پایان نامه رابطه ارزشی اطلاعات حسابداری محافظه ­کارانه و غیر محافظه­ کارانه

 متن کامل پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته حسابداری

دانشکده اقتصاد مدیریت

گروه حسابداری

پایان نامه تحصیلی برای دریافت درجه کارشناسی ارشد رشته حسابداری

رابطه ارزشی اطلاعات حسابداری محافظه ­کارانه و غیر محافظه ­کارانه

 استاد مشاور:

دکتر مهدی بهار مقد

 شهریور ماه ۱۳۸۹

(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده

هدف از انجام این تحقیق، بررسی وجود محافظه­کاری و تأثیر آن بر روی رابطه­ ارزشی اطلاعات حسابداری می­باشد. روش انجام تحقیق شبه تجربی است. جامعه­ آماری تحقیق شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و دوره­ زمانی تحقیق از ابتدای سال ۷۹ لغایت پایان سال ۸۷ می­باشد. برای بررسی و سنجش میزان محافظه­کاری در شرکتهای نمونه از مدل باسو و برای بررسی رابطه­ ارزشی اطلاعات حسابداری از مدل استون و هاریز استفاده شده است. نتایج بیانگر این است که در شرکتهای مورد بررسی محافظه­کاری وجود دارد. همچنین، نتایج نشان می­دهد  زمانی که از شرکتهای دارای محافظ­کاری پائین به طرف شرکتهای دارای محافظه­کاری متوسط حرکت می­کنیم، رابطه­ ارزشی اطلاعات حسابداری افزایش پیدا می­ کند، هرچند این افزایش چندان محسوس نیست، ولی هنگامی که از شرکتهای دارای محافظه­کاری متوسط به سوی شرکتهای دارای محافظه­کاری بالا می­رویم رابطه­ ارزشی اطلاعات حسابداری به طور قابل توجهی کاهش می­یابد. در مجموع، نمی­توان یک رابطه­ مشخص و واضحی بین میزان محافظه­کاری و رابطه­ ارزشی اطلاعات حسابداری پیدا کرد.

واژگان کلیدی: محافظه­کاری، اطلاعات حسابداری، رابطه­ ارزشی، سود حسابداری

فهرست مطالب

صفحه                                عنوان

فصل اول- کلیات تحقیق

• مقدمه………………………………………………………………………………………………………۲
• تشریح و بیان موضوع…………………………………………………………………………………۳
• اهمیت و ضرورت انجام تحقیق……………………………………………………………………۶
• نتایج مورد انتظار و اهداف اساسی تحقیق……………………………………………………….۷
• فرضیه­ های تحقیق……………………………………………………………………………………..۷
• روش انجام تحقیق……………………………………………………………………………………..۸

۱-۶-۱٫ جامعه­ آماری تحقیق………………………………………………………………………………۸

۱-۶-۲٫ نمونه­ آماری تحقیق………………………………………………………………………………۸

۱-۶-۳٫ قلمرو موضوعی تحقیق………………………………………………………………………….۹

۱-۶-۴٫ روش گردآوری اطلاعات……………………………………………………………………..۹

۱-۶-۵٫ متغیرهای تحقیق…………………………………………………………………………………..۹

۱-۶-۵-۱٫ متغیر وابسته­ مربوط به مدل اول…………………………………………………………..۹

۱-۶-۵-۲٫ متغیر وابسته­ مربوط به مدل دوم…………………………………………………………۱۰

۱-۶-۵-۳٫ متغیرهای مستقل مربوط به مدل اول……………………………………………………۱۰

۱-۶-۵-۴٫ متغیرهای مستقل مربوط به مدل دوم…………………………………………………..۱۰

• مدل­های تحقیق……………………………………………………………………………………….۱۰
• روش آزمون فرضیات……………………………………………………………………………….۱۱
• تعریف واژگان کلیدی……………………………………………………………………………….۱۱

۱-۹-۱٫ اطلاعات حسابداری…………………………………………………………………………….۱۱

۱-۹-۲٫ سود حسابداری……………………………………………………………………………………۱۱

۱-۹-۳٫ محافظه­کاری…………………………………………………………………………………….۱۲

۱-۹-۴٫ رابطه­ ارزشی………………………………………………………………………………………۱۲

• خلاصه­ فصل………………………………………………………………………………………….. ۱۲
• چارچوب فصول بعد………………………………………………………………………………….۱۲

فصل دوم- مبانی نظری و ادبیات تحقیق

• مقدمه……………………………………………………………………………………………………….۱۴
• بخش اول: مفهوم محافظه­کاری……………………………………………………………………..۱۴

