پایان نامه ررسی تنوع ژنتیکی جدایه های Fusarium oxysporum f. sp. ciceri عامل بیماری پژمردگی نخود در استان ایلام

دانشگاه ایلام

دانشکده کشاورزی

پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته بیماری­ شناسی گیاهی

عنوان:

بررسی تنوع ژنتیکی جدایه های Fusarium oxysporum f. sp. ciceri عامل بیماری پژمردگی نخود در استان ایلام

استاد راهنما:

دکتر خشنود نوراللهی

استاد مشاور:

مهندس حسن یونسی

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده:

نخود مهم­ترین گیاه از خانواده حبوبات در حوزه مدیترانه، شبه قاره هند، غرب آسیا و شمال آفریقا است. بیماری پژمردگی نخود با عامل Fusarium oxysporum f. sp. ciceri یکی از مهم­ترین بیماری­های این گیاه در جهان به­شمار می­رود. این بیماری در تمام مناطق نخودکاری ایران گزارش شده است. بیماری همه ساله در تمام مناطق نخودکاری استان ایلام باعث خسارت فراوانی می­شود بطوری­که در برخی از مزارع به ۵۰ % تا ۷۰ % هم میرسد. این تحقیق به منظور بررسی و تعیین تنوع ژنتیکی قارچ عامل بیماری زردی و پژمردگی نخود انجام گرفت. برای این منظور از مناطق نخودکاری استان شامل شش شهرستان از جمله آسمان­آباد، ایوان، بدره، چرداول، دره­شهر، سرابله نمونه­برداری صورت گرفت. پس از جداسازی، خالص­سازی و شناسایی قارچ عامل بیماری و معرفی F. oxysporum f. sp. ciceri به عنوان عامل غالب بیماری، بررسی تنوع ژنتیکی جدایه­ها با بهره گرفتن از پنج جفت نشانگر ریزماهواره صورت گرفت، نهایتاً در مجموع ۱۷ آلل در بین جمعیت­ها مشاهده شد نتایج تجزیه واریانس مولکولی حاکی از تنوع بالای درون جمعیتی معادل ۹۲ درصد و تنوع پایین بین جمعیت­های مناطق مختلف در حدود ۸ درصد داشت. جریان ژنی (Nm) بالا و برابر ۵۸۹/۷ به­دست آمد. بنابراین تمایز ژنتیکی (Gst) به میزان کمی ۰۶۱۸/۰ مشاهده گردید. دندروگرام رسم شده بر اساس فاصله ژنتیکی بین جمعیت­های مورد مطالعه در این تحقیق، نشان داد که جمعیت­های آسمان­آباد و سرابله در دو گروه جدا قرار گرفته­اند و نسبت به جمعیت-های دیگر تفاوت ژنتیکی بیشتری دارند. نتایج حاصل از این تحقیق در جهت کمک به متخصصین اصلاح نباتات و بیماری­شناسان گیاهی در جهت اصلاح ارقام نخود می­ باشد.

فصل اول: مقدمه

۱-۱- مقدمه

نخود زراعی (Cicer arietinum L.) گیاهی خودگشن، دیپلوئید (۲n=2x=16)، یکساله با ژنوم کوچک۷۳۸mbp) ~) می­باشد [۲۷]. نخود مهم­ترین گیاه از خانواده حبوبات در حوزه مدیترانه، شبه قاره هند ، غرب آسیا و شمال آفریقا است [۵۷]. اصلی­ترین کشورهای تولید­کننده نخود در جهان به ترتیب هند، پاکستان، ترکیه، ایران و استرالیا هستند [۴۸].

     نخود، منبع بسیار مناسبی برای روی، آهن و پروتئین است. همچنین به لحاظ میزان فیبرهای رژیمی، بسیار غنی بوده و میزان چربی اندکی دارد که از نوع اسید­های چرب غیر­اشباع می­باشد، انواع نخود به طور متوسط دارای ۱۹ درصد پروتئین، ۱۳ درصد چربی و ۶۸ درصد کربوهیدرات می­باشند، همچنین به لحاظ تأمین میزان کلسیم مورد نیاز نیز حائز اهمیت است [۹۶]. سطح زیر کشت نخود در ایران ۶۴۰ هزار هکتار و تولید سالیانه آن در حدود ۴۰۰ هزار تن است [۸۵، ۵۹، ۲۹]. طبق آمارهای انتشار یافته از سوی سازمان خوار و بار جهانی میزان تولید جهانی این محصول در سال ۲۰۱۰ میلادی ۱۰ میلیون تن بوده که سهم ایران از آن حدود ۲۳۳۶۸۶ تن بوده است [۴۵].

