دانشگاه شیراز
دانشکده ی اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی
پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد در رشته ی
جمعیت‌شناسی
تعیین کنندههای باروری زیر حدّ جایگزین زنان کُرد مطالعه موردی زنان ۴۹-۱۵ ساله شهر سنندج
استاد راهنما
دکتر علی‌یار احمدی
اسفند ۱۳۹۳
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
چکیده
واژگان کلیدی: باروری، باروری زیر حدّ جایگزینی، زنان کُرد، توانمندی اجتماعی، سنندج.
رشد جمعیّت بشر نه‌تنها افزایش تصاعدی ندارد بلکه در حال کاهش است. در طی سی سال گذشته از تعداد فرزندان به‌دنیا آمده توسط زنان جهان کاسته شده است. در مقیاس جهانی، زنان معاصر به اندازه نصف مادران خود بارور می‌شوند. نگاهی دقیق‌تر به اعداد و آمار تأیید کننده این واقعیت مستند خواهد بود. چهل سال پیش هر مادر به‌طور متوسط بین ۵ تا ۶ کودک به دنیا می‌آورد ولی در حال حاضر به نصف مقدار قبلی رسیده است. انجام مطالعات زمینهای به منظور درک تعیین کنندههای باروری زیرحد جایگزین می‌‌تواند نقش مهمّی در زمینه سیاستگذاری جمعیّتی، دستکم در مقیاس محلّی و منطقهای داشته باشد. هدف از این پژوهش آگاهی از تعیین کنندههای باروری زیر حدّ جایگزین زنان کُرد ۴۹-۱۵ ساله شهر سنندج می‌باشد. داده‌ها با بهره گرفتن از پیمایش بر روی ۳۸۲ نفر از زنان جمع آوری شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته ها نشان می‌دهد که ۴/۹۷ و ۰/۹۰ درصد از پاسخگویان اظهار داشته‌اند که داشتن بچه مانعی برای خود حفاظتی روانی- عاطفی و افزایش توانمندی اجتماعی آنها محسوب می‌شود و ۶/۹۶ درصد از پاسخگویان اشاره داشته‌اند که تمایل بالایی نسبت به کم‌فرزندآوری بازاندیشانه دارند. متغیرهای پایگاه اقتصادی- اجتماعی، برابری جنسیتی در خانواده، تقدیر گرایی در رفتار باروری، اهمیت مدیریت بدن، نگرش نسبت به اهمیت فرزند و سرمایه فرهنگی رابطه معنا داری با متغیر وابسته دارند. نتایج حاصل از رگرسیون خطی چند متغیره نشان داد که ۰/۳۵ درصد از کل تغییرات باروری زنان وابسته به ایدهآلهای باروری زنان، پایگاه اقتصادی اجتماعی و برابری جنسیتی در خانواده می‌باشد. همچنین در بین متغیرهایی که تنها تاثیر مستقیم بر متغیر وابسته داشته‌اند، ایدهآلهای باروری زنان با مقدار ۰/۴۱۱ بیشترین تاثیر را بر باروری دارد.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
۳-۱) نظریات مرتبط با موضوع. ۱۹
۳-۱-۱) نظریهی گذار جمعیّتشناختی.. ۱۹
۳-۱-۲) نظریهی هزینهها و منافع فرزندان.. ۲۰
۳-۱-۳) چارچوب عرضه و تقاضا و هزینه‌های تنظیم باروری.. ۲۱
۳-۱-۴) رویکرد تبیین نهادی.. ۲۴
۳-۱-۵) نظریهی جریان ثروت بین نسلی.. ۲۵
۳-۱-۶) نظریهی برابری جنسیّتی.. ۲۷
۳-۱-۸) فرضیه‌ی تأثیر قومی فرهنگی.. ۲۹