۲-۲-۱٫ دیدگاه­های محافظه­کاری………………………………………………………………………..۱۷

۲-۲-۱-۱٫ دیدگاه قراردادی………………………………………………………………………………..۱۷

۲-۲-۱-۲٫ دیدگاه دعاوی حقوقی…………………………………………………………………………۱۸

۲-۲-۱-۳٫ دیدگاه مقررات­گذاری………………………………………………………………………. ۱۹

۲-۲-۱-۴٫ دیدگاه مالیات………………………………………………………………………………….. ۲۰

۲-۲-۲٫ محافظه­کاری مشروط و نا مشروط……………………………………………………………..۲۰

۲-۲-۳٫ محافظه­کاری و حاکمیت شرکتی………………………………………………………………۲۱

۲-۲-۴٫ اقلام تعهدی و محافظه­کاری…………………………………………………………………….۲۳

۲-۲-۵٫ محافظه­کاری و عدم تقارن اطلاعاتی…………………………………………………………۲۳

۲-۲-۶٫ محافظه­کاری و اصل تطابق……………………………………………………………………….۲۵

۲-۲-۷٫ محافظه­کاری و نظام راهبردی……………………………………………………………………۲۶

۲-۲-۸٫ محافظه­کاری در کشورهای مختلف…………………………………………………………..۲۶

• بخش دوم: روش­های انداره­گیری محافظه­کاری………………………………………………..۲۷

۲-۳-۱٫ معیارهای محافظه­کاری مبتنی بر اقلام تعهدی……………………………………………..۲۷

۲-۳-۲٫ معیارهای محافظه­کاری مبتنی بر ارزش­های بازار……………………………………………۲۹

۲-۳-۳٫ معیار عدم تقارن زمانی سود در شناسایی سود و زیان………………………………………۳۰

۲-۳-۴٫ سایر روش­های اندازه ­گیری محافظه­کاری…………………………………………………….۳۱

• بخش سوم: رابطه­ ارزشی اطلاعات حسابداری…………………………………………………….۳۲

۲-۴-۱٫ معیارهای ارزشمند بودن اطلاعات مالی………………………………………………………۳۳

۲-۴-۱-۱٫ مربوط بودن……………………………………………………………………………………….۳۳

۲-۴-۱-۱-۱٫ سودمندی در پیش بینی…………………………………………………………………….۳۳

۲-۴-۱-۱-۲٫ انتخاب خاصه­ انداره­گیری…………………………………………………………………۳۴

۲-۴-۱-۲٫ قابلیت اتکا…………………………………………………………………………………………۳۴

۲-۴-۱-۲-۱٫ بی­طرفانه بودن………………………………………………………………………………..۳۵

۲-۴-۱-۲-۲٫ احتیاط………………………………………………………………………………………….۳۵

۲-۴-۱-۲-۳٫ کامل بودن…………………………………………………………………………………….۳۶

۲-۴-۱-۲-۴٫ بیان صادقانه………………………………………………………………………………..۳۶

۲-۴-۱-۲-۵٫ رجحان محتوا بر شکل………………………………………………………………….۳۶

۲-۴-۱-۳٫ قابل مقایسه بودن………………………………………………………………………………۳۷

۲-۴-۱-۳-۱٫ رعایت یکنواختی…………………………………………………………………………۳۷

۲-۴-۱-۳-۲٫ همسانی رویه­ ها……………………………………………………………………………..۳۷

۲-۴-۱-۴٫ قابل فهم بودن…………………………………………………………………………………..۳۸

۲-۴-۲٫ رابطه ارزشی سود حسابداری…………………………………………………………………..۳۸

۲-۴-۳٫ ارتباط سود حسابداری با بازده و قیمت سهام……………………………………………..۳۸

• بخش چهارم: محافظه­کاری و رابطه­ ارزشی اطلاعات حسابداری…………………………۴۱

۲-۵-۱٫ نقش اطلاعاتی محافظه­کاری…………………………………………………………………..۴۱

۲-۵-۱-۱٫ دیدگاه اول: محافظه کاری نقش اطلاعاتی دارد………………………………………۴۲

۲-۵-۱-۲٫ دیدگاه دوم: محافظه­کاری کیفیت اطلاعات را کاهش می دهد………………….۴۵

• بخش پنجم: پیشینه­ تحقیق…………………………………………………………………………….۴۸

۲-۶-۱٫ تحقیقات خارجی………………………………………………………………………………….۴۸

۲-۶-۱-۱٫ تحقیق باسو……………………………………………………………………………………….۴۸

۲-۶-۱-۲٫ تحقیق بیور و رایان…………………………………………………………………………….۴۹

۲-۶-۱-۳٫ تحقیق بال و همکاران…………………………………………………………………………۴۹

۲-۶-۱-۴٫ تحقیق گیول، سرینیدهای و شیح…………………………………………………………..۴۹

۲-۶-۱-۵٫ تحقیق احمد……………………………………………………………………………………..۴۹

۲-۶-۱-۶٫ تحقیق لافاند و واتس…………………………………………………………………………..۵۰

۲-۶-۱-۷٫ تحقیق مهنرام و بلچندرام……………………………………………………………………..۵۰

۲-۶-۱-۸٫ تحقیق اسکات دیلمن…………………………………………………………………………. ۵۱

۲-۶-۱-۹٫ تحقیق دتریش، مولر و ریدل………………………………………………………………….۵۱

۲-۶-۱-۱۰٫ تحقیق رویچودهاری و واتس……………………………………………………………….۵۲

۲-۶-۱-۱۱٫ تحقیق بال و کوتاری………………………………………………………………………….۵۲

۲-۶-۱-۱۲٫ تحقیق پای………………………………………………………………………………………۵۲

۲-۶-۱-۱۳٫ تحقیق خان و واتز……………………………………………………………………………..۵۲

۲-۶-۱-۱۴٫ تحقیق چی، لیو و وانگ……………………………………………………………………..۵۳

