پایان نامه رشته فناوری اطلاعات

گرایش : کسب و کار الکترونیک

دانشگاه سیستان و بلوچستان

تحصیلات تکمیلی

پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته مدیریت فناوری اطلاعات

گرایش کسب و کار الکترونیک

عنوان:

شناسایی و رتبه بندی مولفه های سنجش موفقیت سیستم های یادگیری الکترونیکی دانشگاه ها با رویکرد تحلیل شبکه فازی

(مطالعه موردی دانشگاه سیستان و بلوچستان)
استاد راهنما:

دکتر حبیب ا. سالارزهی

 استاد مشاور:

دکتر یاسر امیری

فهرست مطالب:
فصل اول :کلیات تحقیق
۱-۱-مقدمه ۲
۱-۲- بیان مساله و اهمیت تحقیق. ۲
۱-۳-اهدف تحقیق. ۴
۱-۴- فرضیه های تحقیق. ۵
۱-۵-روش انجام تحقیق. ۵
۱-۶- قلمرو تحقیق: .۶
۱-۷- مفاهیم و واژگان تحقیق. ۶
فصل دوم:ادبیات نظری تحقیق
۲-۱-مقدمه ۹
۲-۲-آموزش از راه دور .۹
۲-۳-سیر تکامل آموزش از راه دور. ۹
۲-۴-مفهوم یادگیری الکترونیکی.۱۱
۲-۵ تعاریف یادگیری الکترونیکی. ۱۱
۲-۶-مزایای یادگیری الکترونیکی. ۱۳
۲-۷-چالش های یادگیری الکترونیکی در ایران. ۱۶
۲-۸- مدلهای آموزش الکترونیکی. ۱۸
۲-۸-۱-آموزش همزمان یا کلاسهای آنلاین. ۱۸
۲-۸-۲-آموزش غیر همزمان یا کلاسهای آفلاین. ۱۸
۲-۸-۳-آموزش بر پایه کامپیوتر(CBT).
۲-۸-۴آموزش بر پایه اینترنت (IBT).
۲-۸-۵آموزش بر پایه وب ( WBT).
۲-۹-سیستم های یادگیری الکترونیکی. ۱۹
۲-۹-۱ سیتم مدیریت یادگیری. ۱۹
۲-۹-۲ سیتم مدیریت محتوای آموزشی (LCMS).
۲-۱۰-مروری بر تحقیقات پیشین: .۲۰
۲-۱۰-۱فاکتورهای حیاتی موفقیت یادگیری الکترونیکی. ۲۰
۲-۱۰-۲-مدل های موفقیت سیستم های اطلاعاتی ۲۳
۲-۱۰-۳ مدل های موفقیت سیستم های یادگیری الکترونیکی. ۲۵
۲-۱۱-جمع بندی مولفه های سنجش موفقیت یادگیری الکترونیکی. ۳۱
فصل سوم: روش شناسی تحقیق
۳-۱- مقدمه : .۳۵
۳-۲- مدل تحلیلی پژوهش. ۳۵
۳-۳-روش تحقیق :. ۴۱
۳-۴- ابزار جمع آوری داده ها:. ۴۱
۳-۵ جامعه آماری و روش نمونه گیری. ۴۲
۳-۶ روائی پرسش نامه :. ۴۲
۳-۷-پایائی پرسشنامه:. ۴۳
۳-۸- روش تجزیه و تحلیل. ۴۳
۳-۹روش های تصمیم گیری چند معیاره MCDM
۳-۹-۱روشAHP
۳-۹-۲روشANP
۳-۹-۳گام های فرایند ANP
۳-۹-۴منطق فازی. ۴۹
۳-۹-۵مجموعه های فازی. ۴۹
۳-۹-۶اعداد فازی مثلثی. ۵۰
۳-۹-۷فرایند تحلیل شبکه فازی. ۵۰
فصل چهارم:تجزیه و تحلیل داده ها
۴-۱-مقدمه ۵۴
۴-۲- آمار توصیفی. ۵۵
۴-۲-۱جنسیت: .۵۷
۴-۲-۲ –سطح تحصیلات. ۵۵
۴-۲-۳- میزان تجربه در حوزه یادگیری الکترونیکی. ۵۵
۴-۲-۴- توزیع فراوانی پاسخ دهنده گان به تفکیک استاد و دانشجو ۵۶
۴-۲-۵ توزیع فراوانی سنی پاسخ دهندگان. ۵۶
۴-۳- آمار تحلیلی. ۵۷
۴-۳-۱ – تجزیه و تحلیل داده های پرسشنامه شناسایی عوامل موفقیت سیستم های یادگیری الکترونیکی. ۵۷
۴-۳-۱-۱ تحلیل فرضیه های تحقیق۶۰
۴-۳-۲- تجزیه و تحلیل داده های پرسشنامه الویت بندی عوامل موثر بر موفقیت سیستم های یادگیری الکترونیکی۶۴
فصل پنجم : نتیجه گیری
۵-۱-مقدمه:. ۸۹
۵-۲-بحث و نتیجه گیری. ۸۹
۵-۳-محدودیت های تحقیق. ۹۳
۵-۴- پیشنهادهای عمومی:۹۳
۵-۶-پیشنهادهایی برای تحقیقات آینده. ۹۵
مراجع. ۹۷
پیوستها:
پیوست الف : پرسشنامه شماره۱۱۰۲
پیوست ب : پرسشنامه شماره ۲ .۱۰۷
چکیده:
در عصر حاضر یکی از مهمترین اختراعات بشری که تغییرات شگرفی را در زندگی بشریت ایجاد نموده، پیدایش رایانه و بدنبال آن اینترنت بوده که باعث رقم زدن دنیای مجازی و انگیزه ای برای دانشگاه ها شده است تا در بخش آموزش الکترونیکی سرمایه گذاری کنند. اما آنچه که اهمیت بحث را روشن تر می سازد، تلاش برای کسب موفقیت در استفاده ازسیستم یادگیری الکترونیکی و سنجش میزان موفقیت این سیستم ها است. وتلاش ناموفق برای پیاده سازی یادگیری الکترونیکی، موجب از دست دادن سرمایه خواهد شد. این پژوهش با هدف شناسایی و رتبه بندی مولفه های سنجش موفقیت سیستم های یادگیری الکترونیکی دانشگاه ها با رویکرد تحلیل شبکه فازی صورت پذیرفته است. بدین منظور ابتدا براساس تحقیقات پیشین مولفه ها و شاخص های سنجش موفقیت سیستم های یادگیری الکترونیکی پیشنهاد گردید، سپس بمنظور سنجش روایی و مناسب بودن مولفه ها و شاخص های پیشنهادی پرسشنامه ی شماره یک با هدف شناسایی مولفه های سنجش موفقیت سیستم های یادگیری الکترونیکی بصورت حضوری و الکترونیکی در اختیار گروه تصمیم که اساتید و دانشجویان مجازی دانشگاه سیستان و بلوچستان بودند قرار گرفت .داده های جمع آوری شده از پرسشنامه شماره یک با بهره گرفتن از نرم افزار spss مورد پردازش قرار گرفته و در تحلیل داده ها از آزمون t تک نمونه استفاده شده است. تعداد ۷ مولفه و ۲۸ شاخص نهایی گردید. سپس بر اساس مولفه ها و شاخص های نهایی شده مرحله قبل پرسشنامه شماره دو با هدف الویت بندی مولفه های سنجش موفقیت سیستم های یادگیری الکترونیکی دانشگاه ها طراحی و در اختیار تعدا ۷ نفر از خبرگان حوزه یادگیری الکترونیکی قرار گرفت . داده های جمع آوری شده از پرسشنامه شماره دو با بهره گرفتن از تکنیک تحلیل شبکه فازی مورد پردازش قرار گرفت .که مولفه های اصلی به ترتیب الویت عبارتند از :۱-کیفیت اطلاعات[۱] ۲- کیفیت خدمات[۲] ۳- کیفیت سیستم و زیر ساخت[۳] -۴ عوامل پشتیبانی[۴] -۵خصوصیات استاد[۵]-۶ خصوصیات دانشجو[۶] ۷ -عوامل محیطی[۷].
فصل اول: کلیات تحقیق
۱-۱- مقدمه
در این فصل به کلیات و مفاهیم تحقیق پرداخته می شود، مطالب این فصل شامل: بیان مسأله و اهمیت تحقیق،اهداف تحقیق، سئوالات و فرضیه های تحقیق،روش انجام تحقیق ،ابزار گردآوری داده ها،قلمرو تحقیق و مفاهیم و واژگان تحقیق است.
۲-۱- بیان مسأله و اهمیت تحقیق
اختراعات بشری غالبا تغییرات شگرفی در زندگی بشریت ایجاد نموده اند، اما همه این اختراعات دارای ارزش و تاثیرگذاری یکسانی نیستند. در عصر حاضر یکی از مهمترین آنها که حقیقتا تحول بارزی را در زندگی انسان ایجاد نموده است، پیدایش رایانه بوده است که سرآغاز آن به سال های دهه ۱۹۵۰ می رسد . اما تغییرات ناشی از رایانه زمانی به اوج خود رسید که شبکه های ارتباطی بین آنها رشد نمود و اینترنت با از میان برداشتن فاصله های فیزیکی و موانع ارتباطی موجود، دنیای مجازی را رقم زد. بدنبال بکارگیری فناوری های جدید در سیستم های اطلاعاتی آموزش هم دستخوش تغییر و تحولات بسیاری شده است(Ozpolat & Kare , 2009). بنابراین مفهوم پیشین یادگیری الکترونیکی نیز در حال تغییرات اساسی است و به کلاس های حضوری محدود نمی شود (روزنبرگ ۱۳۸۳; Wang, 2007).