پایان نامه ارشد گروه الهیات رشته فلسفه و کلام اسلامی: روش‌شناسی ملاصدرا در مسئله علم الهی

متن کامل پایان نامه با فرمت ورد

پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته فقه و الهیات

دانشگاه علّامه طباطبائی

دانشکده الهیات و معارف اسلامی

روش‌شناسی ملاصدرا در مسئله علم الهی

پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی

استاد راهنما:

دکتر حوران اکبر زاده

استاد مشاور:

دکتر عبدالله نصری

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :

چکیده

روش فلسفی ملاصدرا مسئله‌ای است که همواره کانون توجه فلسفه پژوهان و نظریه‌پردازان فلسفه اسلامی بوده است، طرفداران ملاصدرا و حکمت متعالیه در مقابل کسانی که روش وی را التقاطی می‌دانند، قائل به آن هستند که صدرا با رهیافتی میان‌رشته‌ای و رویکردی کثرت گرایانه اقدام به استفاده منسجم از سه منبع معرفتی عرفان، قرآن و برهان نموده است، با بررسی اصول روش‌شناختی اندیشه فلسفی صدرا می‌توان چهار اصل روش‌شناختی را از آثار وی استقصا نمود:

روش میان‌رشته‌ای صدرا و تلفیقی از سه منبع معرفتی عرفان، قرآن و برهان؛

استفاده صدرا از سه منبع معرفتی فوق در مقام گرداوری و داوری؛

استفاده روشمند و کثرت گرایانه از آراء اندیشمندان سلف؛

روش تعلیمی و تشکیکی ملاصدرا بر اساس مبنای قوم و اصالت وجود.

اما این چهار اصل دارای مخالفانی است که گاه نقدهای جدی به اصول روش‌شناختی صدرا وارد نموده‌اند، در این پایان نامه با بررسی نقدهای مزبور نهایتاً نتیجه گرفته‌ایم که این نقدها توان مواجهه جدی با روش تلفیقی صدرا را نداشته و هر یک بر اساس مبانی حکمت متعالیه قابل نقد و بررسی می‌باشند، در فصل پایانی این نوشتار نیز تلاش شده است تا روش پژوهشی صدرا در مسئله علم الهی با ابتنای بر چهار اصل مزبور به‌صورت مسئله محور، مورد تحقیق و بررسی قرار گیرد.

کلید واژگان: روش‌شناسی، ملاصدرا، حکمت متعالیه، علم الهی به ماسوا.