۳-۱-۹) نظریهی سرمایهی فرهنگی بوردیو. ۳۰
۳-۱-۱۱) کم‌فرزندی به مثابه خود حمایتی: ۳۲
۳-۱-۱۱-۱) اهمیت مدیریت بدن: ۳۲
۳-۱-۱۱-۲) خود حفاظتی روانی- عاطفی.. ۳۲
۳-۱-۱۱-۳) توانمندی اجتماعی.. ۳۳
۳-۱-۱۱-۴) کم‌فرزندی بازاندیشانه. ۳۳
۴-۶) متغیّرهای مورد بررسی.. ۴۵
۴-۶-۱-۱) تعریف مفهومی (نظری): ۴۵
۴-۶-۲) تعریف مفاهیم و متغیّرها ۴۵
۴-۶-۲-۱) تعریف مفهومی و عملیّاتی متغیّر وابسته. ۴۶
۴-۶-۳) تعریف مفهومی و عملیّاتی متغیّرهای مستقل.. ۴۷
۴-۶-۳-۱) پایگاه اقتصادی اجتماعی.. ۴۷
۴-۶-۳-۱-۱) وضع سواد و تحصیلات.. ۴۷
۴-۶-۳-۱-۳) درآمد ماهیانهی خانوار. ۴۸
۴-۶-۳-۸) تقدیرگرایی در رفتار باروری.. ۴۹
۴-۶-۳-۹) کم‌فرزندی به مثابه خود حمایتی.. ۵۰
فصل پنجم :یافته‌های تحقیق.. ۵۲
۵-۲-۱) مشخّصه‌های جمعیّتی پاسخگویان.. ۵۴
۵-۲-۱-۱) توزیع زنان در گروه های سنّی تولید مثل.. ۵۴
۵-۲-۱-۲) سن به هنگام ازدواج.. ۵۵
۵-۲-۱-۳) توزیع زنان بر حسب شمار فرزندان زنده به دنیا آمده و در حال حاضر زنده. ۵۵
۵-۲-۱-۴) توزیع زنان بر حسب تمایلات و ایدهآلهای فرزندآوری.. ۵۶
۵-۲-۱-۵) توزیع زنان و همسران آنها بر حسب محل تولد. ۵۷
۵-۲-۲) مشخّصه‌های اقتصادی ـ اجتماعی پاسخگویان.. ۵۸
۵-۲-۲-۱) توزیع زنان بر حسب وضع سواد و سطح تحصیلات.. ۵۸
۵-۲-۲-۲) توزیع زنان برحسب وضع سواد و سطح تحصیلات پدر ومادر پاسخگو. ۵۹
۵-۲-۲-۳) توزیع زنان بر حسب درآمد ماهیانهی خانوار. ۵۹
۵-۲-۲-۴) توزیع زنان و همسران آنها بر حسب شغل.. ۶۰
۵-۲-۲-۵) مشخّصه‌های فرهنگی پاسخگویان.. ۶۱
۵-۲-۲-۶) توزیع پاسخگویان بر حسب برابری جنسیّتی در خانواده. ۶۲
۵-۲-۲-۷) توزیع پاسخگویان بر حسب تقدیرگرایی در رفتار باروری.. ۶۳
۵-۲-۲-۸) توزیع پاسخگویان بر حسب اهمیّت مدیریت بدن.. ۶۴
۵-۲-۲-۹) توزیع پاسخگویان بر حسب خود حفاظتی روانی- عاطفی.. ۶۵
۵-۲-۲-۱۰) توزیع پاسخگویان بر حسب توانمندی اجتماعی.. ۶۵
۵-۲-۲-۱۱) توزیع پاسخگویان بر حسب کم‌فرزندآوری بازاندیشانه. ۶۶
۵-۲-۲-۱۲) توزیع پاسخگویان بر حسب نگرش نسبت به اهمیّت فرزند. ۶۷
۵-۳-۱) رابطه‌ی بین پایگاه اقتصادی- اجتماعی با باروری و ایده‌آل باروری زنان.. ۶۸
۵-۳-۲) میانگین باروری زنان و نتایج آزمون T بین ترجیح جنسی با بار. ۶۹
۵-۳-۳) رابطه برابری جنسیّتی در خانواده با باروری و ایده‌آل باروری زنان.. ۷۰
۵-۳-۴) رابطه تقدیر گرایی در رفتار باروری با باروری و ایدهآلهای باروری زنان.. ۷۰
۵-۳-۵) رابطه مدیریت بدن با باروری و ایدهآلهای باروری زنان.. ۷۱
۵-۳-۶) خود حفاظتی روانی-عاطفی با باروری و ایدهآلهای باروری زنان.. ۷۲
۵-۴-۷) رابطه توانمندی اجتماعی با باروری و ایدهآلهای باروری زنان.. ۷۳
۵-۴-۸) رابطه کم‌فرزندآوری بازاندیشانه با باروری و ایدهآلهای باروری زنان.. ۷۴
