دانلود پایان نامه بررسی محتوایی قصه‌های کتاب «فرهنگ افسانه­ های مردم ایران

دانلود متن کامل پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته   زبان و ادبیات فارسی

عنوان : بررسی محتوایی قصه‌های کتاب «فرهنگ افسانه ­های مردم ایران

دانشگاه شیراز 

دانشکده ادبیات و علوم انسانی

 پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته‌ زبان و ادبیات فارسی

بررسی محتوایی قصه‌های کتاب «فرهنگ افسانه­ های مردم ایران» (جلداول)

 استاد راهنما

دکتر زهرا ریاحی زمین

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده

قصه­های عامیانه یکی از اشکال ادب شفاهی است که گنجینه­ای غنی از اعتقادات، باورها، آداب و رسوم، روان­شناسی و جامعه ­شناسی قوم ایرانی را در دل خود پنهان کرده است. برای دستیابی به این ذخایر ارزشمند، بررسی علمی و تجزیه و تحلیل دقیق ساختار و به­ویژه محتوای این قصه­ها امری ضروری است.

در این پایان نامه سعی شده به بررسی محتوایی بخش اندکی از این قصه­ها با هدف شناخت بهتر جامعه و مردم ایران، روان­شناسی قوم ایرانی، باورها و اساطیر آن­ها  پرداخته شود. روش کار توصیفی- تحلیلی و با ابزار گردآوری کتاب­خانه­ای انجام گرفته و این پایان نامه در چهار فصل کلیات، تعاریف، بررسی محتوایی قصه­ها و نتیجه ­گیری تدوین شده است.

نتایج بدست آمده  نشان می­دهد که بین باورهای اسطوره­ای مردم و مسائل اجتماعی و روان­شناسی آنان ارتباط ظریفی وجود دارد، آن­ها هم­چنین از قصه­ها برای بیان آرزوها، مسائل تربیتی و آموزشی استفاده کرده­اند. قصه­ها در نظر مردم علاوه بر وسیله­ی سرگرمی، ابزاری برای بیان مسائلی بوده که گفتن صریح و بی­پرده­ی آنان چنان خوشایند جامعه نبوده است.

 فهرست مطالب

عنوان                                                                                       صفحه

 فصل اول: کلیات

۱-۱-مقدمه…………………………………………………………………………………………. ۲

۱-۱-۱-فرهنگ عامه……………………………………………………………………………… ۳

۱-۱-۲-ادبیات عامه…………………………………………………………………………………… ۴

۱-۲-اهمیت و ضرورت تحقیق………………………………………………………………… ۵       

۱-۳-روش تحقیق……………………………………………………………….. ۶

۱-۴-اهداف تحقیق………………………………………………………………………………… ۷

۱-۵-سؤالات تحقیق………………………………………………………………….. ۷

۱-۶-پیشینه­ی تحقیق……………………………………………………………….. ۸

فصل دوم: مبانی نظری پژوهش

۲-۱-قصه……………………………………………………………………………… ۱۱

۲-۱-۱-تاریخچه­ی قصه………………………………………………………… ۱۱

۲-۱-۲-تعریف قصه……………………………………………………………… ۱۲

۲-۱-۳-قصه­های عامیانه………………………………………………………………….. ۱۲

۲-۱-۴-ویژگی­های قصه………………………………………………………………………… ۱۴

۲-۲-تقسیم­بندی و طبقه ­بندی قصه………………………………………………………………. ۱۶

۲-۲-۱-آرای قصه­شناسان معاصر ایرانی……………………………………………………….. ۱۶

۲-۲-۲-آرای قصه­شناسان غیر ایرانی…………………………………………………….. ۱۸

۲-۳-کارکردهای قصه­های عامیانه……………………………………………………….. ۱۸

۲-۳-۱-رویکرد اسطوره­ای……………………………………………………………….. ۱۹

۲-۳-۲-رویکرد اجتماعی………………………………………………………………………… ۲۰

۲-۳-۳- رویکرد روان­شناسی…………………………………………………………………….. ۲۱     

فصل سوم: بررسی محتوایی قصه­ها

۳-۱-اسکندر و آب­حیات……………………………………………………………………….. ۲۴

عنوان                                                                                       صفحه

