تکه هایی از متن به عنوان نمونه :
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده ۱
مقدمه . ۲
فصل اول
کلیات و مفاهیم
۱-۱. قسمت اول: تاریخچه و مفهوم مهاجرت ۶
۱-۱-۱. مبحث الف: مهاجرت از گذشته تاکنون ۷
۱-۱-۲. مبحث ب: حقوق مهاجرت ۹
۱-۱-۳. مبحث پ: مواضع کشورها در ارتباط با پدیده مهاجرت ۱۰
۱-۲. قسمت دوم: انواع مهاجرت و منابع آن ۱۲
۱-۲-۱. مبحث الف: مهاجرت فردی و گروهی ۱۳
۱-۲-۲. مبحث ب: مهاجرتهای اجباری و اختیاری . ۱۳
۱-۲-۳. مبحث پ: مهاجرتهای قانونی (منظم) و نامتعارف ۱۵
۱-۲-۴. مبحث ت: مهاجرت قانونی اعطائی (دائم) . ۱۵
۱-۲-۵. مبحث ث: مهاجرت قانونی اکتسابی (ادواری) . ۱۵
۱-۲-۶. مبحث ج: مهاجرت غیرقانونی ۱۶
۱-۲-۷. مبحث چ: مهاجرت نامنظم . ۱۷
۱-۳. قسمت سوم: منابع حقوق بینالملل مهاجرت . ۱۸
۱-۴. قسمت چهارم: مهاجرت در حقوق بینالملل ۲۱
فصل دوم
مبانی حقوق بینالملل مهاجرت
۲-۱. قسمت اول: سازمان بینالمللی مهاجرت و اهداف آن . ۲۶
۲-۱-۱. مبحث الف: اهداف سازمان بینالمللی مهاجرت . ۲۷
۲-۱-۲. مبحث ب: حوزههای فعالیت سازمان بینالمللی مهاجرت ۲۸
۲-۱-۳. مبحث پ: مأموریتهای سازمان بینالمللی مهاجرت . ۳۱
۲-۱-۴. مبحث ت: دستاوردهای سازمان بینالمللی مهاجرت . ۳۳
۲-۲. قسمت دوم: دلایل مهاجرت به کانادا ۳۴
۲-۳. قسمت سوم: حقوق و تکالیف در مهاجرت قانونی . ۳۷
۲-۳-۱. مبحث الف: حقوق و تکالیف متقاضی مهاجرت . ۳۷
۲-۳-۲. مبحث ب: حقوق و تکالیف کشور کانادا . ۳۸
۲-۴. قسمت چهارم: جایگاه مسئولیت در بینالملل مهاجرت . ۳۹
۲-۴-۱. مبحث الف: مسئولیت دولت متبوع . ۳۹
۲-۴-۲. مبحث ب: مسئولیت دولت میزبان ۴۰
۲-۵. قسمت پنجم: پناهنده و انواع پناهندگی ۴۱
فصل سوم
روندها و رویههای مهاجرت ایرانیان به کانادا
۳-۱. قسمت اول: مهاجرت ایرانیان به کانادا . ۴۵
۳-۱-۱. مبحث الف: مقصد اصلی مهاجران ایرانی . ۴۷
۳-۱-۲. مبحث ب: نسبت جنسیت ۴۷
۳-۱-۳. مبحث پ: نسبت چندنژادی بودن . ۴۸
۳-۱-۴. مبحث ت: ساختار سنی . ۴۹
۳-۱-۵. مبحث ث: وضعیت تأهل . ۴۹
۳-۱-۶. مبحث ج: سطح تحصیلات ۵۰
۳-۱-۷. مبحث چ: میزان درآمد سالیانه . ۵۱
۳-۱-۸. مبحث ح: موقعیت اجتماعی . ۵۱
۳-۲. قسمت دوم: شیوههای مهاجرت ایرانیان به کانادا ۵۲
۳-۳. قسمت سوم: مهاجرت قانونی اعطایی . ۵۴
۳-۳-۱. مبحث الف: مهاجرت به شیوه سرمایهگذاری ۵۴
۳-۳-۲. مبحث ب: مهاجرت به شیوه دائم متخصصین . ۵۵
۳-۳-۳. مبحث پ: متخصص مستقل . ۵۷
۳-۳-۴. مبحث ت: متخصص دارای حمایت ایالتی یا خویشاوندی . ۵۷
۳-۳-۵. مبحث ث: متخصص دارای حمایت منطقهای . ۵۷
۳-۳-۶. مبحث ج: مهاجرت به شیوه فامیلی . ۵۸
۳-۴. قسمت چهارم: مهاجرت قانونی اکتسابی . ۵۹
۳-۴-۱. مبحث الف: مهاجرت متخصصین قراردادی موقت . ۵۹
۳-۴-۲. مبحث ب: شیوه مهاجرت ویژه خدمتکاران و پرستاران خانگی . ۵۹
۳-۴-۳. مبحث پ: مهاجرت از طریق اخذ پذیرش دانشجویی و تحقیقاتی . ۵۹