۵-۴-۹) رابطه نگرش نسبت به اهمیّت فرزند با باروری و ایدهآلهای باروری زنان.. ۷۵
۵-۴-۱۰) رابطه سرمایه فرهنگی با باروری و ایدهآلهای باروری زنان.. ۷۶
فصل ششم:خلاصه، بحث و نتیجه‌گیری.. ۸۲
۵-۱) خلاصه، بحث و نتیجه‌گیری.. ۸۳
۵-۲) محدویّتها و پیشنهادهای تحقیق.. ۸۸
صفحه چکیده و صفحه عنوان به انگلیسی
فهرست جدول‌ها
عنوان صفحه
جدول ۴-۱ تعداد بلوکهای انتخابی در هر خوشه متناسب با حجم…………………………………………………… ۴۵
جدول ۴-۲ متغیّرها و شاخصهای تحلیل به تفکیک متغیّرهای مستقل و وابسته…………………………….. ۴۷
جدول ۴-۳ متغیرهای تحقیق همراه با تعداد گویه‌ها و مقدار آلفا………………………………………………………. ۵۳
جدول ۵-۱ توزیع فراوانی و فراوانی نسبی پاسخگویان و همسران آنها بر حسب گروههای سنّی…. ۵۶
جدول ۵-۲توزیع فراوانی و فراوانی نسبی پاسخگویان و همسران آنها بر حسب سن به هنگام ازدواج.. ۵۷
جدول ۵-۳ توزیع فراوانی و فراوانی نسبی پاسخگویان بر حسب فرزندان در حال حاضر زنده و زنده متولّد شده ۵۸
جدول ۵-۴ توزیع فراوانی و فراوانی نسبی پاسخگویان بر حسب ایدهآلهای باروری زنان ۵۹
جدول ۵-۵ توزیع فراوانی و فراوانی نسبی پاسخگویان و همسران آنها برحسب محل تولد ۶۰
جدول ۵-۶ توزیع فراوانی و فراوانی نسبی پاسخگویان و همسران آنها بر حسب وضع سواد و سطح تحصیلات ۶۱
جدول ۵-۷ توزیع فراوانی و فراوانی نسبی پاسخگویان بر حسب وضع سواد و سطح تحصیلات پدر و مادر پاسخگو ۶۲
جدول ۵-۸ توزیع فراوانی و فراوانی نسبی پاسخگویان بر حسب درآمد ماهیانهی خانوار ۶۲
جدول ۵-۹ توزیع فراوانی و فراوانی نسبی پاسخگویان بر حسب شغل خود و شغل همسر ۶۳
جدول ۵-۱۰ توزیع فراوانی و فراوانی نسبی پاسخگویان بر حسب سرمایهی فرهنگی……………………….. ۶۵
جدول ۵-۱۱ توزیع پاسخگویان بر حسب برابری جنسیّتی در خانواده………………………………………………. ۶۶
جدول ۵-۱۲ توزیع پاسخگویان بر حسب تقدیرگرایی در رفتار باروری……………………………………………… ۶۶
جدول ۵-۱۳ توزیع پاسخگویان بر حسب اهمیّت مدیریت بدن…………………………………………………………. ۶۷
جدول ۵-۱۴ توزیع پاسخگویان بر حسب خود حفاظتی روانی- عاطفی…………………………………………….. ۶۸
جدول ۵-۱۵ توزیع پاسخگویان بر حسب توانمندی اجتماعی……………………………………………………………. ۶۹
جدول ۵-۱۶ توزیع پاسخگویان بر حسب کم‌فرزندآوری بازاندیشانه…………………………………………………. ۷۰
جدول ۵-۱۷ توزیع پاسخگویان بر حسب نگرش نسبت به اهمیّت فرزند……………………………………………. ۷۱
جدول ۵-۱۸ رابطه‌ی بین پایگاه اقتصادی- اجتماعی با باروری و ایده‌آل باروری زنان………………………. ۷۲
جدول ۵-۱۹ میانگین باروری زنان ونتایج آزمون T بین ترجیح جنسی با باروری و
ایده‌آل باروی…………………………………………………………………………………………………………………….. ۷۳
جدول ۵-۲۰ رابطه برابری جنسیّتی در خانواده با باروری و ایده‌آل باروری زنان……………………………. …..۷۴