۳-۲-آجیل مشکل­گشا………………………………………………………………………………. ۳۱

۳-۳-آخروس …………………………………………………………………………………………….. ۳۵

۳-۴-آخرین سفر حج…………………………………………………………………………………….. ۳۹

۳-۵-آخرین شتر میر حمید ………………………………………………………………………… ۴۱

۳-۶-آدم بدبخت……………………………………………………………………………………. ۴۵

۳-۷-آدمی زاد ………………………………………………………………………………………………… ۴۷

۳-۸-آدمی گرگ صورت………………………………………………………………………………. ۴۹

۳-۹-آدی و بودی………………………………………………………………………………………… ۵۴

۳-۱۰-آرزو……………………………………………………………………………………………………………… ۵۶

۳-۱۱-آرش کمان گیر…………………………………………………………………………………… ۵۹

۳-۱۲-آستر رویه را نگاه می­دارد، نه رویه آستر را…………………………………………….. ۶۳

۳-۱۳-آسک……………………………………………………………………………………………….. ۶۸

۳-۱۴-آسکه بوچلگه…………………………………………………………………………………….. ۷۳

۳-۱۵-آسوکه­ی مد تنبل…………………………………………………………………………… ۷۴

۳-۱۶-آسوکه­ی مرد تاجر…………………………………………………………………….. ۷۷

۳-۱۷-آسه نی……………………………………………………………………….. ۸۰

۳-۱۸-آسیابان و روباه…………………………………………………………………………… ۸۱

۳-۱۹-آفتاب و مهتاب………………………………………………………………………. ۸۳     

۳-۲۰-آقا تنلگو………………………………………………………………………………….. ۸۵

۳-۲۱-آقا جغده و خانم کبکه…………………………………………………………….. ۸۷

۳-۲۲-آقا حسنک……………………………………………………………………… ۸۹

۳-۲۳-آقا قلی …………………………………………………………………. ۹۳

۳-۲۴-آقا موریز………………………………………………………………………………… ۹۵

۳-۲۵-آقا موشه……………………………………………………………………………….. ۹۶

۳-۲۶-آق تنلگی……………………………………………………………………………. ۹۷

۳-۲۷-آکچل………………………………………………………………………………………………… ۹۹

 ۳-۲۸-آکچلک…………………………………………………………………………………………. ۱۰۱

۳-۲۹-آگبوری………………………………………………………………………………………………… ۱۰۶

۳-۳۰-آلبرزنگی……………………………………………………………………………………………. ۱۰۸

۳-۳۱-آلتین توپ…………………………………………………………………………………………. ۱۱۳

عنوان                                                                                       صفحه