۳-۴-۴. مبحث ت: مهاجرت توریستی ۶۰
۳-۵. قسمت پنجم: تحریم ایران از سوی کانادا و زیان آن برای سرمایهگذاران مهاجر ایرانی ۶۲
فصل چهارم
بررسی قوانین کشور کانادا
۴-۱. قسمت اول: بررسی قانون اساسی کشور کانادا . ۶۵
۴-۲. قسمت دوم: قوانین کسب و کار در کانادا . ۶۷
۴-۲-۱. مبحث اول: قوانین استخدام و کار در کانادا ۶۷
۴-۲-۲. مبحث ب: نیروی کار در کانادا . ۶۷
۴-۲-۳. مبحث پ: قوانین استخدامی . ۶۸
۴-۲-۴. مبحث ت: حقوق بشر . ۶۹
۴-۲-۵. مبحث ث: ویزای کسب و کار موقت ۶۹
۴-۲-۶. مبحث ج: ویزای کسب و کار براساس قراردادهای تجاری ۶۹
۴-۳. قسمت سوم: قوانین مهاجرت در کشور کانادا ۷۱
۴-۳-۱. مبحث الف: روش اسپانسرشیپ . ۷۱
۴-۳-۲. مبحث ب: منظور از اسپانسرشیپ در کشور کانادا . ۷۱
۴-۳-۳. مبحث پ: اسپانسرشیپ همسری ۷۱
۴-۳-۴. مبحث ت: اسپانسرشیپ فرزند و فرزندخوانده . ۷۲
۴-۳-۵. مبحث ث: اسپانسرشیپ سایر اعضای خانواده ۷۲
۴-۳-۶. مبحث ج: شرایط جدید اسپانسرشیپ والدین . ۷۳
۴-۴. قسمت چهارم: قوانین تابعیت کشور کانادا . ۷۵
۴-۵. قسمت پنجم: قانون انتخابات کانادا . ۷۷
۴-۵-۱. مبحث الف: سیستم انتخابات کانادا . ۷۷
۴-۵-۲. مبحث ب: انتخابات شهرداری ۷۷
۴-۵-۳. مبحث پ: انتخابات استانی ۷۷
۴-۵-۴. مبحث ت: انتخابات فدرال . ۷۸
۴-۵-۵. مبحث ث: مقامات دولتی غیرمنتخب . ۷۸
۴-۵-۶. مبحث ج: شمارش آراء . ۷۹
۴-۵-۷. مبحث چ: شرایط لازم برای دادن رأی . ۷۹
۴-۶. قسمت ششم: بررسی قانون مجازات کشور کانادا . ۸۱
۴-۶-۱. مبحث الف: توضیحی از قانون سی-۳۵ ۸۱
۴-۶-۲. مبحث ب: شناسایی کلاهبرداران چه تأثیری بر پرونده ها . ۸۲
۴-۷. قسمت هفتم: زنان مهاجر در کانادا ۸۳
فصل پنجم
سازمانهای تخصصی بینالمللی
۵-۱. قسمت اول: کمیساریای عالی پناهندگان ملل متحد . ۸۵
۵-۱-۱. مبحث الف: اعلامیه پناهندگی سرزمینی . ۸۶
۵-۱-۲. مبحث ب: موضوعات اصلی این اعلامیه به شرح زیر میباشد ۸۶
۵-۱-۳. مبحث پ: مجموعه مقررات بینالمللی منطقه ای ۸۷
۵-۱-۴. مبحث ت: تلاش برای یک کنوانسیون پناهندگی جدید . ۸۸
۵-۲. قسمت دوم: اعلامیه جهانی حقوق بشر . ۹۱
۵-۳. قسمت سوم: کنوانسیون رفع هرگونه تبعیض علیه زنان ۹۳
۵-۴. قسمت چهارم: کنوانسیون بینالمللی رفع هر نوع تبعیض نژادی . ۹۵
۵-۵. قسمت پنجم: نگرشی به کنوانسیون بینالمللی همه کارگران مهاجر و خانوادههای آنها ۹۶
۵-۵-۱. مبحث الف: سازوکارهای اجرایی کنوانسیون ۹۸
نتیجه گیری و پیشنهادات
نتیجه گیری . ۱۰۱
پیشنهادات ۱۰۲
منابع و مآخذ فارسی . ۱۰۳
الف) کتاب ها . ۱۰۳
ب) مقالات ۱۰۴
ج) پایان نامه ها ۱۰۵
د) جزوه آموزشی ۱۰۶
ه) اسناد و قوانین . ۱۰۷
و) پایگاه اینترنتی ۱۰۸
منابع و مأخذ انگلیسی . ۱۰۹
چکیده:
مهاجرت و هنجارهای حقوقی بین المللی موضوع جدید شناخت قواعد حقوق بین الملل راجع به حرکت عظیم مهاجرت میلیون ها انسان از مرزهای بین المللی در طول هر سال است. موارد مطرح در این حوزه از دانش حقوق بین الملل شناسایی هنجارهای اعمال شده توسط مقامات دولتی هر کشور در تنظیم مهاجرت، امنیت ملی، آزادی سفر، مهاجرت اجباری، حقوق بنیادین بشر در حوزه مهاجرت، الحاق خانواده به یکدیگر، قاچاق انسان، بهداشت، توسعه، همگرایی و تابعیت می شود. قواعد حقوقی مرتبط با مهاجرت مشتمل بر معاهدات چند جانبه، توافق نامه های منطقه ای و حقوق بین الملل عرفی در این زمینه است. سازمان بین المللی مهاجرت (IOM) یگانه سازمانی است که دانش و تجربه را در این خصوص از ۶۰ سال پیش به مشارکت جهانی گذاشته است، بر این سازمان یک تشکیلات بین الدولی است که در سال ۱۹۵۱ با رسالت سازماندهی امور مهاجرت در سرتاسر جهان تأسیس گردید. اهم فعالیت های سازمان در دو بخش “خدمات” و “برنامه ها و سیاست گذاری” در قالب پنج محور اصلی شامل مهاجرت اجباری و حوزه میان بخشی متمرکز است. در نتایج به دست آمده از بررسی تطبیقی حقوق مهاجرت کانادا با حقوق بین الملل مهاجرت شاهد اختلاف چشم گیری نمی باشیم و اکثر قوانین مهاجرت کانادا با تطبیق از قوانین حقوق
بین الملل مهاجرت نگارش شده و در بررسی حقوق مهاجرت کانادا شاهد این نکته بوده ایم که کلیه تابعان این کشور پس از اخذ تابعیت از این کشور و بعد از گذشت مدت زمان مشخصی می توانند به کلیه پست های دولتی انتخاب شوند ولی این نکته با بسیاری از قوانین کشورهای همسایه مطابقت ندارد و همچنین قانون اساسی کشور کانادا محور اصلی قانون این کشور را تشکیل می دهد و سایر قوانین حول این محور هستند.
کلمات کلیدی: مهاجرت، کشور کانادا، سازمان بین المللی مهاجرت، قوانین بین الملل.
مقدمه:
پس از جنگ جهانی دوم، مهاجرت به ویژه در دوره پس از جنگ سرد به چالش جهانی تبدیل گشت. امروزه حدود ۱۹۱ میلیون نفر مهاجر در سراسر این گیتی شامل کارگران و متخصصان دائمی و موقتی، سرمایه گذاران، توریستها، دانشجویان و محققان وجود دارند، که این تعداد ۳ درصد از جمیعت کل جهان را تشکیل می دهد و چنانچه این افراد در کشور واحدی سکنی گزینند کشور مذکور پر جمعیت ترین در دنیا خواهد بود. این واقعیتی است که امروزه به عنوان یک موضوع مهم بین المللی دارای ابعاد و آثار مختلف اجتماعی، اقتصادی، انسانی، سیاسی و به ویژه حقوقی، آن هم در سطح بین المللی می باشد.
مطالعه شیوه های مهاجرت به کشور کانادا اهمیت ویژه ای در ادبیات حقوق بین الملل دارد که جایگاه
بین المللی هر موضوع، مورد بررسی قرار می گیرد. کشور کانادا به دلیل اهمیت ویژه ای که به پدیده مهاجرت و مهاجران می دهد، امکانات ویژه ای در اختیار مهاجران قرار داده، همچنین قوانین مهاجرتی کشور کانادا باعث اهمیت این کشور در جهان شده و هر ساله میزان بسیاری از مردم به این کشور مهاجرت می کنند.