جدول۵-۲۱ رابطه تقدیر گرایی در رفتار باروری با باروری و ایدهآلهای باروری زنان………………………… ۷۵
جدول۵-۲۲ رابطه اهمیّت مدیریت بدن با باروری و ایدهآلهای باروری زنان……………………………………… ۷۶
جدول۵-۲۳ رابطه خود حفاظتی روانی-عاطفی با باروری و ایدهآلهای باروری زنان…………………………. ۷۷
جدول۵-۲۴ رابطه توانمندی اجتماعی با باروری و ایدهآلهای باروری زنان……………………………………….. ۷۸
جدول۵-۲۵ رابطه کم‌فرزندآوری بازاندیشانه با باروری و ایدهآلهای باروری زنان…………………………….. ۷۹
جدول۵-۲۶ رابطه نگرش نسبت به اهمیّت فرزند با باروری و ایدهآلهای باروری زنان……………………….. ۸۰
جدول۵-۲۷ رابطه سرمایه فرهنگی با باروری و ایدهآلهای باروری زنان…………………………………………… ۸۱
جدول۵-۲۸ ضرایب رگرسیونی متغیرهای تاثیرگذار بر شاخص کم‌فرزندآوری بازاندیشانه ۸۳
جدول۵-۲۹ ضرایب رگرسیونی متغیرهای تاثیرگذار بر شاخص ایدهآلهای باروری زنان ۸۴
جدول۵-۳۰ ضرایب رگرسیونی متغیرهای تاثیرگذار بر شاخص باروری و ایدهآلهای
باروری زنان………………………………………………………………………………………………………………………. ۸۵
جدول ۵-۳۱ اثرات مستقیم و غیرمستقیم و کلّ متغیّرهای مستقل بر باروری…………………………………… ۸۷
فهرست شکلها
عنوان صفحه
شکل ۳-۱ مدل تحلیلی تبیین باروری بر اساس نظریهی هزینهها و منافع فرزندان………………………….. ۲۱
شکل ۳-۲ چارچوب عرضه، تقاضا و هزینه های تنظیم باروری، مدل استرلین…………………………………… ۲۴
شکل ۳-۳ تبیین کاهش باروری در نظریهی جریان ثروت بین نسلی…………………………………………………. ۲۷
شکل ۳-۴ مدل پارادایمیک: کم‌فرزندآوری به مثابه خود حمایتی، مدل محمودیان
و رضائی………………………………………………………………………………………………………………………………. ۳۵
شکل ۳-۵ مدل نظری تبیین باروری و ایدهآلهای باروری زنان………………………………………………………… ۳۹
شکل ۵-۱ مدل تجربی عوامل مؤثّر بر باروری زنان……………………………………………………………………………. ۸۶
مقدمه:
همواره در طول تاریخ بشری تعداد جمعیّت ساکن در یک منطقه و سرزمین از اهیّمت به‌سزایی برخوردار بوده و همیشه معیاری برای اقتدار و افتخار نسبت به مناطق دیگر به حساب می‌آمده است. جمعیّت جهان تا اواسط قرن ۱۸ میلادی افزایش کُند و ناچیزی داشت،و همیشه بنا به‌دلایلی از جمله (شیوع بیماریهایی با تلفات سنگین، جنگ‌های دا‌‌منه‌دار و غیره…..) باعث می‌شده تا جمعیّت کل دنیا با نرخ رشد نسبتاً ثابت و البته بسیار کندی رو به جلو حرکت کند. امّا از انقلاب صنعتی به بعد با توسعه و پیشرفت تکنولوژی در همهی زمینهها و بخصوص پیشرفت در بهداشت و درمان و به دنبال آن کاهش میزان مرگومیر بر حجم جمعیّت دنیا به سرعت افزوده شد. ابتدا در کشورهای توسعهیافته که شاهد انقلاب صنعتی و پزشکی در خود بودند، این افزایش روی داد و بعد هم با انتقال پیشرفتهای پزشکی به کشورهای در حال توسعه، در این مناطق نیز جمعیّت رشد چشمگیری پیدا کرد.