۳-۳۲-آلمانجیر……………………………………………………………………………………… ۱۱۷

۳-۳۳-آنخودک……………………………………………………………………………………………………… ۱۱۹

۳-۳۴-آوچی محمد………………………………………………………………………………….. ۱۲۱

۳-۳۵-آه…………………………………………………………………………………………………….. ۱۲۴

۳-۳۶-آه دختر کوچک بازرگان ……………………………………………………………………… ۱۲۷

۳-۳۷-آهووک…………………………………………………………………………………………… ۱۳۱

۳-۳۸-آهوی لنگ……………………………………………………………………………………….. ۱۳۵

۳-۳۹-ابراهیم………………………………………………………………………………….. ۱۳۸

۳-۴۰-ابراهیم گاو چران………………………………………………………………………. ۱۴۰

۳-۴۱-ابن ملیح……………………………………………………………………………… ۱۴۴

۳-۴۲-احمد پادشاه……………………………………………………………………………… ۱۴۶

۳-۴۳-احمد تجار……………………………………………………………………… ۱۴۸

۳-۴۴-احمد خان و علی ولی…………………………………………………………………… ۱۵۱

۳-۴۵-احمد صیاد……………………………………………………………………………… ۱۵۶

۳-۴۶-احمد لمتی ……………………………………………………………………………………….. ۱۵۹

۳-۴۷-احمد و گلعذار………………………………………………………………….. ۱۶۱

۳-۴۸-اذان گو…………………………………………………………………………………. ۱۶۳

۳-۴۹-اسب ………………………………………………………………………………………… ۱۶۷

۳-۵۰-اسب ابر و باد……………………………………………………………………. ۱۶۹

۳-۵۱-استاد اصیب ……………………………………………………………………….. ۱۷۲

۳-۵۲-استاد بو علی …………………………………………………………………………………. ۱۷۵

۳-۵۳-استخاره کن……………………………………………………………………………… ۱۷۷

۳-۵۴-اسداله که هم دختر عموشو گرفت و هم دختر پادشاهو………………………… ۱۷۸

۳-۵۵-اسرار خونه­ی داروغه­ی نا­نجیب……………………………………………………………………. ۱۸۰

۳-۵۶-اسکندر کبیر ………………………………………………………………………………………. ۱۸۲

۳-۵۷-اسکندر و آب حیات………………………………………………………………………… ۱۸۵

 ۳-۵۸-اشکر سره خاوا بو را دبنه آو…………………………………………………………….. ۱۸۸   

۳-۵۹-اصفهانی و شهمیرزادی………………………………………………………………………. ۱۹۰

۳-۶۰-افراد ساده­لوح……………………………………………………………………….. ۱۹۲

۳-۶۱-افسانه…………………………………………………………………………………………. ۱۹۴

عنوان                                                                                       صفحه