فهرست

مقدمه و روش تحقیق   ۱

مقدمه و ضرورت تحقیق   ۲

سؤال اصلی   ۲

سؤالات فرعی   ۲

فرضیه‌ها ۲

روش تحقیق   ۳

پیشینه تحقیق   ۳

ساختار تحقیق   ۳

نکاتی پیرامون پایان نامه  ۴

فصل اول: مبادی تصوری و تصدیقی روش‌شناسی علمی و فلسفی   ۵

منابع معرفتی   ۶

شیوه‌ مبتنی بر نقل   ۶

شیوه کشف و شهود  ۶

شیوه‌های عقلی و استنتاجی   ۶

شیوه‌های تجربی   ۷

روش‌شناسی   ۸

روش شناخت و منابع شناخت   ۹

روش‌شناسی در  علوم تجربی و علوم انسانی   ۹

رابطه روش با فلسفه، معرفت‌شناسی و هستی‌شناسی   ۱۰

روش‌شناسی و فلسفه علم  ۱۱

کاربردهای اصطلاح «روش»  ۱۲

۱- روش معرفت     ۱۲

۲- نوع استدلال   ۱۳

۳- سطح تحلیل    ۱۳

۴- نوع نگاه به موضوع   ۱۳

۵- از منظر ماهیت تحقیق    ۱۴

الف- تحقیقات تاریخی ‏ ۱۴

ب-تحقیق توصیفی   ۱۴

پ- تحقیقات همبستگی یا همخوانی ‏ ۱۴

ت- تحقیق علّی یا پس از وقوع ‏ ۱۵

ث- تحقیق تجربی   ۱۵

سیر تطور تاریخی رویکردهای روش‌شناختی در تفکر فلسفه اسلامی و غربی   ۱۵

الف- روش فلسفی در تفکر اسلامی   ۱۸

ب- تطور روش‌شناختی از تفکر مسیحی تا فلسفه مدرن   ۲۳

مراحل تحقیق   ۳۵

نتیجه‌گیری فصل اول  ۳۹

فصل دوم: روش‌شناسی فلسفه ملاصدرا ۴۰

دیدگاه‌های مختلف در خصوص روش صدرالمتألهین   ۴۱

روش میان‌رشته‌ای صدرا و تلفیقی از سه منبع معرفتی عرفان، قرآن و برهان  ۴۵

رابطه عرفان، قرآن و برهان   ۴۵

الف- فلسفه و روش عقلی   ۴۶

مبادی برهان   ۴۷

مبادی دیگر  ۴۸

ب- علم کلام و روش نقلی   ۴۹

پ- عرفان و روش شهودی   ۵۲

رابطه روش عقلی و نقلی   ۵۵

رابطه عقل و شهود  ۶۰

رابطه نقل و شهود  ۶۴

‏استفاده صدرا از منابع معرفتی مختلف (مقام گرداوری و یا مقام داوری) ۶۵

استفاده روشمند و کثرت گرایانه از آراء اندیشمندان سلف   ۶۸

روش تشکیکی و تعلیمی ملاصدرا ۷۰

الف- روش تعلیمی فلسفه صدرا ۷۱

ب- روش تشکیکی صدرا در تبیین مسائل فلسفی   ۷۱

نتیجه‌گیری فصل دوم  ۷۴

فصل سوم: نقد و بررسی آراء منتقدین روش فلسفی حکمت متعالیه  ۷۵

الف- منتقدین به اصل فلسفه و متعاقباً تخطئه مبنای فکری صدرا ۷۷

۱- مخالفین اصل فلسفه و تفکّر عقلانی   ۷۷

۲- عرفا و اهل سلوک    ۷۷

ب- منتقدین آراء اصلی صدرالمتألهین و رد مبانی حکمت متعالیه  ۷۸

۱- بعضی از فقها ۷۸

۲- برخی متکلمین   ۷۸

۳- پیروان مشاء ۷۹

پ- منتقدین تجربه‌گرا ۷۹

ت- پیروان حکمت متعالیه و منتقدان به برخی آراء فرعی صدرا ۸۰

ث- منتقدین به روش و متدلوژی اندیشه فلسفی صدرا ۸۱

مکتب تفکیک    ۸۱

مبانی فکری منتقدین روش فلسفی صدرالمتألهین   ۸۲

الف- حجیت عقل فطری و چگونگی پیدایش معرفت     ۸۲

نقد و بررسی    ۸۴

ب- حجیت نقل    ۸۵

نقد و بررسی    ۸۶

پ- نفس و ماهیت علم   ۸۷

نقد و بررسی    ۸۸

ت- اولویت«تذکر» و نفی عقل فلسفی    ۸۹

نقد و بررسی    ۹۰

ث- رابطه عقل و وحی در مکتب تفکیک     ۹۲

نقد و بررسی    ۹۳

ج- رابطه مکتب تفکیک و اخباریگری    ۹۴

چ- مفتاح، مصباح یا میزان بودن عقل و رابطه ایمان و عقل در کسب معرفت     ۹۵

عقل از منظر دیگر منتقدان صدرا ۹۶

‏نقدهای پیرامون اصول روش‌شناختی صدرا ۹۷

اصل اول: روش میان‌رشته‌ای صدرا و تلفیقی از سه منبع معرفتی عرفان، قرآن و برهان   ۹۷

الف- لزوم تفکیک بین علوم بشری با علوم الهی    ۹۸

نقد و بررسی    ۹۹

ب- استدلال بر تباین کلی فلسفه و شریعت                                                     ۱۰۱