۲-۶-۱-۱۵٫ تحقیق چان، لین و استرانگ………………………………………………………………..۵۳

۲-۶-۱-۱۶٫ تحقیق جینگ لی………………………………………………………………………………۵۳

۲-۶-۱-۱۷٫ تحقیق فلسان……………………………………………………………………………………۵۴

۲-۶-۱-۱۸٫ تحقیق دیمیتریوس و همکاران……………………………………………………………..۵۴

۲-۶-۱-۱۹٫ تحقیقِ های، ماتسونگا و مورس……………………………………………………………۵۴

۲-۶-۲٫ تحقیقات داخلی…………………………………………………………………………………….۵۵

۲-۶-۲-۱٫ تحقیق بنی مهد…………………………………………………………………………………..۵۵

۲-۶-۲-۲٫ تحقیق ادهم………………………………………………………………………………………۵۵

۲-۶-۲-۳٫ تحقیق کردستانی و مجدی……………………………………………………………………۵۵

۲-۶-۲-۴٫ تحقیق سقفی و سدیدی……………………………………………………………………….۵۶

۲-۶-۲-۵٫ تحقیق مشایخی، محمدآبادی و حصارزاده………………………………………………۵۶

۲-۶-۲-۶٫ تحقیق رضازاده و آزاد…………………………………………………………………………۵۷

۲-۶-۲-۷٫ تحقیق کردستانی و امیر بیگی لنگرودی………………………………………………….۵۸

۲-۶-۲-۸٫ تحقیق شهریاری…………………………………………………………………………………۵۹

۲-۶-۲-۹٫ تحقیق مهرانی، حلاج و حسینی…………………………………………………………….۵۹

 

• خلاصه­ فصل……………………………………………………………………………………………۶۰

فصل سوم- روش تحقیق

• مقدمه……………………………………………………………………………………………………….۶۲
• روش تحقیق……………………………………………………………………………………………..۶۲
• جامعه­ آماری……………………………………………………………………………………………..۶۲
• نمونه­ آماری………………………………………………………………………………………………۶۲
• فرضیه­ های تحقیق و مبانی نظری آنها………………………………………………………………۶۳

۵-۳-۱٫ فرضیه­ اول و مبانی نظری آن…………………………………………………………………..۶۴

۵-۳-۲٫ فرضیه­ دوم و مبانی نظری آن……………………………………………………………………۶۴

• شیوه­ی استخراج مدل­های تحقیق……………………………………………………………………۶۶

۶-۳-۱٫ شیوه­ استخراج مدل اول……………………………………………………………………..۶۶

۶-۳-۲٫ شیوه­ استخراج مدل دوم…………………………………………………………………….۶۷

• مدل­های تحقیق…………………………………………………………………………………………….۶۹
• متغیر­های تحقیق………………………………………………………………………………………….۷۰

۳-۸-۱٫ متغر وابسته مربوط به مدل اول…………………………………………………………….۷۰

۳-۸-۲٫ متغر وابسته مربوط به مدل دوم……………………………………………………………..۷۰

۳-۸-۳٫ متغیر های  مستقل مربوط به مدل اول…………………………………………………….۷۰

۳-۸-۴٫ متغیرهای مستقل مربوط به مدل دوم………………………………………………………۷۰

• روش آزمون فرضیات و مدلهای تحقیق…………………………………………………………….۷۱
• روش گردآوری داده ها…………………………………………………………………………………۷۱
• خلاصه­ فصل……………………………………………………………………………………………….۷۲

فصل چهارم- تجزیه و تحلیل داده ­ها

• مقدمه………………………………………………………………………………………………………..۷۴
• آمار توصیفی تحقیق…………………………………………………………………………………….۷۴
• نتایج حاصل از آزمون فرضیات…………………………………………………………………….۷۸

۴-۳-۱٫ نتایج آزمون فرضیه­ اول………………………………………………………………………….۷۸

۴-۳-۲٫ نتایج حاصل ازآزمون فرضیه­ دوم……………………………………………………………..۸۱

• ۴-۳-۲-۱٫ طبقه ­بندی شرکت­ها بر اساس میزان محافظه­کاری……………………………………۸۲
• ۴-۳-۲-۲٫ رابطه­ ارزشی سه سطح محافظه­کاری…………………………………………………….۸۶
  • سایر یافته­ ها…………………………………………………………………………………………………۹۱
  • بررسی مفروضات رگرسیون خطی………………………………………………………………….۹۲
  • خلاصه­ فصل……………………………………………………………………………………………….۹۲

فصل پنجم- نتیجه ­گیری و ارائه­ پیشنهادات

• مقدمه……………………………………………………………………………………………………….۹۵
• خلاصه و نتیجه ­گیری…………………………………………………………………………………..۹۵
• محدودیت­های تحقیق………………………………………………………………………………….۹۷
• پیشنهادات کاربردی تحقیق……………………………………………………………………………۹۸
• پیشنهاد برای تحقیقات آتی…………………………………………………………………………….۹۹

منابع و مآخذ

۱

• مقدمه

بازار سرمایه به عنوان یکی از ارکان اساسی رشد و توسعه اقتصادی در کشورها مطرح می­باشد. سرمایه ­گذاری از مؤلفه­ های مهم و تعیین کننده در اقتصاد هر کشور محسوب می گردد. بازارهایی نظیر بازار پول، کار و کالا در کنار بازار سرمایه، عهده­دار تخصیص بهینه سرمایه و منابع مالی می باشند.