۳-۶۲-افسانه­ی لری ………………………………………………………………………….. ۱۹۶

۳-۶۳-الاغ آوازه خوان و شتر رقاص…………………………………………………………… ۱۹۸

۳-۶۴-الله وار دیوانی یوخ……………………………………………………………………………….. ۲۰۰

۳-۶۵-امتحان رفقا………………………………………………………………………………………….. ۲۰۲

۳-۶۶-امتحان سه پسر پادشاه در اصفهان………………………………………………………. ۲۰۴

۳-۶۷-امدک یگن…………………………………………………………………………………………… ۲۰۶

۳-۶۸-ام زر زور……………………………………………………………………………………… ۲۰۸

۳-۶۹-امیر­زاده و عرب زنگی…………………………………………………………………………. ۲۱۰

۳-۷۰-امیر زن است نه مرد، چشم­های امیر تو را کشت……………………………………. ۲۱۴

۳-۷۱-امیر هنرمند………………………………………………………………………………………… ۲۱۸

۳-۷۲-انار خاتون………………………………………………………………………………… ۲۲۰

۳-۷۳-اندرز­های حکیمانه………………………………………………………………………… ۲۲۳

۳-۷۴-انگشتری شاه عباس کبیر…………………………………………………………….. ۲۲۷

۳-۷۵-انگله من، دنگله من، منگله من…………………………………………………. ۲۲۹

۳-۷۶-اوستا ابراهیم…………………………………………………………………………. ۲۳۰

۳-۷۷-اوغچه پرین………………………………………………………………………………. ۲۳۲

۳-۷۸-این بز است یا خر……………………………………………………………….. ۲۳۴

۳-۷۹-این رو می­گند بخیل ……………………………………………………………….. ۲۳۶

۳-۸۰-این نمی­ماند………………………………………………………………………………….. ۲۳۷

۳-۸۱-ای وای……………………………………………………………………………………………. ۲۳۹

۳-۸۲-ای وای های………………………………………………………………………………. ۲۴۲

۳-۸۳-بابا خار­کن …………………………………………………………………………………. ۲۴۴

۳-۸۴-بادی که از ورامین نرمه­ی آردو می­برد……………………………………………… ۲۴۶

۳-۸۵-بازرگان…………………………………………………………………………………… ۲۴۸

۳-۸۶-بازرگان و قاضی و بهلول………………………………………………………… ۲۵۰

۳-۸۷-باغبان و پرنده­ی کوچک…………………………………………………………… ۲۵۲

۳-۸۸-باغبان و دختر پادشاه………………………………………………………………………. ۲۵۳

۳-۸۹-باغ سیب………………………………………………………………………………………… ۲۵۵

۳-۹۰-باغ گل زرد و باغ گل سرخ………………………………………………………………….. ۲۵۸

۳-۹۱-باقر آهنگر…………………………………………………………………………………………… ۲۶۱

عنوان                                                                                       صفحه

۳-۹۲-باوه بیل به­ته………………………………………………………………………………… ۲۶۳

۳-۹۳-باهوشان………………………………………………………………………………………………. ۲۶۵

۳-۹۴-بچه درویش………………………………………………………………………………. ۲۶۷

۳-۹۵-بدکار به سزای خودش می­رسد………………………………………………………. ۲۶۹

۳-۹۶-برادر عاقل و برادر دیوانه…………………………………………………………………… ۲۷۱   

۳-۹۷-برادر عوض نداره……………………………………………………………………………… ۲۷۳

۳-۹۸-برادر ناتنی و گنج آقا موشه……………………………………………………………….. ۲۷۵

۳-۹۹-برا شیت و برا عاقل………………………………………………………………… ۲۷۸   

۳-۱۰۰-برزگر و خرس…………………………………………………………………………….. ۲۸۰

۳-۱۰۱-برگ ظلمات…………………………………………………………………………………………. ۲۸۲

۳-۱۰۲-برگ مروارید…………………………………………………………………………………… ۲۸۵

۳-۱۰۳-بز بزکان…………………………………………………………………………………………… ۲۸۸

۳-۱۰۴-بز دروغ­گو……………………………………………………………………………………. ۲۹۰

۳-۱۰۵-بزرگمهر………………………………………………………………………………………….. ۲۹۲

۳-۱۰۶-بز ریش سفید……………………………………………………………………….. ۲۹۴   

۳-۱۰۷-بز زنگوله پا…………………………………………………………………….. ۲۹۶

۳-۱۰۸-بز فضول……………………………………………………………………………………………… ۲۹۸

۳-۱۰۹-خر و گوساله و قوچ……………………………………………………………… ۳۰۰

۳-۱۱۰-بللئوک، آوا­انداز، شلنگ انداز………………………………………………………. ۳۰۱

۳-۱۱۱-بلال آقا…………………………………………………………………………………………… ۳۰۳

۳-۱۱۲-بلبل………………………………………………………………………………………….. ۳۰۷

۳-۱۱۳-بلبل………………………………………………………………………………………………….. ۳۱۰

۳-۱۱۴-بلبل خیارک………………………………………………………………………………… ۳۱۲

۳-۱۱۵-بلبل سر گشته………………………………………………………………………………. ۳۱۵

۳-۱۱۶-بمونی و اسکندر………………………………………………………………….. ۳۱۷

۳-۱۱۷-بنه­کی…………………………………………………………………………………….. ۳۲۰

۳-۱۱۸-بوته­ی گل محمدی و هفت سرو……………………………………………………… ۳۲۲

۳-۱۱۹- بوذرجمهر و خزانه­دار انوشیروان………………………………………………………… ۳۲۴

۳-۱۲۰-بوعلی………………………………………………………………………………………….. ۳۲۶

۳-۱۲۱-بوعلی سینا……………………………………………………………………….. ۳۲۹

عنوان                                                                                       صفحه

