدگاه فرد در خصوص مهریه. ۱۹۳
۲۰-۱-۴: بررسی طیف مربوط به تاثیر ترس از آینده بر دیدگاه فرد در خصوص مهریه. ۱۹۵
۲۱-۱-۴: بررسی طیف مربوط به تاثیر اجبار اجتماعی بر دیدگاه فرد در خصوص مهریه. ۱۹۶
۲۲-۱-۴: بررسی طیف مربوط به تاثیر چشم و همچشمی بر دیدگاه فرد در خصوص مهریه. ۱۹۷
۲۳-۱-۴: بررسی طیف مربوط به تاثیر همرنگی با جماعت بر دیدگاه فرد در خصوص مهریه. ۱۹۸
۲۴-۱-۴: بررسی طیف مربوط به تاثیر آگاهی حقوقی بر دیدگاه فرد در خصوص مهریه. ۱۹۹
۲۵-۱-۴: بررسی طیف مربوط به تاثیر کیفیت دینی بر دیدگاه فرد در خصوص مهریه. ۲۰۴
بخش دوم: آمار استنباطی.. ۲۱۳
۱-۲-۴: طرح آزمایش فرضیه اول: بررسی رابطه میان سواد و مقدار مهریه. ۲۱۳
۲-۲-۴: طرح آزمایش فرضیه دوم: بررسی رابطه میان سن افراد در هنگام ازدواج و مقدار مهریه. ۲۱۶
۳-۲-۴: طرح آزمایش فرضیه سوم: بررسی رابطه میان قومیت افراد و مقدار مهریه. ۲۱۹
۴-۲-۴: طرح آزمایش فرضیه چهارم: بررسی رابطه میان استان محل تولد افراد و مقدار مهریه. ۲۲۲
۵-۲-۴: طرح آزمایش فرضیه پنجم: بررسی رابطه میان تجربه طلاق افراد و مقدار مهریه. ۲۲۶
۶-۲-۴: طرح آزمایش فرضیه ششم: بررسی رابطه میان دیدگاه خانواده افراد و مقدار مهریه. ۲۳۰
۷-۲-۴: طرح آزمایش فرضیه هفتم: بررسی رابطه میان نقش گروههای مرجع و مقدار مهریه. ۲۳۳
۸-۲-۴: طرح آزمایش فرضیه هشتم: بررسی رابطه میان نقش رسانه جمعی و مقدار مهریه. ۲۳۶
۹-۲-۴: طرح آزمایش فرضیه نهم: بررسی رابطه میان احساس امنیت و مقدار مهریه. ۲۳۹
۱۰-۲-۴: طرح آزمایش فرضیه دهم: بررسی رابطه میان نقش ترس از آینده و مقدار مهریه. ۲۴۲
۱۱-۲-۴: طرح آزمایش فرضیه یازدهم: بررسی رابطه میان اجبار اجتماعی و مقدار مهریه. ۲۴۵
۱۲-۲-۴: طرح آزمایش فرضیه دوازده: بررسی رابطه میان چشم و همچشمی و مقدار مهریه. ۲۴۸
۱۳-۲-۴: طرح آزمایش فرضیه سیزده: بررسی رابطه میان همرنگی با جماعت و مقدار مهریه. ۲۵۱
۱۴-۲-۴: طرح آزمایش فرضیه چهاردهم: بررسی رابطه میان نقش آگاهی حقوقی و مقدار مهریه. ۲۵۴
۱۵-۲-۴: طرح آزمایش فرضیه پانزدهم: بررسی رابطه میان نقش کیفیت دینی و مقدار مهریه. ۲۵۷
۱۶-۲-۴: طرح آزمایش فرضیه شانزدهم: بررسی رابطه میان نسبت خویشاوندی و مقدار مهریه. ۲۶۰
۱۷-۲-۴: طرح آزمایش فرضیه هفدهم: بررسی رابطه میان مناطق شهری و مقدار مهریه. ۲۶۱
۱۸-۲-۴: تحلیل رگرسیونی از متغیرها ۲۶۳
فصل پنجم: خلاصه، نتیجه گیری و پیشنهادات… ۲۶۸
۱-۵: خلاصه. ۲۶۹
۲-۵: نتیجه گیری.. ۲۷۳
۳-۵: پیشنهادها ۲۸۰
۱-۳-۵: پیشنهادهای اجرایی.. ۲۸۱
۲-۳-۵: پیشنهادهای علمی و جامعهشناختی.. ۲۸۸
منابع. ۲۹۰
ضمائم: ۲۹۷
مقدمه