یادگیری الکترونی به استفاده از وسایل الکترونیکی برای یادگیری، از جمله تحویل محتوا از طریق رسانه های الکترونیکی مانند اینترنت، صوتی، ویدئویی، پخش ماهواره، تلویزیون های تعاملی و سی دی اشاره دارد (Kaplan&Anderson, 2000) .گسترش سریع اینترنت با گرایش به سمت استقلال از مکان آموزش به فرد، یک انگیزه ای برای دانشگاه ها شده است تا در بخش الکترونیکی سرمایه گذاری کنند(Accles, 1997). در کشور ایران نیز امکان دسترسی به آموزش عالی در قالب کلاس های حضوری برای بسیاری از متقاضیان وجود ندارد ولی می توان ضعف در پاسخگویی روش های سنتی را با بکارگیری سیستم های یادگیری الکترونیکی جبران نمود ( یعقوبی و همکاران۱۳۸۷). با این حال، توسعه و مدیریت بهبود مستمر سیستم های آموزش الکترونیکی مؤسسات آموزشی و صنعتی را کاملا به چالش کشانده است و در آن ارزیابی به یک نیاز ضروری تبدیل گردیده است (Accles, 1991). افزایش سریع تعداد مؤسسات ارائه دهنده یادگیری الکترونیکی از یک سو و رشد کمی رشته های موجود آن از سوی دیگر این سؤال را مطرح می سازد که این مراکز تا چه اندازه ای در پیاده سازی و اجرای دوره های یادگیری الکترونیکی موفق بوده اند و تا چه اندازه ای توانسته اند مهمترین هدف نظام آموزشی خود را که همانا ارتقاء کیفیت یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانشجویان است را برآورده سازند(صمدی ۱۳۸۹).اما آنچه که اهمیت بحث را روشن تر می سازد، تلاش برای کسب موفقیت در استفاده از یادگیری الکترونیکی و سنجش میزان موفقیت این سیستم ها است.(Delone,2003) وتلاش ناموفق برای پیاده سازی یادگیری الکترونیکی، موجب از دست دادن سرمایه خواهد شد(Govindasamy,2002) . لذا از سال ۱۹۹۲در چندین تحقیق به بررسی موفقیت سیستم های اطلاعاتی و سنجش آن به طریق تجربی پرداخته شده است(Wang Et Al , 2007). محققان زیادی از رشته های مختلف از قبیل:کامپیوتر، سیستم های اطلاعاتی، روانشناسی، تکنولو‍ژی، آموزشی سعی کرده اند که سیستم های یادگیری الکترونیکی را ارزیابی کنند. بعضی از آنها روی عامل انسانی ( رضایت دانشجو و استاد )، بعضی روی تکنولوژی آموزشی وبعضی روی مواد آموزشی تمرکز کرده اند (Liaw,Huang,& Chen2007). برای شناسایی و بررسی فاکتورهای سنجش موفقیت سیستم های یادگیری الکترونیکی می توان مدل هایی که در زمینه سیستم های اطلاعاتی مطرح شده اند را نام برد. مدل موفقیت سیستم های اطلاعاتی دلون ومک لین، مدلی است که می تواند به فهم این مطلب کمک کند (Petter& Mclean,2002) .این مدل برای اولین بار در سال ۹۹۲ توسط دلون مورد توسعه وبازنگری قرار گرفت. مدل اصلاح شده دلون و مک لین شامل۶بعد می باشد که عبارتند از: قصد استفاده از سیستم- رضایت کاربر- منافع حاصل از سیستم های اطلاعاتی (Delon& Mclean,2003;Wang2007).از آنجا که سیستم های یادگیری الکترونیکی نوعی خاصی از سیستم های اطلاعاتی هستند(Wang Et All,2007; Lee ,2008) . می توان مدل اصلاح شده دلون و مک لین را برای سنجش موفقیت سیستم های یادگیری الکترونیکی نیز بکار برد. در این راستا وانگ و همکاران وی، از مؤلفه های مذکور(بدون در نظر گرفتن روابط بین آنها) برای اولین بار در سیستم های یادگیری الکترونیکی در سازمانها استفاده کردند.