قصد اینجانب از تهیه و تنظیم این پژوهش بررسی مشکلات و معضلات ایرانیان در مهاجرت به کانادا
می باشد که در حال حاضر پیش روی مهاجران و در ضمن شیوه های مهاجرت ایرانیان به کانادا است و مقصود بر انگیختن شوق در اقدام به مهاجرت و یا ایجاد کراهت در ترک وطن نیست مرا، اندیشه این است که رفتن، نباید به بهای گسستن از نرمهای حقوقی و قانونی محقق گردد. لذا پژوهش حاضر به شیوه
غیر جانبدارانه و علمی تهیه شده است. بنابراین هدف، شناخت شیوه های قانونی مهاجرت به کشور کانادا است و در ضمن بررسی قوانین این کشور با قوانین حقوق بین المللی مهاجرت می باشد.
بر اساس پیش فرضهای ذهنی و شخصی، کوشیده شده است به منظور وضوح بیشتر مطالب، تفسیر و تشریح بر اساس منابع حقوقی بین الملل صورت پذیرد.
عناوین مهاجر و پناهنده به دلیل نزدیک و مشترک بودن حوزه کاربردیشان غالباً در جایگاه حقوقی خود مورد استعمال قرار نمی گیرند و این موضوع از عدم شناخت تعاریف دقیق و مشخص حقوقی این عناوین نشأت می گیرد، تمیز این مباحث و همچنین روابط محتمل بین این عناوین به عنوان مدخلی به منظور تحلیل پدیده مهاجرت، در این پژوهش در اولویت نخست قرار گرفته است.
کشور ها در برخورد با پدیده مهاجرت، مواضع مختلفی را اتخاذ نموده اند. از آنجایی که تأکید تحقیق حاضر بر موضوع کشور کانادا به عنوان یکی از قطب های اصلی مهاجرپذیر دنیا می باشد، شناخت این کشور و بررسی پیشینه عملکرد آن در برخورد با پدیده مهاجرت دارای اهمیت ویژه ای است که در این پژوهش مورد تحلیل قرار می گیرد.
مهاجرت کار عبث و بیهوده ای نیست؛ چارچوب حقوقی آن را شکل و نظام بخشیده است و حتی سازمان های بین المللی نیز تحت همین عنوان بر صحت و تسهیل انجام فعالیتهای آن نظارت مستمر دارد. حقوق بین الملل مهاجرت، خدمتگذار مساعدی است تا میان دارندگان حق و خواستاران آن توازنی عادلانه برقرار کند و تأسیس سازمان بین المللی مهاجرت تلاشی بوده تا توازن جدید را تثبیت کند و به عنوان سازمانی فراملی و بین الدولی، نظم دهنده این پدیده پیچیده باشد. اگر چه حقوق بین الملل مهاجرت به عنوان گرایش نوپا در حقوق بین الملل عمومی مطرح است و کنوانسیون بین المللی نیز مشخصاً در این حوزه وجود ندارد، ولی حقوق بین الملل مهاجرت، اصول عمومی این گرایش حقوقی را با استناد به بند یکم ماده ۳۸ اساسنامه دیوان بین المللی دادگستری در اختیار نظام های حقوق داخلی می گذارد.
در این پژوهش به شناسایی شیوه های متفاوت مهاجرت با تأکید بر کشور کانادا پرداخته شده است. موضوع پژوهش حاضر و همچنین پیشرو بودنش در تدوین قوانین جامع مهاجرت، بیش از سایر کشور های مهاجر پذیر مورد کنکاش قرار گرفته است.
محدوده زمانی این تحقیق در دهه بیست و یکم از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۳ بوده است البته در این پژوهش از مباحثی که به سال های قبل مربوط می شده و دارای اهمیت بوده نیز استفاده شده است و مهاجرت در قوانین کشور کانادا و همچنین، قوانین بین المللی بررسی گردیده است. در کشور کانادا، قانون اساسی برترین قوانین را به خود اختصاص داده است و قوانین این کشور ترکیبی از چند قانون است که هر یک برای خود دارای اهمیت می باشد. در قانون کار این کشور، بحث مهاجران مطرح گردیده و در ضمن حقوق و امتیازات آنان مورد بررسی قرار گرفته است. در قوانین حقوق بین الملل مهاجرت نیز که سازمان های
بین الملی مهاجرت و پناهندگان، کنوانسیون بین المللی کارگران مهاجر، کنوانسیون رفع تبعیض نژادی و . می باشد.