شناختِ خانواده، درگیر شدن به امور مربوط به خانواده و بررسی ابعاد، شاخه‌ها و مسائل حولُ‌وحُوش خانواده، با وجود اینکه به‌عنوانِ اولین واحد اجتماعی شناخته میشود، ولی دارای پیچیدگی‌های فراوانی است. به‌طوری‌که شناختِ اهمیت، تأثیرها و کارکردهای آن، بسیار مورد توجه صاحب‌نظران مسائل اجتماعی، حقوقی، روانی و حتی اقتصادی است. بر این اساس، همچنان‌که تعاریف متعددی از آن ارائه شده و به اهمیت آن در زمینه‌های مختلف فردی، اجتماعی و غیره تأکید شده، کارکردهای متفاوتی نیز برای آن لحاظ شده است، به‌طوری‌که بسیار ساده‌انگارانه خواهد بود که تنها یک یا دو کارکرد برای آن معرفی شود. «آفرینش انسان، راز بقای آن را نیز با خود دارد. تمایل زن و مرد به آمیزش با هم، کشش طبیعی و غریزی است. آن همه قول و غزل که در وصف و ستایش عشق سروده‌اند و آن همه تلاش برای رسیدن به معشوق و فتنه‌ها و ستیزها که از این کانون برخاسته است، در واقع هیاهوی کاروان هستی برای این است که تولّد صورت پذیرد و نسل شاهکار آفرینش باقی بماند (کاتوزیان، ۱۳۸۷: ۱۱)».
به نوعی به فلسفه تشکیلِ خانواده، نیاز است؛ چون انسان موجودی اجتماعی است و برای آنکه بتواند، نیازهای خود را در قبالِ تداوم حیات، استمرار بخشد، به زندگی گروهی و ارتباط با سایر همنوعانِ خود نیازمند است. از جمله نیازمندیها، نیازهای روحی و جسمانی است که با ازدواج و تشکیل خانواده، برآورده میشود.
برای ازدواج تعاریف همسو و متفاوتی شده است؛ بار حقوقی و بار مذهبی دو شاخه اصلی تعریف ازدواج در بین متخصصان است. ازدواج عبارت است از «پیوند بستنِ دینی و رسمی یک زن و مرد برای شروع زندگی مشترک(انوری و همکاران، ۱۳۸۱: ۱۴۵)»؛ و همچنین «رابطه حقوقی است که براى همیشه یا مدت معین به وسیله عقد مخصوص بین زن و مرد حاصل شده و به آنها حق میدهد که از یکدیگر تمتّع جنسی ببرند(معین، ۱۳۷۷: ۲۱۶)»؛ و دیگر اینکه «ازدواج عملی است که پیوند دو جنس مخالف را بر پایه روابط پایای جنسی موجب میشود، و آن مستلزمِ انعقادِ قراردادهای اجتماعی است که مشروعیت روابط جسمانی را موجب میگردد؛ به بیان دیگر: در راه تحقق ازدواج باید شاهدِ تصویبِ جامعه نیز باشیم(ساروخانی، ۱۳۷۵: ۲۳) ». «ازدواج از نظر اسلام، پیمانی مقدس است؛ پیمانی که برقراری آن براساس مقررات، آداب و رسوم، تشریفات و سُنن و قوانین خاصی است. در سایه آن برای طرفین تعهدات و حقوقی پدید میآید که تخلف آن موجبِ عقوبت و کیفر است(قائمی، ۱۳۷۵: ۸)».
خانواده نیز به تناسب ازدواج تعریف شده است؛ «خانواده[۱] گروهی از اشخاص هستند که با پیوندهایِ خویشیِ مستقیم، به هم متصل میشوند، و اعضایِ بزرگسال آن، مسئوولیتِ نگهداری کودکان را برعهده دارند(گیدنز، ۱۳۸۷: ۲۵۲)».