۱- فلسفه از حوزۀ جغرافیایی بیگانه به حوزۀ مسلمانان راه یافته است. ۱۰۱

نقد و بررسی   ۱۰۲

۲- اختلاف در آرای فلسفی   ۱۰۵

نقد و بررسی   ۱۰۵

۳- مباینت دستاوردهای فلسفی با معارف الهی   ۱۱۰

پ- پرهیز از تأویل و تفسیر به رأی                                                               ۱۱۱

نقد و بررسی    ۱۱۲

مسئله مواجه خالی‌الذهن، با متون دینی   ۱۱۴

تفکیک علوم خطاپذیر بشری با وحی معصوم الهی   ۱۱۵

اختلاف‌نظر فلاسفه با ظاهر قرآن   ۱۱۵

ت- خطای روش‌شناختی در استفاده از قرآن و عرفان در مقدمات برهان   ۱۱۶

ث- عدم امکان جمع سه منبع معرفتی در عرض یکدیگر  ۱۱۷

تحلیل و بررسی    ۱۱۷

اصل دوم: استفاده از قرآن و عرفان در مقام داوری و مقدمات برهان   ۱۱۸

اصل سوم: استفاده هدفمند از آراء اندیشمندان سلف   ۱۱۸

اصل چهارم: رویکرد تعلیمی و تشکیکی در تبیین آراء خود  ۱۲۲

الف- تغییر نظرات فکری ملاصدرا در طول زمان   ۱۲۳

ب- طرح نظریات بر اساس مبانی مختلف     ۱۲۴

پ- تلاش برای نگارش یک دوره فلسفه   ۱۲۴

بررسی علت برخی بی نظمی ها در تدوین اسفار  ۱۲۴

نتیجه گیری فصل سوم  ۱۲۶

فصل چهارم: تطبیق اصول چهارگانه روش‌شناختی اندیشه صدرا با مسئله علم الهی   ۱۲۷

استفاده هدفمند از آراء اندیشمندان سلف   ۱۲۸

بیان آراء دیگران با ذکر صاحبان آراء ۱۲۹

۱-نظریه معتزله  ۱۲۹

تبیین و گزارش آراء ‏ ۱۲۹

نقد و بررسی روشمند آراء بر اساس مبانی فکری هر نظریه   ۱۳۰

اصلاح و ویرایش آراء به‌منظور برگزیدن جنبه‌های قابل‌قبول آراء ‏ ۱۳۱

۲-نظریه عرفا ۱۳۱

تبیین و گزارش آراء ‏ ۱۳۱

نقد و بررسی روشمند آراء بر اساس مبانی فکری هر نظریه   ۱۳۲

اصلاح و ویرایش آراء به‌منظور برگزیدن جنبه‌های قابل‌قبول آراء ‏ ۱۳۲

۳-نظریه افلاطونیان   ۱۳۳

تبیین و گزارش آراء  ۱۳۳

نقد و بررسی روشمند آراء بر اساس مبانی فکری هر نظریه   ۱۳۳

اصلاح و ویرایش آراء به‌منظور برگزیدن جنبه‌های قابل‌قبول آراء ‏ ۱۳۴

۴-نظریه فرفوریوس    ۱۳۵

تبیین و گزارش آراء ‏ ۱۳۵

نقد و بررسی روشمند آراء بر اساس مبانی فکری هر نظریه   ۱۳۵

اصلاح و ویرایش آراء به‌منظور برگزیدن جنبه‌های قابل‌قبول آراء ‏ ۱۳۶

۵-نظریه مشائین   ۱۳۶

تبیین و گزارش آراء ‏ ۱۳۶

نقد و بررسی روشمند آراء بر اساس مبانی فکری هر نظریه   ۱۳۷

اصلاح و ویرایش آراء به‌منظور برگزیدن جنبه‌های قابل‌قبول آراء ‏ ۱۴۰

۶-نظریه متأخرین   ۱۴۲

تبیین و گزارش آراء ‏ ۱۴۲

‏نقد و بررسی روشمند آراء بر اساس مبانی فکری هر نظریه   ۱۴۳

اصلاح و ویرایش آراء به‌منظور برگزیدن جنبه‌های قابل‌قبول آراء  ۱۴۴

۷-خداوند به معلول اول علم تفصیلی و به ماسوای آن علم اجمالی دارد  ۱۴۵

تبیین و گزارش آراء  ۱۴۵

نقد و بررسی روشمند آراء بر اساس مبانی فکری هر نظریه   ۱۴۶

اصلاح و ویرایش آراء به‌منظور برگزیدن جنبه‌های قابل‌قبول آراء  ۱۴۷