اطلاعات نقش اساسی در عملکرد بازار سرمایه دارد، زیرا اغلب تصمیمات، از جمله تصمیمات سرمایه ­گذاری، در شرایط عدم اطمینان انجام می شود و در چنین شرایطی اطلاعات نقش مهمی در کاهش عدم اطمینان دارد. برای کاهش عدم­اطمینان، باید اطلاعات مورد نیاز را از منابع مختلف فراهم کرد. یکی از مهمترین منابع اطلاعات، گزارش­های مالی می باشد. ارقام و گزارش­های مالی بخشی از داده ­های مورد نیاز در فرایند تصمیم ­گیری می باشد به طوری که می­توان گفت هدف اصلی حسابداری فراهم آوردن اطلاعاتی است که آثار مالی معاملات، عملیات و رویدادهای مؤثر بر وضعیت مالی و نتایج عملیات واحد تجاری را بیان کند(ثقفی و سدیدی، ۱۳۸۶).

استفاده­کنندگان از گزارش­های مالی، اطلاعاتی می­خواهند که هم بر تصمیمات اقتصادی آنها در ارزیابی رویدادهای گذشته، حال یا آینده یا تأئید یا تصحیح ارزیابی­های گذسته شان مؤثر بوده(ویژگی مربوط بودن) و هم عاری از اشتباهات و تمایلات جانبدارانه با اهمیت بوده و به طور صادقانه معرف چیزی باشد که مدعی بیان آن است یا به گونه­ای معقول انتظار می رود بیان کند(ویژگی قابل اتکابودن)(کمیته­ تدوین استانداردهای حسابداری، ۱۳۸۶). سرمایه­گذاران، اعتباردهندگان و سایر افرادی که به صورت­های مالی اتکا می کنند، نمی خواهند گزارشاتی بدست آنها برسد که در آن دارایی­ها و درآمدها بیش از واقع و هزینه­ها و بدهی­ها کمتر از واقع گزارش شده باشد.  مدیران به عنوان مسئول تهیه­ صورت­های مالی، با وقوف کامل بر وضعیت شرکت و یا برخورداری از سطح آگاهی بیشتر نسبت به استفاده­کنندگان صورت­های مالی، به طور بالقوه سعی دارند که تصویر واحد تجاری را مطلوب جلوه دهند. برای مثال، ممکن است از طریق منظور نمودن هزینه­ های یک دوره به عنوان دارایی، باعث کاهش هزینه­ها و گزارش سود بیشتر در صورت­های مالی شوند. همچنین ممکن است دارایی­ها و سرمایه واحد تجاری بیش از میزان واقعی گزارش شود. نتیجه کلی این عملیات چنین خواهد بود که تصویر واحد تجاری بهتر از وضعیت واقعی به نظر برسد و انگیزه­ تزریق سرمایه و منابع مالی از افراد برون سازمانی به شرکت افزایش یابد. در چنین شرایطی اصول و رویه­ های حسابداری، با هدف متعادل کردن خوشبینی مدیران، حمایت از حقوق ذینفعان و ارائه­ منصفانه صورت­های مالی، مفهوم محافظه­کاری[۱] را  به کار می­برند. محافظه­کاری به عنوان یکی از اصول محدود­کننده­ حسابداری، سالهاست است که مورد استفاده حسابداران قرار می گیرد و علی رغم انتقادهای فراوان بر آن، همواره جایگاه خود را در میان سایر اصول حسابداری حفظ کرده است. به طوری که می توان دوام و بقای محافظه­کاری در مقابل انتقادهای وارده بر آن در طول سالیان طولانی را گواهی بر مبانی بنیادین این اصل دانست. همچنین می توان از محافظه­کاری به عنوان مکانیزمی نام برد که اگر به درستی اعمال شود، منجر به حل بسیاری از مسائل نمایندگی و عدم­تقارن اطلاعاتی خواهد شد که به طور کلی از شکاف روزافزون بین مدیران و تأمین­کنند­گان منابع مالی واحدهای تجاری ناشی می­شود(کردستانی، امیر بیگی لنگرودی، ۱۳۸۷).

از طرف دیگر، استفاده­کنندگان از اطلاعات مالی، تمایلی به استفاده از گزارشاتی که در آن، درآمدها و دارایی­ها به طور غیر واقعی کمتر از واقع و هزینه ها و بدهی­ها به طور افراطی بیشتر از واقع نشان داده شود، ندارند. نکته­ای که در اینجا مورد توجه قرار می گیرد محافظه­کاری افراطی است که نتیجه آن تخریب صورت های مالی است. در واقع، رعایت بیش از حد محافظه­کاری باعث نقض ویژگی بی­طرفی اطلاعات خواهد شد.