۳-۱۲۲-بوعلی سینا و استاد…………………………………………………………….. ۳۳۱

۳-۱۲۳- به دنبال فلک…………………………………………………………………………………… ۳۳۳

۳-۱۲۴-بهرام قهرمان………………………………………………………………………………………… ۳۳۵

۳-۱۲۵-بهلول و موش­های آهن­خوار…………………………………………………………….. ۳۳۹

۳-۱۲۶-بهلول دانا……………………………………………………………………………………… ۳۴۱

۳-۱۲۷-بهلول دانا و بازرگان………………………………………………………………………………. ۳۴۳

۳-۱۲۸-بهلول دانا و خلیفه…………………………………………………………………. ۳۴۵

۳-۱۲۹-بهلول دانا و خلیفه­ی بغداد………………………………………………….. ۳۴۷

۳-۱۳۰-بهلول داننده و بهلول دیوانه…………………………………………………………… ۳۵۰

۳-۱۳۱-بی­بی­له و چی­چی­له………………………………………………………………….. ۳۵۲

۳-۱۳۲-بی­بی­لی­لی جان……………………………………………………………………………………. ۳۵۳

۳-۱۳۳-بی­بی­ ناردونه………………………………………………………………………………… ۳۵۶

۳-۱۳۴-بی­بی نگار و می­سس قبار………………………………………………………. ۳۵۹

۳-۱۳۵-بی­غم دنیا……………………………………………………………………………………………. ۳۶۳

فصل چهارم: نتیجه ­گیری…………………………………………………… ۳۶۵

 منابع و مآخذ……………………………………………………………………… ۳۸۰

 کلیات

­

­ ۱-۱-مقدمه

 بررسی و مطالعه در هر امری، ابتدا نیاز به شناخت جامع و دقیق از آن امر دارد. برای بررسی فرهنگ عامه به عنوان بخشی از فرهنگ هر جامعه­ای ابتدا باید تعریفی از فرهنگ ارائه داد. تعریف « فرهنگ» کار دشواری است و هرگز اتفاق نظری درباره­ی آن وجود نداشته است.

در واژه­نامه­های فارسی به­طور ضمنی به دو مفهوم اساسی فرهنگ که «ریشه» و «چشمه» باشد، اشاره شده است. این دو نکته دریافت و برداشتی از اندیشه­ها و تلقی عامه در بیان کاربرد این کلمه است. در این مورد در بعضی از این واژه­نامه­ها از قبیل فرهنگ جهانگیری، مجمع­ الفرس، لطایف اللغات، برهان قاطع، برهان جامع، نفیسی و … فرهنگ به شاخه­ی درختی اطلاق شده است که آن را می­خوابانند و روی قسمتی از آن خاک می­ریزند، به­ طوری که سر شاخه از خاک بیرون باشد. مدتی به همین طریق می­گذرد تا شاخه بیخ برآورد و ریشه بدواند. آن­گاه آن شاخه را می­ کنند و در جای دیگری می­نشانند و با این روش درختی ریشه­دار و مستقل آماده­ی بهره ­برداری می­شود. در بعضی دیگر از کتب لغت، فرهنگ را به معنی کاریز و قنات گرفته­اند، علاوه بر این­ها، فرهنگ به معنی ادب، عقل، دانش، بزرگی، حکمت، معرفت، علم، فضیلت و هم­چنین به کتابی که مشتمل بر لغات و معانی باشد نیز فرهنگ می­گویند (بیهقی،۱۳۶۷ :۱۰ و۹).