۸-نظریه شیخ اشراق   ۱۴۷

تبیین و گزارش آراء  ۱۴۷

نقد و بررسی روشمند آراء بر اساس مبانی فکری هر نظریه   ۱۴۹

اصلاح و ویرایش آراء به‌منظور برگزیدن جنبه‌های قابل‌قبول آراء  ۱۵۱

نظریه صدرالمتألهین   ۱۵۲

خلاصه نظریه ملاصدرا ۱۵۲

شیوه حکمای پیشین    ۱۵۲

شیوه عرفا ۱۵۴

رابطه صور با ذات حق‌تعالی    ۱۵۶

روش میان‌رشته‌ای صدرا و تلفیقی از سه منبع معرفتی عرفان قرآن و برهان   ۱۵۶

عرفان در مسئله علم الهی    ۱۵۶

برهان در مسئله علم الهی    ۱۵۷

قرآن در مسئله علم الهی    ۱۵۷

‏چگونگی استفاده صدرا از منابع معرفتی مختلف (مقام گرداوری و یا مقام داوری) ۱۵۸

‏استفاده روشمند و کثرت گرایانه از آراء اندیشمندان سلف   ۱۶۰

‏بیان آراء دیگران با ذکر صاحبان آراء  ۱۶۰

‏‏‏نقد و بررسی روشمند آراء بر اساس مبانی فکری هر نظریه   ۱۶۰

اصلاح و ویرایش آراء به‌منظور برگزیدن جنبه‌های قابل‌قبول آراء  ۱۶۱

‏ روش تعلیمی و تشکیکی ملاصدرا بر اساس مبنای قوم و اصالت وجود  ۱۶۱

نتیجه‌گیری فصل چهارم  ۱۶۳

نتیجه‌گیری کلی   ۱۶۴

آزمون فرضیه  ۱۶۵

منابع و مأخذ  ۱۶۶

مقدمه و ضرورت تحقیق

حکمای پیش از صدرا به‌صورت محدود از قرآن و عرفان در تأیید نظریات فلسفی خود استفاده می‌نمودند، اما این جریان در دوران سهروردی گرایش‌های عرفانی شدیدتری پیدا نمود، تا آنکه ملاصدرا و پیروان وی قائل به تلفیق و پیوستگی جداناپذیر عرفان، قرآن و برهان گردیدند، این اصل روش‌شناختی صدرا طی ادوار مختلف موافقان و مخالفانی پیدا نمود و نزاع بین ایشان در خصوص روش فلسفی صدرا همواره یکی از موضوعات پر چالش فلسفه اسلامی بوده است، در این نوشتار ضمن کشف اصول روش‌شناختی حاکم بر اندیشه صدرا به دنبال تحلیل و بررسی آراء منتقدان روش فکری صدرا می‌باشیم، تا مشخص نماییم که آیا صدرا دچار تهافت، التقاط، انتحال بوده و یا آنکه با نظمی هدفمند به دنبال تلفیق ساختاریافته‌ی سه منبع معرفتی مزبور و آراء پیشینیان خود بوده است. پس از کشف، و بررسی اصول روش‌شناختی صدرا اصول مزبور را بر اساس نظریه علم الهی واجب تعالی به ماسوا پیش از خلقت مورد تحقیق و بررسی قرار می‌دهیم.

ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است

متن کامل را می توانید دانلود نمائید

چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)

ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه

 با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند

موجود است

تعداد صفحه : ۱۸۵

قیمت : ۱۴۷۰۰ تومان

—-

پشتیبانی سایت :               [email protected]

در صورتی که مشکلی با پرداخت آنلاین دارید می توانید مبلغ مورد نظر برای هر فایل را کارت به کارت کرده و فایل درخواستی و اطلاعات واریز را به ایمیل ما ارسال کنید تا فایل را از طریق ایمیل دریافت کنید.

  *