کشورهای جهان سوم با وجود بهرهمندی از بیشترین امکانات مادی و انسانی و منابع عظیم ثروت، نسبت به کشورهای اروپایی به لحاظ توسعه اقتصادی ـ اجتماعی در شرایط مناسبی بهسر نمیبرند. رشد سریع جمعیّت و ناهماهنگی میان رشد جمعیّت و رشد اقتصادی، موجب مشکلات زیادی در زمینه‌های مختلف اقتصادی ـ اجتماعی، تغذیهای، بهداشتی، آموزشی، اشتغال، مسکن و دیگر مسائل شده است و تداوم این مسائل و مشکلات و کاهش مرگومیر باعث شد برنامه های تنظیم خانواده در بعضی از این کشورها از جمله ایران مورد قبول افراد واقع شود و باروری با سرعت زیادی پایین آمد. به طوری که در حال حاضر کاهش باروری به عنوان یکی از مهّمترین عوامل رشد جمعیّت در معرض تهدید واقع شده است و به زیر حدّ جایگزینی رسیده است. شواهد گویای آن است میزان باروری در ایران از ۷ بچّه برای هر زن در سال ۱۳۵۷ به ۷/۱ بچّه برای هر زن در سال ۱۳۸۵ کاهش یافت (مرکز آمار ایران ۱۳۸۵). این کاهش باروری به طور همزمان در همهی مناطق جغرافیایی و گروههای سنّی تولید مثل صورت گرفت. بر اساس بررسیهای انجام شده در طول دورهی گذار باروری در ایران، گروههای قومی و استانهای ناهمگن از نظر قومی و مذهبی سطوح متفاوت امّا روندهای باروری مشابهی با سطوح و روندهای ملّی باروری و اکثریّت فارس تجربه کردهاند (عباسیشوازی و حسینی، ۲۰۰۸). هرچند برنامهی تنظیم خانواده نقش مؤثّری در سرعت کاهش باروری و استمرار آن از نیمهی دههی ۱۳۶۰ به بعد داشته است، امّا فرایند گذار باروری متناسب با تحوّلاتی بوده است که در ابعاد مختلف اقتصادی ـ اجتماعی و نیز برخی از ابعاد سنّتی خانواده به وقوع پیوسته و به تغییراتی در ایستارهای مرتبط با ازدواج و در نهایت رفتارها و تمایلات فرزندآوری مردم منجر شده است. همچنین طی سه دههی اخیر، در اثر تغییرات فرهنگی ـ اجتماعی بهویژه تحت تأثیر تحوّلات پدید آمده در خانواده، حضور زنان در عرصههای اجتماعی افزایش یافته است. تغییرات ساختار خانواده از خانوادهی گسترده به هستهای، جدا شدن فعالیتهای تولیدی از خانواده و تبدیل به یک واحد مصرفی، کاهش تعداد فرزندان خانواده و مشارکت زنان در فعالیتهای اجتماعی و کارهای درآمدزا از این تغییرات است. در تبیین این انتقال و تغییرات به رشد تحصیلات و سیاستهای آموزشی و بهداشتی، حمایت مقامات مذهبی، کاهش مرگ ومیر نوزادان، مشکلات تامین نیازهای مادّی، فشار اقتصادی منجر به تعلیق ازدواج، بالا رفتن سن ازدواج و تغییر نگرش‌ها اشاره شده است. این انتقال اگر زمانی معلول مداخله‌های مستقیم نهاد‌های دولتی و غیردولتی بوده امروزه به مرحله‌ی تثبیت رسیده است و زنان تا حدِّ زیادی و نه کاملاً خود متمایل به این کم‌فرزندی هستند و به عبارتی خود را عاملان کم‌فرزندی و آن‌‌را نتیجه‌ی انتخاب عقلانی خود می‌دانند(محمودیان و رضائی،۱۳۹۱).