سؤالی که اینجا مطرح می شود اینست که آیا محافظه­کاری به طور کلی بایستی در صورت­های مالی وجود داشته باشد؟ و آیا اطلاعات حسابداری تهیه شده به صورت محافظه ­کارانه باعث بهبود تصمیمات سرمایه ­گذاران بازار سرمایه می شود؟ این تحقیق با هدف سنجش میزان محافظه­کاری در شرکت­های ایرانی و نیز تأثیر حسابداری محافظه ­کارانه بر اطلاعات مالی شرکت­های مورد نظر انجام می شود و سعی دارد بیان کند که آیا رعایت محافظه­کاری به طور کلی به نفع تصمیم­گیرندگان مالی بوده و در نهایت می تواند باعث افزایش کارایی بازار سرمایه شود؟

• تشریح و بیان موضوع

مفهوم محافظه­کاری سابقه­ای طولانی در حسابداری دارد و یکی از مشخصه­های اصلی گزارشگری مالی است که در یک دوره طولانی در حسابداری مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و نقش افرینی می کند. واتس[۲] (۲۰۰۳) به نقل از بلیس[۳] (۱۹۲۴) محافظه­کاری را در بیان امری به حسابداران، این گونه بیان کرده است:«هیچ سودی را پیش بینی نکنید، اما همه زیان­ها را پیش ­بینی کنید.» باسو[۴] (۱۹۹۷) این ضرب المثل را به صورت رویه­ کاهش سود و کمتر نشان دادن دارایی­ها در پاسخ به اخبار بد و در مقابل، بیشتر نمایش دادن دارایی­ها و سود حسابداری در پاسخ به اخبار خوب تعریف می کند. کمیته تدوین استانداردهای حسابداری(۱۳۸۶) در مفاهیم نظری گزارشگری مالی، محافظه­کاری را به عنوان یکی از اجزای خصوصیت کیفی قابل اتکا بودن در نظر گرفته است، اما به جای واژه­ محافظه­کاری از واژه احتیاط استفاده کرده و احتیاط را اینگونه تعریف کرده است:«احتیاط عبارتست از کاربرد درجه­ای از مراقبت که در اِعمال قضاوت برای برآوردهای حسابداری در شرایط ابهام مورد نیاز است، به گونه­ای که درآمدها یا دارایی­ها بیشتر از واقع و هزینه­ها یا بدهی­ها کمتر از واقع نشان داده نشوند.» در واقع محافظه­کاری را می­توان محصول ابهام دانست و هرگاه حسابداران با ابهام روبرو شوند، محافظه­کاری را به کار می­برند.

محافظه­کاری در گزارشگری مالی در نتیجه برخی از عوامل اقتصادی به وجود می­آید که در قالب چهار دیدگاه گنجانده می شوند که عبارتند از: دیدگاه قراردادی[۵]، دیدگاه دعاوی حقوقی[۶]، دیدگاه مالیات[۷] و دیدگاه قوانین و مقررات حسابداری[۸](واتس[۹]، ۲۰۰۳). در این میان، قدمت تدوین قراردادی بیش از سه دیدگاه دیگر است، به طوری که به اعتقاد واتس و زیمرمن[۱۰](۱۹۸۳) قرن­هاست که در حسابداری مورد استفاده قرار می گیرند. بنابراین کسی نمی ­تواند زمانی را در تاریخ معرفی کند که از آن هنگام نفوذ قراردادها شروع شده باشد. در مقابل، سه دیدگاه دیگر محافظه­کاری بر پدیده­های جدیدتری متکی بوده و قادر به تشریح محافظه­کاری هستند. بااین حال، نتایج بررسی­ها از اهمیت هر چهار دیدگاه حمایت می­ کند.(واتس، ۲۰۰۳).

دیدگاه­های مذکور عواملی هستند که به استفاده از رویه­ های حسابداری محافظه ­کارانه در گزارشگری مالی منجر می­شوند. قوانین و مقررات حسابداری بیشتر کشورها مانند ایران اعمال رویه­ های حسابداری محافظه ­کارانه مانند قائده­ی اقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروش در قیمت­ گذاری موجودی کالای شرکت­ها را الزامی می کند. زمانی که مالیات بر  درآمد شرکت­ها با توجه به سود بدست آمده محاسبه می شود انگیزه­ بیشتر نشان دادن هزینه­ها و کمتر نشان دادن درآمدها ایجاد می شود تا بدین وسیله سود کمتر نشان داده شده و در نهایت مالیات کمتر شود. بسیاری از دعاوی حقوقی مطرح شده علیه شرکت­ها، به دلیل کمتر نشان دادن هزینه­ها و بیشتر نشان دادن درآمدها بوده است. استفاده از محافظه­کاری از این امر جلوگیری می کند. بسیاری از شرکت­ها برای حل مشکلات مربوط به هزینه­ های نمایندگی و عدم تقارن اطلاعاتی از حسابداری محافظه ­کارانه استفاده می کنند. بر­اساس آنچه که گفته شد، می توان پیش ­بینی کرد که در بیشتر شرکت­ها رویه­ های حسابداری محافظه ­کارانه مورد استفاده قرار می گیرد.