در قانون مدنی، خانواده به دو معنیِ گسترده و خاص به‌کار رفته است:
۱- خانواده به مفهوم گسترده خود «گروهی از اشخاص هستند که به‌دلیل ازدواج یا نسبت، با هم پیوند دارند. این گروه با نامِ خانوادگیِ خاص از خانوادههای دیگر جدا میشوند[۲] و هر کدام از آنان با نام کوچک خود از سایر اعضای خاندان ممتاز می‌گردند. بدین ترتیب، خانواده به مجموعه‌ای از اشخاص گفته میشود که بر اثر نکاح یا قرابت با هم بستگی دارند. این مفهوم گسترده، یادگار دوران‌های گذشته است که پاره‌ای از آثار آن، هنوز هم در حقوق ما دیده میشود. چنان‌که «تقسیمِ ترکه» میان تمام اعضای خانواده (با رعایت تقدم)، داشتنِ نام خانوادگی مشترک و الزام به انفاق خویشان نسبی در خط مستقیم، از نشانه‌های بارز اثر تاریخی است.
۲- خانواده به معنی خاص و محدودِ خود، شاملِ زن و شوهر و فرزندان آنها است؛ گروهی که هدایت و حمایت آنان با پدر است و همبستگیِ میان اعضای آن، حقوق و تکالیفی به‌بار می‌آورد که در میان سایر خویشان، وجود ندارد. در ماده ۱۱۰۵ قانون مدنی، که ریاست خانواده را به شوهر اختصاص داده است، خانواده به همین معنیِ محدود به‌کار رفته است(کاتوزیان، ۱۳۸۷: ۱۴).
با توجه به تعریفِ خانواده، میتوان به اهمیّت و نقش آن در جامعه پی برد؛ «در بین نهادهای مختلف اجتماع، کانون مقدسِ خانواده، به‌عنوان بهترین تجلی‌گاه فرهنگ حاکم بر سایر نهادها، محل ارضای نیازهای مختلف جسمانی، عقلانی و عاطفی شناخته شده است؛ به این دلیل که حفظ و سلامت روابط و روندِ اهداف آن، تأمین کننده بهداشت روانی جامعه است. همه مذاهب به گونه‌های متفاوت، اهمیتِ خانواده و چگونگیِ تشکیل این کانون و رفتار و وظایفِ هر یک از اعضا را مشخص کرده‌اند. متخصصانِ علوم اجتماعی، مخصوصاً جامعهشناسان و روانشناسان نیز با اهداف مشخص در مطالعات خود با بکارگیری فنون علمی، به بررسی پدیده‌های مختلف مرتبط با این نهاد مقدس، اعم از مراحلِ متفاوت آن، مانند انتخاب همسر، مراسم ازدواج، کنش‌ها و واکنش‌های فردی اعضا، تأثیر فرهنگ اجتماعی و سنت‌ها بر ایفای نقش، وظایف و ارتباط متقابل فرد با سایر افراد، در نهایت خانواده و سایر نهادهای اجتماعی پرداخته‌اند(گزارش ملی جوانان، ۱۳۸۲: ۱)».
۲-۱: بیان مساله و تعریف موضوع
آسیبهای اجتماعی، ناهنجاریها، پروندههای مرتبط با جرائم حقوقی و کیفری، امروز بیش از سالهای گذشته در معرض این پرسش قرار گرفتهاند که به راستی و برای چه، با این همه ازدحام و افزونی پروندههای قضایی در کشورمان روبرو هستیم. موضوعی که در حال حاضر، بسیاری از جامعهشناسان، جرمشناسان و روانشناسان، درصددِ پاسخ به چرایی، دلایل اجتماعی، حقوقی و روانی بسیاری از این پدیدههایی است که هر کدام به نوعی به بدنه اجتماعی لطمه میزند. ورود سالانه ۷ الی ۸ میلیون پرونده کیفری و حقوقی به دستگاه قضایی کشور است که در مقایسه با جمعیت ۷۰ میلیون نفری ایران، از میزان رایج در سایر کشورهای جهان، بیشتر به نظر میرسد[۳].