۱-۲)بیان مسأله
رشد جمعیّت بشر نه‌تنها افزایش تصاعدی ندارد بلکه در حال کاهش است. در طی سی سال گذشته از تعداد فرزندان به‌دنیا آمده توسط زنان جهان کاسته شده است. در مقیاس جهانی، زنان معاصر به اندازه نصف مادران خود بارور می‌شوند. نگاهی دقیق‌تر به اعداد و آمار تأیید کننده این واقعیت مستند خواهد بود. چهل سال پیش هر مادر به‌طور متوسط بین ۵ تا ۶ کودک به دنیا می‌آورد ولی در حال حاضر به نصف مقدار قبلی رسیده است(پیرس، ۲۰۰۸)[۱]. خانواده اصلیترین واحدی است که تصمیمات باروری، هدفهای فرزندآوری و رفتارهای باروری در آن شکل می‌گیرد(تافلر[۲] ، ۱۳۸۳). و در برنامه‌های تنظیم خانواده همیشه زنان جزء گروه های هدف بوده‌اند و زنان در سیاستهای کنترل جمعیّت و تنظیم خانواده جزء گروههای هدف اصلی به حساب می‌آیند. به ویژه در برنامه‌های کنترل باروری و موالید این امر اهمیّت بیشتری دارد. در طی اجرای برنامه‌های کنترل جمعیت در ایران در دههی ۷۰ بیشترین برنامه‌ها معطوف به زنان بود. سیاست کنترل موالید در ایران توانست سطح باروری را به سطح جایگزین و زیر جایگزین برساند و به این وسیله ایران در همهی مناطق شهری و روستایی انتقال باروری را تجربه کرد. اعمال سیاستهای کنترل موالید موجب تغییرات شگرفی در ساختار جمعیتی جوامع شد که مهمترین آن می‌توان به انتقال باروری اشاره کرد، یعنی انتقال از باروری کل سطح بالا به باروری کل سطح جایگزین و زیر حدّ جایگزین. این تغییر شگرف با مدت زمانهای مختلف و کیفیتهای گوناگون در کشورهای جهان اتفاق افتاد. ایران از آن‌جمله کشورها بود که در اواخر قرن ۲۰ به جرگه‌ی این گفتمان پیوست و به‌طور جدی کنترل موالید را تجربه کرد. به شکل‌هایی که کمتر از یک دهه باروری کل آن کاهش چشمگیری یافت و در بسیاری از مناطق به سطح جایگزین رسید و در یک دههی اخیر، بسیاری از استانها و مناطق شهری و روستایی آن شاهد باروری سطح جایگزین و زیر حدّ جایگزین است. در این‌جا منظور از باروری سطح جایگزین، سطحی از فرزندآوری است که در آن یک نسل از زنان تنها آن تعداد فرزند کافی برای جایگزینی خود و والدینشان را به‌دنیا می‌آورند که برابر با ۱/۲ فرزند برای هر زن است(ویکس[۳]، ۶۸:۲۰۰۵). نیل به این هدف بدون شک مدیون سیاستهای جدی معطوف به رفتار تولید مثل زنان و البته مشارکت و تصمیم گیری خود آنها نیز بوده است.
تعداد صفحه : ۱۲۶
قیمت : ۱۴۷۰۰تومان
بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد
و در ضمن فایل خریداری شده به ایمیل شما ارسال می شود.
پشتیبانی سایت : * [email protected]
در صورتی که مشکلی با پرداخت آنلاین دارید می توانید مبلغ مورد نظر برای هر فایل را کارت به کارت کرده و فایل درخواستی و اطلاعات واریز را به ایمیل ما ارسال کنید تا فایل را از طریق ایمیل دریافت کنید.
[add_to_cart id=149205]