در رابطه با محافظه­کاری در حسابداری، دو دید­گاه کاملاً متفاوت وجود دارد. برخی از محققان محافظه­کاری را برای استفاده­کنندگان و تحلیل­گران صورت­های مالی مفید دانسته و برای آن نقش اطلاعاتی قائلند. به اعتقاد این عده، محافظه­کاری باعث افزایش کیفیت اطلاعات گزارش شده در بازار های اوراق بهادار می شود و این افزایش کیفی اطلاعات به سرمایه ­گذاران و سایر استفاده­کنندگان از صورت­های مالی برای تصمیم­ گیری­ های مناسب کمک می کند. محافظه­کاری می ­تواند در بهبود کیفیت اطلاعات ارائه شده از سوی مدیریت موثر واقع شود. در واقع، تئوری نمایندگی اثبات می کند که مدیران برای افزایش منافع خود می کوشند تا اخبار بدِ مربوط به شرکت را پنهان و اخبار خوب را به سرعت گزارش کنند، این امر می ­تواند در کیفیت گزارشهای ارائه شده تاثیر منفی داشته باشد. محافظه­کاری با تعدیل اثرات منفی این تلاشها، کیفیت گزارشهای ارائه شده از سوی مدیریت را افزایش داده و باعث شفافیت صورت­های مالی می شود(فرانسیس و دیگران[۱۱] ۲۰۰۸). محافظه­کاری با انتشار سریعتر اخبار بد نسبت به اخبار خوب، می تواند به وام­دهندگان جهت آگاهی از کاهش میزان اعتبار شخص وام­گیرنده کمک کند و باعث کاهش ریسک از دست دادن اصل سرمایه شود(احمد و دیگران[۱۲] ۲۰۰۲). در مقابل، برخی دیگر از محققان نه تنها نقش اطلاعاتی برای محافظه­کاری قائل نمی شوند بلکه آنرا به زیان استفاده­کنندگان و تهیه­کنندگان صورت­های مالی می دانند. به اعتقاد این عده، محافظه­کاری باعث کاهش کیفیت اطلاعات ارائه شده در صورت های­مالی اساسی می شود و این امر می ­تواند زیان­های هنگفتی را برای استفاده­کنندگان از صورت­های مالی به همراه داشته باشد. با توجه به اینکه حسابداریِ محافظه ­کارانه اصرار به پائین گزارش کردن درآمدها دارد، این عد،ه محافظه­کاری را به عنوان یک عامل ایجاد اختلال در فرایند کسب و شناسایی درآمد می دانند و از این رو آن را در جهت مخالف منافع سرمایه ­گذاران و اعتبار­دهندگان و ایفای وظیفه اصلی گزارشگری می دانند و خواستار کاهش استفاده از رویه­ های محافظه ­کارانه هستند(کردستانی و امیر بیگی لنگرودی، ۱۳۸۷).

به طور کلی تحقیقات انجام شده در ارتباط با رابطه­ بین درجه­ گزارشگری محافظه ­کارانه و رابطه­ ارزشیِ سود حسابداری(اطلاعات حسابداری) در دو مقوله جدا و مرتبط به هم انجام شده است که عبارتند از: ۱-تحقیقات راجع به رابطه­ ارزشیِ سود حسابداری و بازده سهام و ۲- تحقیقات در رابطه با گزارشگری محافظه ­کارانه و اثرات عمومی آن. در ارتباط با گروه اول می­توان گفت که در طول چهل سال گذشته رابطه ارزشیِ سود حسابداری در توضیح دادن قیمت­های سهام یک روند کاهشی را داشته است. راجع به تحقیقات گروه دوم نیز می توان اظهار کرد که در طول دوره ذکر شده در ایالات متحده و چند کشور دیگر، میزان محافظه­کاری بیشتر شده است. اگرچه یک نتیجه ضمنی از تحقیقات ذکر شده می تواند این باشد که گزارشگری محافظه ­کارانه، عامل بالقوه برای کاهش ارتباط ارزشی سود حسابداری بوده است، ولی تحقیقاتی که رابطه بین گزارشگری محافظه ­کارانه و مربوط بودن سود حسابداری را بیان کند کمیاب بوده و نتایج آنها نیز ضد و نقیض است( دیمیتریوس و همکاران[۱۳]، ۲۰۰۹). برای مثال، بلچندرام و مهنرام[۱۴] (۲۰۰۶) مشاهده کردند که رابطه­ ارزشی سود گزارش شده به صورت محافظه ­کارانه برای توضیح دادن قیمت سهام، بیشتر از رابطه­ ارزشی سود غیر­محافظه ­کارانه بوده است و نتیجه گرفتند که احتمال کمی وجود دارد گزارشگری محافظه ­کارانه  عامل اصلی کاهش رابطه­ ارزشی سود حسابداری باشد. از طرف دیگر، واتس (۲۰۰۳) بیان می کند که محافظه­کاری در حسابداری، اشتباهات اندازه ­گیری بالقوه که باعث کاهش قابلیت اتکای صورت­های مالی می­شود را کاهش می دهد. با توجه به اینکه کاهش قابلیت اتکا باعث کاهش سودمندی اطلاعات حسابداری می­شود، بنابراین اثر محافظه کاری افزایش سودمندی و رابطه­ ارزشی اطلاعات حسابداری است.