در کنار تمامی آسیبها و ناهنجاریها قابل وقوع در سطحِ جامعه، آسیبهای مرتبط با مسایل خانواده(طلاق، مهریه، حضانت فرزندان…)، از حساسیتِ بیشتری برخوردار است، چرا که، تهدیدِ نهاد خانواده، ضربه به هستی جامعه و ارکان اجتماعی را در پی دارد. به همین دلیل، از آنجایی که فروپاشی خانواده، اضمحلال جامعه را نیز در پی دارد، حساسیت در این حوزه، بسیار بیشتر از سایر حوزههای اجتماعی است.
کاملا طبیعی است که انتخاب نوع مهریه و میزان و مقدار آن، ذهنِ دو خانوادههای عروس و داماد را در ابتدای تشکیل خانواده، معطوف به خود سازد. شاید این گفته، چندان بیربط نباشد که خانوادهها در تعیین مهریه دچار سردگمی هستند و نمیدانند بر چه مبنایی بایستی مهریه تعیین کنند. چرا که به واسطه در دست نداشتن مبنا برای تعیین مهریه، راههایی انتخاب میشود که بعضاً نتایج خوبی در پی ندارد. بهتر است این سردرگمی را در ارتباط با فرهنگ مورد بررسی قرار دهیم. چرا که تشکیل خانواده، در همه فرهنگها و خرده فرهنگهای جهانی، متفاوت و مختلف است، اما نکته مورد اشاره، به سبک ازدواج ایرانی و اسلامی اشاره دارد که مطابق با آیین ملی و مذهبی قبل از ثبت سند ازدواج، مهریه تعیین میگردد. یکی از سنتهای اجتماعی رایج در اسلام، پرداخت مهریه در پیوند ازدواج است؛ به عبارت دیگر از گذشتههای بسیار دور تا امروز، رسم بر آن است که مرد هنگام ازدواج و بویژه زمانی که خواستگاری وی با پاسخ مثبت، همراه میشود، مبلغی را به عنوان مهریه برای زن در نظر میگیرد. اگرچه سنت پرداخت مهریه، همانند سایر سنتهای اجتماعی، طی روزگار گذشته، تحولات و دگوگونیهای زیادی را پشت سر گذاشته و با توجه به زمان و مکان، دچار تغییرات مختلفی شده است، اما اشتراک معانی فراوانی در چند و چون آن وجود دارد. روزگاری، مهریه در جایگاه بهای زن قرار داشت و در واقع همان وجه المعامله عقد نکاح تلقی میشد و نیز، در دورهای خاص به عنوان هدیهای از سوی مرد به پدر زن داده میشد و در دورانی هم این هدیه، به خود زن اختصاص مییافت.
مهریه یکی از حقوق زنان است که طبق قانون و شرع از همان لحظهی عقد بین زن و مرد ایجاد میشود، زن می تواند آن را از شوهر خود بخواهد اما طبق روال رایج زن در هنگام وقوع طلاق می تواند مهریه خود را دریافت دارد و با درخواست مهریه این نظر به اثبات میرسد که او قصد طلاق دارد. این روزها بحث بر سر کم و زیادی مهریهها در همه محافل شنیده میشود. در این میان عدهای – در اکثر مواقع والدین دخترها- موافق مهریه زیاد و عده دیگر مخالف مهریه زیاد هستند. این بحث تا به آنجا پیش رفته که بحث زیاد و کم مهریه به محاکم قضایی نیز کشیده شده، اما هنوز در دفترخانههای رسمی ازدواج مهریههای چند صد و گاه چند هزار سکهای به صورت رسمی ثبت میشود و به گفته مسولان قضایی تعداد زیادی از زندانیان کشور را نیز زندانیان مهریه تشکیل می دهند که نتوانسته اند مهریه زنان خود را پرداخت کنند[۴]. برای روشن شدن بحث به این نکته هم باید اشاره کرد که تقریباً هیچ زنی هنگام ازدواج توقع دریافت مهریه را از همسر خود مطرح نمی‌کند و اغلب زنانی هم که با مهریههای بالا حاضر به ازدواج میشوند، به شکل شفاهی به همسران خود این قول را میدهند که تنها در زمان طلاق یا در صورت بروز مشکل حاد در زندگی مهریه خود را مطالبه خواهند کرد.