در طول تحقیق و پژوهش سوالاتی به میان می آید که از آن جمله می توان پیشینه سازمان بین المللی مهاجرت در ایران و شیوه های مهاجرت ایرانیان به کانادا را عنوان کرد. این سازمان فعالیت خود را در جمهوری اسلامی ایران در مرداد ۱۳۶۹ با تمرکز بر بازگشت اتباع کشورهای ثالث در جریان درگیری های عراق و کویت آغاز کرد و تا پایان ۱۳۷۹، سازمان بین المللی مهاجرت قریب به ۰۰۰/۳۷۰ نفر اتباع افغانی را طی برنامه های مشترک خود با کمیساریای عالی امور پناهندگان ملل متحد به صورت داوطلبانه به افغانستان برگرداند. شیوه های مهاجرت که می توان به شیوه سرمایه گذاری، اسپانسرشیپی، روش متخصصین قراردادی و . که به بررسی آن ها پرداخته شده، اشاره کرد. شیوه تحقیق در این پژوهش بصورت
توصیفی- تطبیقی می باشد. از جمله روش های گردآوری اطلاعات می توان به روش ژورنالی، کتابخانه ای، پایگاه های اطلاعات اینترنتی، اسناد و گزارش سازمان های ملی و بین المللی اشاره کرد.
تحقیق حاضر دارای پنج فصل می باشد. در فصل اول کلیات و مفاهیم مهاجرت و تاریخچه مهاجرت مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل دوم مبانی حقوق بین الملل مهاجرت، سازمان بین المللی مهاجرت، اهداف و عملکرد آن بیان گردیده است. در فصل سوم روندها و رویه های مهاجرت ایرانیان به کانادا،
شیوه های مهاجرت ایرانیان به این کشور و همچنین تحریم های کانادا علیه ایران مختصر توضیحی داده شده است. در فصل چهارم قوانین کشور کانادا از جمله قانون اساسی آن، قوانین کار، قوانین مهاجرت و قوانین انتخابات به طور مفصل توضیح داده شده است. در فصل آخر نیز کمیساریای عالی پناهندگان، اعلامیه حقوق بشر و برخی از قوانین بین المللی توضیح داده شده است.
وزیر جدید مهاجرت کانادا عناوین کلی برنامه های مهاجرتی را در سال ۲۰۱۴ در قالب گزارش اعلام کرده است. سال ۲۰۱۴ اولین سالی است که وی به طور کامل بر امور وزارتخانه ها مدیریت خواهد کرد، چون پایان آن، همزمان با آغاز مجادلات انتخابات بسیار مهم سال ۲۰۱۵ خواهد بود، از اهمیت به مراتب بیشتری برخوردار است.
اگرچه مهاجرت بشر برای مدت صدها هزار سال وجود داشته و دارد، «مهاجرت» در مفهوم مدرن به حرکت و کوچ افراد از یک ملیت – کشور به کشور دیگر، که در آنجا شهروند نیستند، محسوب می شود. مهاجرت به طور ضمنی به اقامت درازمدت اطلاق می شود اما با وجود این، مهاجرت فصلی کارگران و نیروی کار (به طور نمونه برای مدت کمتر از یک سال) اغلب به عنوان شکلی از مهاجرت به حساب
می آیند. میزان جهانی مهاجرت، در شرایط کامل بالا ولی در شرایط مرتبط پایین است. بر طبق آمار تخمینی سازمان ملل متحد در حدود ۱۹۰ میلیون مهاجر بینالمللی در سال ۲۰۰۵ وجود داشتهاست که ۳% از کل جمعیت دنیا را شامل می شود. ۹۸% بقیه جمعیت دنیا در کشورها و محلهایی زندگی میکنند که به دنیا آمدهاند یا به طور خانوادگی زندگی کردهاند.
عقاید جدید درمورد مهاجرت به توسعه و پیشرفت مربوط میشود مخصوصاً در قرن نوزدهم میلادی به ملیتها و کشورهایی با معیارهای مشخص شهروندی پاسپورت و کنترل دائم و مستمر مرزها وجود داشته است. شهروندی و تابعیت یک کشور-ملیت به یک نفر خارجی و بیگانه حق اقامت در آن کشور و منطقه میداد، ولی اقامت به خاطر مهاجرت منوط به شرایطی بود که توسط قانون مهاجرت تعیین میشود.