     قارچ Fusarium oxysporum یک پاتوژن خاکزاد با دامنه میزبانی وسیع بوده که باعث پژمردگی آوندی در گیاهان مختلف می­شود [۲۶]. بیماری پژمردگی فوزاریومی نخود با عاملF. oxysporum f. sp. ciceri مهم­ترین بیماری خاکزاد این گیاه در جهان خصوصًا در شبه قاره هند، حوزه مدیترانه و کالیفرنیا بشمار می­رود، کاهش عملکرد سالیانه نخود در اثر این بیماری از ١٠ تا ١۵ درصد متغیر است ولی بیماری می ­تواند در شرایط خاص کل محصول را از بین ببرد [۶۸]. این بیماری در ایران نیز از اغلب مناطق نخود­کاری گزارش شده و میزان خسارت آن در برخی نقاط کشور تا ٢٢ درصد هم برآورد شده است [۱۸]. بیماری زردی و پژمردگی نخود یکی از مهم­ترین بیماری­های نخود در استان ایلام می­باشد که در این استان همه ساله در تمام مناطق نخودکاری باعث خسارت فراوانی می­شود، بطوری­که در برخی از مزارع به ۵۰ %تا ۷۰ % هم می­رسد [۲۱]. از آنجایی­که نخود ارزش غذایی بسیار بالایی دارد و یکی از ارزان­ترین منابع تامین پروتئین گیاهی (بین ۱۲ تا ۳۱ درصد پروتئین) می­باشد و بیماری پژمردگی یکی از تهدید­های جدی برای این محصول محسوب می­شود، از طرفی مبارزه با این بیماری همانند سایر بیماری­های خاکزاد مشکل است و کنترل این بیماری با بهره گرفتن از مواد شیمیایی مقرون به صرفه نخواهد بود، بنابراین طبق بررسی بیماری­شناسان گیاهی بهترین روش کنترلی این بیماری استفاده از بذر سالم و ارقام مقاوم می­باشد. یکی از راه­های رسیدن به ارقام مقاوم پایدار، شناخت قارچ عامل بیماری و بررسی تنوع ژنتیکی آن در مناطق کشت محصول مورد نظر است تا معرفی ارقام مقاوم با اطمینان بالایی صورت گیرد، تغییرات ژنتیکی در قارچ­های بیمارگر از جنبه تهیه ارقام مقاوم حائز اهمیت است، ردیابی این تغییرات با روش­های سنتی مستلزم صرف هزینه زیاد و از دست رفتن زمان خواهد بود. استفاده از روش­های مولکولی در تعیین تنوع ژنتیکی بین جمیت بیمارگر موجب کسب اطلاعات مربوط به وقوع نوترکیبی ژنتیکی آن­ها می­شود [۶۶]. یکی از روش­های مولکولی که برای تعیین تنوع ژنتیکی جمعیت­های بیمارگر به کار می­رود نشانگرهای ریزماهواره هستند، نشانگر­های ریزماهواره ابزار قوی به منظور طبقه ­بندی و مطالعه ژنتیک جمعیت­ها را فراهم می­ کنند [۴۲، ۳۵]. این نشانگر­ها جایگاه­های ترکیب­شده از توالی­های ساده تکراری هستند که به صورت تصادفی در سراسر ژنوم قارچ­ها و دیگر یوکاریوت­ها پخش شده است [۹۷، ۸۶، ۶۴]. این توالی­ها عموما از چند­شکلی بالایی برخوردارند [۴۷].

این بیماری در استان ایلام خسارت زیادی وارد می­ کند، و یکی از بیماری­های بسیار مهم نخود در این استان به حساب می­آید. یکی از روش­های کنترلی این بیماری، مبارزه شیمیایی می­باشد اما از آنجایی­که مبارزه شیمیایی روشی بسیار خطرناک برای محیط زیست و انسان تلقی می­شود، بهترین روش کنترل این بیماری استفاده از بذر سالم و ارقام مقاوم می­باشد. به همین دلیل بررسی تنوع ژنتیکی جدایه­های عامل بیماری با بهره گرفتن از نشانگرهای ژنتیکی این بیماری در این استان انجام می­گیرد. هدف این پژوهش آن است که با تجزیه و تحلیل تنوع ژنتیکی، برنامه­ای یکپارچه برای مقاومت در برابر این بیماری اعمال شود.

هدف از تحقیق حاضر عبات از :

جداسازی و شناسایی قارچ عامل بیماری زردی و پژمردگی نخود و بررسی تنوع ژنتیکی قارچ عامل بیماری.

فصل دوم: کلیات و بررسی منابع

۱-۲- آشنایی با سیمای استان ایلام

استان ایلام در قسمت غرب و جنوب­غرب کشور ایران قرار گرفته است و از شمال با استان کرمانشاه، از سمت جنوب با استان خوزستان و کشور عراق، از شرق با استان لرستان و قسمتی از استان خوزستان و در غرب با کشور عراق با طول مرز مشترکی حدود ۴۲۵ کیلومتر محدود می­شود، این استان در عرض شمالی بین ۳۲ درجه و ۲۰ دقیقه و ۵۱ ثانیه تا ۳۴ درجه و ۲۰ دقیقه و ۲۸ ثانیه از خط استوا و طول شرقی ۴۵ درجه و ۴۱ دقیقه و ۴۰ ثانیه تا ۴۸ درجه و ۵۰ دقیقه و ۲۶ ثانیه از نصف­النهار مبداء (گرینویچ) واقع شده است [۸۰].