تعلق مهریه به زنان از حقوق مسلم آنان در عقد ازدواج است، اما امروزه همه انگشت اتهام را به سوی زنان گرفتهاند و از آنها میخواهند مهریه را کم بگیرند تا ازدواج آسان میسر شود؛ زیرا مردان به دلیل مسئولیتهای مالی متعدد در زندگی مشترک، از زیر بار ازدواج شانه خالی می کنند. مبلغ مهریهها بالا است، گویی در یک رقابت خاموش، هر روز بر میزان آن افزوده میشود. دختران سالهای دهه ۶۰ و ۷۰، امروز به خانه بخت میروند و مهریههای ۱۳۶۰ یا ۱۳۷۰، سکهای به عدد سال تولد عروس، دیگر چندان تعجب کسی را برنمیانگیزد. حتی گاه سال تولد به میلادی محاسبه میشود و از آن فراتر میرود.
امروزه برای تعیین مهریه به بضاعت و توان مالی مرد توجهی نمی شود و اغلب زنان در تلاش هستند تا از تعیین مهریههای سنگین به عنوان راهکاری برای حفظ حقوق خود در برابر مردان استفاده کنند. برخی از خانوادههای ایرانی بر این باورند که مهریه نشان دهنده ارزش زن است و ویژگیهایی مانند تحصیلات، سطح مالی خانواده دختر یا زیبایی او را به عنوان ملاکی برای تعیین مهریه در نظر میگیرند. برخی دیگر از خانوادهها نیز عقیده دارند که مهریه نشانهای از جایگاه اجتماعی دخترانشان است. غافل از این که این روزها برخلاف دیگر کشورهای مسلمان، مهریههای سنگین از موانع اصلی ازدواج جوانان محسوب میشود. براساس پژوهشهای انجام شده در مرکز مطالعات جمعیتی آسیا و اقیانوسیه، میانگین مهریه زنان در ایران ۲۶۰ تا ۳۵۰ سکه است و ایران از این نظر در مقایسه با دیگر کشورهای مسلمان در سطح منطقه رتبه نخست را دارد و به رغم این که در این کشورها رقم مهریه ثابت است و بندرت ممکن است دستخوش تغییر شود( فراهانی جم، ۱۳۹۰: ۱۱).
با علم به این موضوع، و با توجه به اشارههای متولیان دستگاه قضایی مبنی بر رشد پروندههای مرتبط با نهاد خانواده، از جمله طلاق، مهریه[۵]، حضانت فرزندان و … که ریشه در نهاد خانواده دارد، در این تحقیق به بررسی علل و عوامل تاثیرگذار در تعیین میزان مهریه در بین زوجین ۱۸ تا ۳۵ سال شهر قم خواهیم بود. تحقیق حاضر می تواند به عنوان سندی علمی برای برنامهریزان کشوری از جمله در حوزه پیشگیریهای فرهنگی و اجتماعی دستگاه قضایی و همچنین صداوسیما و سایر مراکز دولتی مربوط، مفید و موثر باشد تا در مقابل رشد فزآینده مطالبات مهریه که توام با تشکیل پروندههای متعدد قضایی میشود، قدمی برداشته شود. لذا در نهایت به این موضوع میرسیم که چه عوامل فردی، اجتماعی و حقوقی در تعیین مهریه موثر است، و در نهایت با چه راهکارهایی میتوان به سطح معقولانهای از مقدار مهریه رسید که از سویی، حقوق زن در جامعه محترم شمرده شده و از طرفی دیگر، مهریه به عنوان ابزاری برای تهدید قضایی و ایجاد پروندههای قضایی به شمار نیاید؛ چرا که این امر، نه تنها ارزش مهریه را خدشهدار میسازد، بلکه از اهداف عالیه آن که به نوعی، ابراز محبت مرد به زن در هنگام ازدواج است، کاسته میشود و مهریهای که قابلیتِ احترام و عشق را به همراه دارد، به ابزاری برای کینهتوزی و شروع اختلافات خانوادگی تبدیل میگردد. سطح معقولانهای از مهریه، هم تعریفی حقوقی دارد و هم تعریف اجتماعی، که در آن با احترام به خواسته های طرفین ازدواج، امکان شروع یک زندگی سالم و مفرح را مهیا میسازد.