با عنایت به توضیحات فوق، سؤالات تحقیق را می توان به شرح زیر طبقه بندی کرد:

۱- آیا محافظه­کاری در شرکت­های مورد بررسی وجود دارد؟

۲- آیا محافظه کاری کمک می کند تا رابطه­ ارزشی اطلاعات حسابداری افزایش پیدا کند؟

• اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

عده­ای از محققان معتقد هستند که محافظه­کاری در حسابداری نقش اطلاعاتی داشته و برای استفاده­کنندگان و تهیه­کنندگان صورت­های مالی مفید است و در مقابل عده­ای دیگر نه تنها برای محافظه­کاری نقش اطلاعاتی قائل نمی شوند بلکه آنرا به زیان استفاده­کنندگان و تهیه­کنندگان صورت­های مالی می­دانند. در همه کشورهای جهان از جمله ایران، اغلب استانداردهای حسابداری حاوی الزاماتی برای بکارگیری رویه­ های محافظه ­کارانه هستند. گنجاندن چنین استانداردهایی در متن استانداردها، بیش از هر چیزی ناشی از توجه به ویژگی قابلیت اتکای اطلاعات ارائه شده در گزارش­های مالی است. بحثی که همواره در متون حسابداری مطرح بوده این است که آیا اِعمال محافظه­کاری در گزارشگری مالی که نتیجه­ توجه به ویژگی قابلیت اتکا بودن اطلاعات حسابداری است، باعث نمی شود تا از مربوط بودن اطلاعات کاسته شود؟ آیا هزینه­ اعمال محافظه کاری بیش از منافع آن است؟ آیا اطلاعات حسابداریِ تهیه شده به صورت محافظه ­کارانه برای تصمیم ­گیری استفاده­کنندگان مفید است یا اطلاعات غیر­محافظه ­کارانه؟ طی سالهای اخیر در بیشتر کشورها، برای پاسخ دادن به سوالهایی از این دست، تحقیقات راجع به محافظه­کاری، چگونگی اندازه ­گیری آن و اثر آن بر روی ویژگی مربوط یودن اطلاعات حسابداری افزایش یافته است. با توجه به موارد فوق، به نظر می­رسد که انجام تحقیقی در رابطه با محافظه­کاری و رابطه­ ارزشی آن ضروری باشد.

• نتایج مورد انتظار و اهداف اساسی تحقیق

انتظار می رود نتایجی که از این تحقیق در رابطه با محافظه کاری و اثرات ان بدست می­آید مورد استفاده نهاد های تدوین کننده استانداردهای حسابداری به منظور هر گونه اصلاح احتمالی در استانداردهای موجود و یا ایجاد استاندارد جدید قرارگیرد. علاوه بر این، یافته های این تحقیق می ­تواند تدوین کنندگان قوانین مالیاتی را از تاثیری که قوانین مزبور بر محتوای صورت های مالی دارد، آگاه سازد.  همچنین سازمان بورس اوراق بهادار در تدوین قوانین مربوطه و سرمایه ­گذاران و اعتباردهندگان در اتخاذ تصمیمات خود می توانند از نتایج این تحقیق استفاده کنند.

این تحقیق دو هدف عمده را دنبال می کند که عبارتند از

۱- بررسی وجود یا عدم وجود محافظه کاری در میان شرکت های مورد آزمون و اندازه ­گیری میزان آن.

۲- بررسی و شناسایی اثر محافظه کاری بر رابطه­ ارزشی اطلاعات حسابداری

• فرضیه­ های تحقیق

فرضیه عبارتست از حدس و گمان اندیشمندانه درباره­ی ماهیت و چگونگی روابط بین پدیده­ها، اشیا و متغیرها که محقق را در تشخیص نزدیک­ترین و محتمل­ترین راه برای کشف مجهول کمک می­ کند(حافظ­نیا، ۱۳۸۷، ص ۱۱۰)

فرضیه­ اول:

محافظه­کاری که بر مبنای مدل باسو(۱۹۹۷) اندازه ­گیری می شود، در شرکت­های مورد بررسی وجود دارد.

فرضیه­ دوم:

محافظه­کاری کمک می کند تا سود حسابداری رابطه­ ارزشی بالاتری در تبیین بازده سهام داشته باشد.

• روش انجام تحقیق

روش مورد نظر برای انجام این تحقیق شبه تجربی و از نوع پس رویدادی (با بهره گرفتن از اطلاعات گذشته) است. مراحل کلی این تحقیق به این صورت می باشد که ابتدا جامعه­ آماری تحقیق که شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران که از ابتدای سال ۱۳۷۹ تا پایان سال ۱۳۸۷ در بورس فعال بوده اند مورد بررسی قرار گرفت. برای محاسبه­ تغییرات سود هر سهم، این دوره تا سال ۱۳۷۸ گسترش یافت. شرکت­هایی را که ویژگی مورد نظر برای انجام این تحقیق را نداشتند حذف شده و در نهایت شرکت­های باقی مانده به عنوان نمونه­ تحقیق انتخاب شدند. داده ­های مورد نظر از پایگاه اطلاعاتی نظیر تدبیر پرداز و همچنین صورت­های مالی شرکت­ها استخراج شده و در نهایت فرضیات تحقیق مورد آزمون قرار گرفت.