     بخش بزرگی از استان ایلام به دلیل استقرار در رشته کوه زاگرس کوهستانی می­باشد، در جهت شمال­غربی-جنوب­شرقی استان، رشته کوه مرتفع و طولانی کبیرکوه به طول تقریبی ۱۶۰ کیلومتر و با قله ورزین به ارتفاع ۳۰۶۲ متر از سطح دریا قرار دارد [۸۰]. مساحت استان ۶/۲۰۰۲۷۹۴ هکتار، تقریباً ۲/۱ درصد از مساحت کل کشور، دارای ۸ شهرستان به نام­های ایلام، ایوان، آبدانان، شیروان چرداول، مهران، دهلران، دره­شهر و ملکشاهی است [۸۰].

۱-۱-۲- آب و هوای استان ایلام

استان ایلام از نظر شرایط اقلیمی جزء مناطق گرمسیری کشور محسوب می­شود، ولی به علّت وجود ارتفاعات کبیرکوه و دینارکوه، اختلاف درجه حرارت و بارندگی در بخش­های شمالی، جنوبی و غربی آن زیاد است به طوری­که مناطق سه­گانه سردسیری، گرمسیری و معتدل در این استان شکل گرفته است. مناطق کوهستانی شمال و شمال­شرقی استان نسبتاً سردسیر با زمستان­های طولانی است، مناطق جلگه­ای غرب و جنوب­غربی استان گرمسیر است و مناطق میانی آن آب و هوای معتدل دارد. مهم­ترین محصولات کشاورزی استان ایلام شامل گندم، جو، برنج، حبوبات، محصولات جالیزی و گیاهان علوفه­ای است [۸۰]. محصول نخود در استان ایلام به دو صورت بهاره و پاییزه کشت می­شود اما بیشترین سطح زیر کشت مربوط به نخود بهاره است، زمان کشت این محصول ۳۰-۱۵ اسفند و زمان برداشت آن اواخر خرداد تا اواسط تیر می­باشد از ارقامی که در این استان به عنوان رقم بهاره کشت می­شود می­توان به ارقام محلی و به خصوص رقم بیونیج اشاره کرد [۱۰].

۲-۲- جایگاه تاریخی نخود

حبوبات از قدیمی­ترین گیاهانی هستند که مورد کشت و کار انسان قرار گرفته­اند و تاریخ آن­ها به عنوان گیاه زراعی به زمانی برمی­گردد که انسان از شکار و جمع­آوری غذا، به تولید مواد غذایی روی آورد و وارد یک زندگی بر اساس اجتماع کشاورزی و روستایی شد [۵].

نخود[۱] یکی از اولین حبوبات دانه­ای است که در زمان قدیم اهلی شده است [۶]. گیاه­شناسان منشاءهای مختلفی را برای این گیاه پیشنهاد کرده­اند. لدیزنیسکی (۱۹۷۵) گزارش کرد بخش جنوب شرقی ترکیه که در مجاورت سوریه قرار دارد، عمدتاً منشاء گونه­های یک­سالهCicer arietinum ludizinisky  وCicer echinospermum P.H.Davis  می­باشد. گونه­ی وحشی C .reticulatum که از لحاظ مورفولوژیکی شبیه گونه C. arietinum است، به عنوان جد نخود در نظر گرفته می­شود. دی­کندول (۱۸۸۳) منشاء نخود را به منطقه جنوب قفقاز و شمال ایران نسبت داده است، در حالی­که واویلوف (۱۹۶۰) دو مرکز اولیه جنوب­غربی آسیا و مدیترانه و یک مرکز ثانویه ابتدایی را به عنوان مراکز منشاء نخود معرفی نموده است. وی گزارش کرد که مشابه دیگر لگوم­های دانه­ای، ارقام دانه درشت در حوزه دریای مدیترانه و ارقام دانه ریز به سمت شرق گسترش پیدا کرده­اند.

همچنین در گزارشی پنج خاستگاه و مرکز تنوع برای این گیاه بیان شده است [۱۵].

– هندوستان (شمال غرب هندوستان، پاکستان)

– آسیا (هندوستان، پاکستان، افغانستان، جنوب روسیه)

– خاورمیانه (ایران، قفقاز، عراق)

– مدیترانه (ترکیه، یونان، لبنان)

– حبشه (اتیوپی)

[۱]Cicer arietinum

تعداد صفحه : ۹۷

قیمت : ۱۴۷۰۰تومان

بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد

و در ضمن فایل خریداری شده به ایمیل شما ارسال می شود.

پشتیبانی سایت :        *       [email protected]

در صورتی که مشکلی با پرداخت آنلاین دارید می توانید مبلغ مورد نظر برای هر فایل را کارت به کارت کرده و فایل درخواستی و اطلاعات واریز را به ایمیل ما ارسال کنید تا فایل را از طریق ایمیل دریافت کنید.

[add_to_cart id=153205]

—-

پشتیبانی سایت :       

*