(Wang Et All ,2007) . سپس لین مدل مذکور را با حذف مؤلفه منافع حاصل از سیستم و در نظر گرفتن کلیه روابط بین مؤلفه هایی برای سیستم های یادگیری الکترونیکی استفاده نمود(Lin,2007) . لازم به ذکر است که در هر مورد بکارگیری مدل دلون و مک لین، میزان موفقیت سیستم های یادگیری الکترونیکی تنها از دیدگاه یادگیرنده مورد بررسی قرار گرفته است و با توجه به اینکه استاد نیز در یادگیری الکترونیکی نقش بسیار مهمی دارد برای بکارگیری صحیح مدل، علاوه بر در نظر گرفتن کلیه مؤلفه ها و روابط بین آنها دیدگاه استاد نیز باید مورد بررسی قرار گیرد. در تحقیقی دیگر که توسط اوزکان و کوسلر انجام شده با بهره گرفتن از مدل اصلاح شده دلون و مک لین، یک مدل شش ضلعی برای یادگیری الکترونیکی [۱](HELAN) ارائه و در یکی از دانشگاه های ترکیه مورد آزمون قرار گرفت که ابعاد این مدل عبارتند از محتوا (اطلاعات)- نگرش استاد – کیفیت خدمات- کیفیت سیستم- عوامل پشتیبانی کننده نگرش و دیدگاه یادگیرنده(Ozkan & Koseler,2009). در این تحقیق روابط بین مؤلفه ها درنظر گرفته نشده است .لازم به ذکر است یکی از مهمترین ضعف های مدل های پیشین این است که اهمیت نسبی مولفه های سنجش موفقیت سیستم های یادگیری الکترونیکی بصورت کمی قابل سنجش نیستند. به عبارت دیگر شناسایی اینکه کدام مولفه ارزیابی را بیشتر تحت تاثیر قرا می دهدتا حدی دشوار است . فرایند تحلیل شبکه[۲] این مشکل را برطرف می کند و وزن هر مولفه را بصورت کمی محاسبه و رتبه بند
ی می کند.با توجه به انتقادی که بر تحلیل شبکه کلاسیک وارد شده است ، ترکیب فرایند تحلیل شبکه و منطق فازی به عنوان راهی برای رفع نارسایی های مطرح شده است.
بنابراین در پایان نامه حاضر براساس تحقیقات پیشین و مطالعه و بررسی مجدد و دریافت نظر خبرگان، مولفه های سنجش موفقیت سیستم های یادگیری الکترونیکی در دانشگاه ها، شناسایی سپس جهت مشخص کردن الویت و وزن هر مولفه و شاخص ازفرایند تحلیل شبکه فازی استفاده می گردد. امید است یافته های این تحقیق به مدیریت بهتر سیستم های یادگیری الکترونیکی و توسعه یادگیری الکترونیکی مؤثر بینجامد.
۳-۱- اهداف تحقیق
فقدان چارچوبی جامع و بومی برای سنجش موفقیت سیستم یادگیری الکترونیکی در نظام آموزشی عالی کشور و همچنین عواملی که موجبات موفقیت یا شکست محیط های یادگیری الکترونیکی را فراهم می کنند ضرورت چنین تحقیقی را ایجاب کرده است. در این تحقیق تلاش شده است که با بهره گرفتن از مدل ها و تحقیقات پیشین بخصوص با بهره گرفتن از مدل شش ضلعی اوزکان و کوسلر، چارچوبی جامع و بومی برای سنجش میزان موفقیت سیستم های یادگیری الکترونیکی با رویکرد تحلیل شبکه فازی در دانشگاه ها ارائه گردد.
این تحقیق ۲ هدف دارد:
هدف اول: شناسایی مولفه ها و شاخص های سنجش موفقیت سیستم های یادگیری الکترونیکی.
هدف دوم: رتبه بندی مولفه ها و شاخص های سنجش موفقیت سیستم های یادگیری الکترونیکی.
[۱] Hexagonal e-learning assessment model
[۲] Analytical network Process
[۱] Information quality
[۲] Service quality
[۳] System Quality and Infrastructure
[۴] Supporting factors
[۵] Teacher’s characteristic
[۶] student’s characteristic
[۷] E-learning Environment
تعداد صفحه : ۱۴۶
قیمت : ۱۴۷۰۰ تومان