در آغاز سده­ی حاضر فرهنگ مفهوم تازه­ای یافت. ابتدا به مفهوم آموزش و پرورش و برابر کلمه­­یeducation، اما رفته رفته به مفهوم اصلی خود، یعنی آن­چه انگلیسی­ها culture می­گویند، به کار رفت. امروزه کلمه­ی فرهنگ معادل دقیقی برای کلمه­ی culture است و تمام سطوح معنایی آن را در بر­می­گیرد. با این حال در ارائه­ تعریفی دقیق از آن و این­که چه مواردی شامل فرهنگ می­شود، همواره اختلاف نظر وجود داشته است. شاید بتوان یکی از جامع­ترین تعریف­ها را این دانست که

فرهنگ مجموعه­ی پیچیده­ای است شامل معارف، معتقدات، هنرها، صنایع، فنون، اخلاق، قوانین، آیین­ها و بالاخره تمام عادات، رفتارها و ضوابطی که فرد به عنوان عضو جامعه از جامعه­ خود فرامی­گیرد و در برابر آن جامعه وظایف و تعهداتی را برعهده دارد (روح­الامینی، ۱۳۸۰: ۶).

اگر فرهنگ جامعه­ای را به پرنده­ای تشبیه کنیم،  فرهنگ رسمی و فرهنگ عامه دو بال آن پرنده هستند که برای شناخت بهتر و دقیق­تر جامعه شناخت هردوی آن­ها الزامی است. آن­چه در این میان قابل توجه است، این است که سرچشمه­ی همه­ی هنرها و دانش­ها مردم­اند و در میان مردم پدید آمده اند.

شما هر رشته­ از دانش­ها یا هنرها را که در نظر بگیرید، خواهید دید که این دانش روزی در میان مردم پدید آمده و به سعی دانشوران روز­ به روز رشد کرده و توسعه یافته و مدرسه­ها و دانشگاه­ها برای تدریس آن به فعالیت پرداخته­اند. این­گونه هنرها یا دانش­ها را دانش یا هنر مدرسی یا کلاسیک می­نامیم. در برابر هریک از این رشته­های دانش یا هنر رسمی یک رشته علم یا هنر عوامانه نیز وجود دارد. این دانش­ها در میان مردم پدید آمده و در آغوش ایشان پرورش یافته است و زاده­ی فکر و طبع ساده­ی مردمی است که برای تحصیل علم و ترقی دادن دانش به مدرسه نرفته و مکتب ندیده­اند (محجوب، ۱۳۸۳: ۳۹-۳۸).

با این وجود تحولات و طبقه ­بندی­های اجتماعی باعث شکاف و جدایی میان فرهنگ عوام و فرهنگ رسمی ­شد تا آن­جا که «سال­ها فقط طبقه­ی خواص و تحصیل­کردگان شهری را صاحب معرفت، دانش و هنر می­دانستند و طبقه­ی عوام و بی­سواد چه پیشه­وران ساده­ی شهری و چه کشاورزان روستایی را بی­بهره از دانش، هنر و معرفت تصور می­کردند. البته این امر پس از گسترش تحقیقات در زمینه­ مردم­شناسی و فولکلور تغییر کرد. پس از بررسی در اوضاع و احوال عامه­ی مردم دانسته شد که هر چند مردم عوام سواد و دانش مدرسی ندارند ولی از فرهنگی برخوردارند که اگر برتر از فرهنگ خواص نباشد، فروتر از آن هم نیست و حتی گاه در انتظام­بخشی به امور جامعه نافذتر از گروه برتر است» (نقل به تلخیص، بلوکباشی، ۱۳۸۸: ۴۳و۴۲).

۱-۱-۱-فرهنگ عامه

فرهنگ مردم یا فرهنگ عامه ترجمه­ی کلمه­ی فولکلور (folklore) است. این کلمه را نخستین بار ویلیام جان- تامس با نام مستعار آمبروز مرتن پیشنهاد کرد. «folk  به گروهی از مردم اطلاق می­شود که حداقل یک عامل مشترک و عمومی آن­ها را به یکدیگر پیوند دهد و lore سنت­های مشترکی است که خصوصیات جمعی اعضای گروهی را شکل می­دهد و هویت گروه را معین و مشخص می­ کند»(همان، ۵۶).