۱-۶-۱- جامعه­ آماری تحقیق

جامعه­ آماری عبارتست از کلیه­ی عناصر و افرادی که در یک مقیاس جغرافیایی(جهانی یا منطقه­ای) دارای یک یا چند صفت مشترک باشند(حافظ نیا، ۱۳۸۷، ص ۱۱۹). جامعه­ آماری این تحقیق کلیه­ شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد که از سال ۷۹ لغایت ۸۷ در بورس فعال بوده ­اند. برای محاسبات تغییرات سود هر سهم، این دوره تا سال ۷۸ گسترش یافت.

۱-۶-۲- نمونه­ آماری تحقیق

نمونه­­ آماری عبارتست از تعداد محدودی از آحاد جامعه­ آماری که بیان کننده­ ویژگی­های اصلی جامعه باشد(عادل­آذر، ۱۳۸۳، ج۱، ص ۶)

نمونه­ تحقیق با توجه به جامعه­ آماری و در ابتدا با بهره گرفتن از روش نمونه گیری حذفی انتخاب  شده است. به این صورت که شرکت­هایی که دارای ویژگی مورد نظر بودند انتخاب و در صورت زیاد بودن تعداد آنها، با بهره گرفتن از نمونه گیری تصادفی  تعدادی از آنها انتخاب شد. همچنین شرکت­هایی که ویژگی­های زیر را نداشتند از نمونه­ آماری حذف شدند.

۱- سال مالی شرکت منتهی به پایان اسفند باشد.

۲- شرکت­ها تا قبل از اسفند ۱۳۷۸ در بورس پذیرفته شده باشند.

۳- شرکت­ها نبایستی سال مالی خود را طی دوره­ مورد مطالعه تغییر داده باشند.

۴- شرکت مربوط به واسطه­گری مالی نباشد.

۵- اطلاعات مورد نیاز آنها برای انجام این تحقیق در دسترس باشد.

۱-۶-۳- قلمرو تحقیق

قلمرو موضوعی

در این تحقیق، میزان استفاده از رویه­ های حسابداری محافظه ­کارانه در شرکت­ها و تاثیر آن بر رابطه­ ارزشیِ اطلاعات حسابداری مورد بررسی قرار گرفت.

قلمرو زمانی

دوره زمانی تحقیق، ۹ ساله و از سال ۷۹ تا ۸۷ می باشد.

قلمرو مکانی

قلمرو مکانی تحقیق، شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می­باشد.

۱-۶-۴- روش گردآوری داده ­ها

اطلاعات و داده ­های مورد نیاز برای انجام این تحقیق بر حسب نوع آنها از منابع مختلفی گردآوری شده است. اطلاعات مربوط به ادبیات تحقیق و مباحث نظری از منابع کتابخانه­ای و پایگاه­های علمی و مقالات خارجی و داخلی جمع آوری شده است. داده ­های مورد نیاز برای انجام این تحقیق عموماً با بهره گرفتن از نرم افزار تدبیر پرداز، پایگاه اطلاع رسانی سازمان بورس اوراق بهادار تهران، صورت های مالی شرکت ها، گزارش­های منتشر شده توسط بورس و روزنامه­های اقتصادی بدست آمده است.

۱-۶-۵- متغیرهای تحقیق

۱-۶-۵-۱- متغر وابسته مربوط به مدل اول

سود هر سهم(EPS_i,t) که برای همگن شدن  بر قیمت هر سهم عادی در ابتدای سال مالی تقسیم شده است.

  ۱-۶-۵-۲- متغر وابسته مربوط به مدل دوم

بازده سهام(Ret_i,t) که برای محاسبه­ آن از بازده نه ماه آخر سال t و سه ماه اول سال t+1 استفاده شده است.

۱-۶-۵-۳- متغیر­های  مستقل مربوط به مدل اول

بازده سهام(Ret_i,t) که برای محاسبه­ آن از بازده نه ماه آخر سال t و سه ماه اول سال t+1 استفاده شده است،

متغیر مصنوعی(دامی) (DT_i;_t) که اگر بازده شرکت i  در سال t منفی باشد یک و در غیر اینصورت صفر خواهد بود و

متغیر مصنوعی ضربدر بازده سهام(Ret_i.t×DT_i.t).

۱-۶-۵-۴- متغیرهای مستقل مربوط به مدل دوم

سود هر سهم(EPS_i,t) که برای همگن شدن  بر قیمت هر سهم عادی در ابتدای سال مالی تقسیم شده است و

تغییرات سود هر سهم(ΔEPS_i,t)  که برای همگن شدن  بر قیمت هر سهم عادی در ابتدای سال مالی تقسیم شده است.

تعداد صفحه :۱۳۴

قیمت :۳۷۵۰۰ تومان

بلافاصله پس از پرداخت ، لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد

و در ضمن فایل خریداری شده به ایمیل شما ارسال می شود.

پشتیبانی سایت  [email protected]

[add_to_cart id=157417]

—-

پشتیبانی سایت :       

*