۳-۱: اهداف تحقیق
«مقاصد، یکی از بخشهای مندرج در پیشنهاد پژوهش است، که مصرف عمومیتری دارد؛ بیان مقاصد، طریقه مفیدی است برای بیان آنچه پژوهش درباره آن است. اما در یک طرح پژوهش باید به فهرست کردن اهداف پژوهش توجه کرد. این اهداف در مقایسه با مقاصد پژوهش، به صورت فنیتری تعریف میشوند و مشخص می کنند که مقصود از پژوهش دستیابی به چه چیزی است: ممکن است پژوهش در پی دستیابی به «اکتشاف»، «توصیف»، «تبیین»، «پیشبینی»، «تغییر»، «ارزشیابی» یا «برآورد تاثیر اجتماعی»، جنبهای (یا جنبه هایی) از پدیده مورد تحقیق باشد. این اهداف به تعریف دامنه پژوهش کمک می کنند و همراه با پرسشهای پژوهش، جهت روشنی به پژوهش میدهند» (بلیکی، ۱۳۸۴: ۴۱).
۱-۳-۱: هدف اصلی
هدف اصلی از انجام این تحقیق که عوامل موثر بر میزان مهریه در میان زوجین جوان(۱۸ تا ۳۵ سال) شهر قم را، مورد سنجش قرار میدهد، شناخت عواملی است که بر تعیین مقدار مهریه در هنگام ثبت اسناد ازدواج به وقوع میپیوندد. شناخت عوامل فردی و اجتماعی دخیل در مقدار و تعداد مهریه به عنوان هدف اصلی است که در تمام این تحقیق به دنبال بررسی آن خواهیم بود، چرا که با شناخت میزان کمی و کیفی مربوط به مهریه، میتوان ازدیاد و یا کسری آن را مورد شناخت و بررسی قرار داد و به همان سبب در زمینه کاهش ورودی های پروندهها قضایی مرتبط با مطالبه مهریه در دستگاه قضایی همت گماشت.
– این میزان در کشور ژاپن که جمعیتی معادل ۱۲۷ میلیون نفر را در خود جای داده است، به مراتب کمتر است. آژانس پلیس ملی ژاپن در تازهترین گزارش خود، اعلام کرد که میزان جرائم عمومی در این کشور برای پنجمین سال پیاپی با کاهش رو به رو شد. به گزارش خبرگزاری کیودو به نقل از آمار رسمی پلیس ژاپن، میزان جرائمی که در سال ۲۰۰۷میلادی در این کشور به وقوع پیوسته با ۶/۹ درصدکاهش نسبت به سال قبل از آن به یک میلیون و ۹۰۸هزار و ۹۹۰ مورد رسیده است. جرائم در ژاپن نه فقط توسط پلیس این کشور، بلکه با همکاری شهرداریهای محلی و شهروندان ژاپنی داوطلب با پلیس با کاهش روبرو شده است. جرائم در ژاپن پس از جنگ جهانی دوم، رو به افزایش بود؛ به طوری که در سال ۲۰۰۲ میلادی آمار جرائم به بیش از دو میلیون و ۸۵۴ مورد رسید، اما پس از آن همواره با کاهش رو به رو بوده است. این گزارش همچنین می‌افزاید: پلیس ژاپن در این مدت یک میلیون و ۹۰۰ هزار جرائم به وقوع پیوسته را در این کشور شناسایی کرده که ۶۰۵هزار مورد را تحت تعقیب قرار داده است که در مقایسه با مدت مشابه قبل از آن ۵/۵ درصد کاهش را نشان میدهد. ر.ک به (با اندکی تلخیص): خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۱۹ آبان ۱۳۸۶، به آدرس اینترنتی:
تعداد صفحه :۲۵۳
قیمت : ۱۴۷۰۰تومان
بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد
و در ضمن فایل خریداری شده به ایمیل شما ارسال می شود.
پشتیبانی سایت : * [email protected]
در صورتی که مشکلی با پرداخت آنلاین دارید می توانید مبلغ مورد نظر برای هر فایل را کارت به کارت کرده و فایل درخواستی و اطلاعات واریز را به ایمیل ما ارسال کنید تا فایل را از طریق ایمیل دریافت کنید.
*
[add_to_cart id=148114]