   تعاریف متعدد و متفاوتی در مورد فولکلور گفته­اند؛ اما تعریف سی. اس. برن قابل توجه و تامل است. « فولکلور در واقع نحوه­ی جهان­بینی و روان­شناسی انسان عامی و اندیشه­ی او در باب فلسفه، دین، علوم، نهادهای اجتماعی، تشریفات و جشن­ها، اشعار و ترانه­ها، هنرهای عامیانه و ادبیات شفاهی است»(بیهقی، ۱۳۶۷: ۲۰). همان­گونه که از تعریف سی. اس. برن استنباط می­شود، فرهنگ عامه به دلیل ریشه­ای که در جهان­بینی، روان­شناسی و اندیشه­ی مردم در موضوعات مختلف دارد،  هم چنین به دلیل پیوند با زندگی تولیدی و اجتماعی مردم و بیان تجربیات، آداب و سنت­های مرسوم یک جامعه به آن جامعه شخصیت و هویت می­بخشد. همین امر لزوم بررسی ابعاد آن را بیش از پیش پررنگ می­ کند. فرهنگ عامه ویژگی­هایی دارد که از آن جمله می­توان به پیوند با زندگی معیشتی و اجتماعی، سادگی و صمیمیت، امید و خوش­بینی و نوعی جامعه ­شناسی تعاون اشاره کرد.

   فرهنگ عامه معمولا شفاهی و نسل به نسل منتقل می­شود، هرچند امروزه به دلیل ترس از، از بین رفتن این آثار گران­قدر سعی در مکتوب کردن این فرهنگ دارند. «­­فرهنگ عامه را به طور کلی می­توان به دو بخش آثار مادی و معنوی تقیسم کرد. آثار مادی شامل بناها، علائم، اشیاء منقول، صنعت و کسب، غذا و مکان­ها .آثار معنوی هم عبارتند از: عقاید، عادات و رسوم، علوم عامه و ادبیات»(بیهقی،۱۳۶۷:  ۷۳-۷۶).

۱-۱-۲-ادبیات عامه

ادبیات عامه به گمان بسیاری از فولکلور شناسان غنی­ترین بخش فرهنگ عامه است؛ چراکه تجلی­گاه فرهنگ اقوام، گروه­های مختلف اجتماعی و میراث معنوی نسل­های گذشته­ی مردم یک جامعه است. «ادبیات عامه به آثار تخیلی و ذوقی توده­ی مردم که به طور شفاهی و سینه به سینه از فردی به فرد دیگر و از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته است، گفته می­شود»(بلوکباشی، ۱۳۸۸: ۱۷۱). ادبیات عامه به دو صورت نظم و نثر در میان مردم رواج دارد و می­توان آن را به سه مجموعه­ی بزرگ داستانی، غیر داستانی و نمایشی تقسیم کرد.

    ادبیات داستانی، گونه­هایی از ادبیات عامه مانند قصه، افسانه یا اسطوره و حکایت است. مهم­ترین بخش آثار داستانی را قصه تشکیل می­دهد، قصه­ها توده­ای­ترین هنر است که ضمن بیان مسائل اجتماعی و آرزوهای مردم گویای تخیل هنری مردم است. علاوه بر این­ها قصه­ها جایگاه مناسبی برای تصدیق و تایید آیین­های دینی، اخلاقی و فرهنگی جامعه و هم­چنین فضای مناسبی است که به وسیله­ی آن می­توانند روحیه­ی مقاومت خود را در تحمل ناکامی­ها و در برابر نظام­های مستبد سیاسی تقویت کنند. قصه­ها مردم را به رفتارها و اعمالی که با ارزش­های اخلاقی-دینی سازگاری دارند، ترغیب می­ کند و از دیگر سو، آن­ها را از رفتارهای خلاف قاعده و ضد اخلاق باز می­دارد. موضوع دیگری که درباره­ی  قصه­ها می­توان گفت، پیوند ناگسستنی قصه­ها با اسطوره­هاست. مطلق­گرایی، نبرد دیرینه­ی خوبی و بدی اندیشه­هایی اسطوره­ای هستند که از ویژگی­های اساسی قصه­ها نیز به شمار می­آیند.

   ادبیات غیر داستانی شامل گونه­هایی از ادبیات عامه است که جنبه­ی قصه و داستان ندارد؛ اما مانند قصه­ها و افسانه­ها سرشار از نکات و حکمت­های بی­شمار است، مانند شعر، چیستان، مثل، لطیفه یا شوخی، متلک، اوراد و دعاها، کنایات و… .

   ادبیات نمایشی، به آن بخش از ادبیات عامه گفته می­شود که جنبه نمایشی و اجرایی دارد؛ مانند خیمه شب بازی، نقالی، شبیه خوانی، شمایل خوانی و … .

    به طور­کلی زبان و بیان ادبیات عامه ساده و بی­پیرایه است. در این نوع ادبیات، بیش­تر واژه­ها و اصطلاح­های معمول در زبان گفتاری مردم کوچه و بازار، تعبیرها، کنایه­ها و تشبیه­های متداول میان مردم به کار می­رود. محتوای ادبیات عامه از یک سو بیان رویدادهای واقعی با تکیه بر تخیل است، به­ویژه قصه­ها و افسانه­ها که بیش­تر بازگوکننده­ واقعیت­های آمیخته با خیال پردازی پدیدآورندگان آن­هاست و از دیگر سو  مقاصد تربیتی، اجتماعی، اخلاقی و دینی را مد­نظر دارد.

­۱-۲-اهمیت و ضرورت تحقیق

 در میان شاخه­های گوناگون میراث فرهنگی بشری، قصه­ها و افسانه­ها از همه قدیمی­تر است؛ به­گونه­ای که با تمام مفاهیم اجتماعی، تاریخی و مذهبی جامعه پیوند خورده است و شاید بتوان گفت تنها روزنه­ای که از ماورای تاریکی­های انبوه قرون و اعصار گذشته می ­تواند ما را به گوشه­هایی از زندگانی مردم آن روزگاران راهنمایی کند، همین افسانه­ها و قصه­ها هستند. قصه­ها و افسانه­ها علاوه بر نقش سرگرم کنندگی، نقش بسیار مهمی در آموزش و انتقال معارف و ارزش­های فرهنگی، انتظام بخشی اجتماعی، کاهش فشار روانی حاصل از تنگناهای زیستی و اجتماعی بر مردم و ثبات بخشی فرهنگ را در جامعه­های سنتی به عهده دارد. احساس پاسداری از میراث فرهنگی و احترام به آن را در مردم برمی­انگیزد و مردم را در تداوم و تکرار رفتارها و عقاید صحیح سنتی گذشتگان ترغیب و تشویق می­ کند. البته گاه قصه­ها به­عنوان ابزاری در خدمت حکومت­ها و فرهنگ حاکم در جامعه قرار می­گیردکه این امر به گونه­ای پنهانی و در ژرف­ساخت قصه­ها قرار گرفته است.

تعداد صفحه :۴۰۴

قیمت : ۱۴۷۰۰تومان

بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد

و در ضمن فایل خریداری شده به ایمیل شما ارسال می شود.

پشتیبانی سایت :        *       [email protected]

در صورتی که مشکلی با پرداخت آنلاین دارید می توانید مبلغ مورد نظر برای هر فایل را کارت به کارت کرده و فایل درخواستی و اطلاعات واریز را به ایمیل ما ارسال کنید تا فایل را از طریق ایمیل دریافت کنید.

  *

[add_to_cart id=148464]

—-

پشتیبانی سایت :       

*