مهاجرت بدون تأیید رسمی میتواند طبق این قوانین یک خلاف تلقی شود و حتی اگر آن به عنوان خلاف تعریف نشود، دولتها معمولاً برای مهاجرت غیرقانونی بازداشت و حبس تعیین میکنند. در بیشتر موارد مهاجرت شرایط نژادی و فرهنگی مختلفی پیدا میکند. این مسئله باعث تنشهای اجتماعی ترس و واهمه از خارجی و برخورد و مقابله با هویت ملی و بومی در بسیاری از کشورهای توسعه یافته به حساب میآید.
کشورهای مهاجرپذیر نیز از نیروی کار مهاجران نفع میبرند. بسیاری از کشورهای صنعتی برای گردش اقتصاد خود به نیروی کار ارزان مهاجرین نیاز دارند. مهاجران به ویژه در بخشهای کشاورزی، ساختمان، رستورانداری، هتلداری، مراقبت از سالمندان، نظافت و خدمتکاری منازل مشغول به کار هستند. حتی در بعضی مواقع انجام کارهای اقامتی با محدودیتهایی همراه است و این امر به مهاجرت های غیر قانونی دامن می زند. درواقع در بحثهای مربوط به مهاجرت غالباً چنین جلوه داده میشود که مهاجرین خود را به زور به جوامع مرفهتر تحمیل میکنند. در این میان نه تنها به علل مهاجرت که ریشه بسیاری از آنان مناسبات اقتصادی جهانی است اشاره نمی شود بلکه در مورد منافع سرشاری که از راه مهاجرت قانونی و غیر قانونی نصیب سوداگران می گردد نیز سکوت می شود.
«روزگاری ماکیاول فیلسوف قرن شانزدهم ایتالیا به دولتمردان اروپایی توصیه میکرد که برای استثمار کشورها؛ مؤثرترین راه فرستادن مهاجران است زیرا نه خطر عملیاتی نظامی و برخوردهای مسلحانه را دارد و نه در تاریخ از آن با تعبیر زشت «استعار» یاد میشود. مهمتر از اینها هزینه آن بسیار کمتر از عملیات نظامی است. در عمر چهارمیلیارد ساله کره زمین به گفته پرفسور ژ. برونوفسکی، از زمان پیدایش انسان اولیه تا عصر ما، مهاجرت در تمام مراحل مختلف تکامل آدمی نقش زندگیساز و تمدنساز داشته است.»[۱]
براساس گزارش سازمان «سوپمی»[۲] در پاریس که در چارچوب سازمان همکاریهای اقتصادی و توسعه اروپا در زمینه مهاجرت فعالیت دارد، این مطلب اذعان شده است که ورود مهاجران در بسیاری از کشورها تا سال ۱۹۹۲ میلادی مرتباً در حال افزایش بود، در سال ۱۹۹۳ میلادی دگرگونی شدیدی در این روند پدیدار گشت و از آن پس سیل مهاجران و پناهندگان رو به کاهش رفت ولی اکنون این سیلاب در سراسر دنیا بسیار آرامتر از آنچه که افراد بدبین پیشبینی کرده بودند و از آن هراس داشتند، در حال جریان است و بر اساس بسیاری از نشانهها روند صعودی پدیده مهاجرت را می توان در سال های آینده انتظار داشت.
تعداد صفحه :۱۲۴
قیمت : 14700 تومان
تکه هایی از متن به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
چکیده
با توجه به موضوع تحقیق تحت عنوان بررسی تطبیقی رابطه استراتژی های حفظ و نگهداری نیروی انسانی با عملکرد کارکنان بیمارستانهای خصوصی و دولتی استان سمنان تلاش شده است که استراتژی های حفظ و نگهداری که شامل خدمات رفاهی ،بیمه و بازنشستگی و تندرستی کارکنان می باشد در هر یک از بیمارستانهای دولتی و خصوصی استان سمنان تعیین و مقایسه شود .جامعه آماری شامل کارکنان بیمارستانهای دولتی(۶۵۰نفر)و خصوصی (۲۵۰نفر)استان سمنان می باشد ،با بهره گرفتن ازروش نمونه گیری تصادفی ساده وتصادفی طبقه بندی حجم نمونه کارکنان بیمارستان دولتی۲۵۰نفرو حجم نمونه کارکنان بیمارستان خصوصی به منظور همسان سازی به صورت تمام شماری(۲۵۰نفر) در نظر گرفته شده است.این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از حیث روش توصیفی، و پیمایشی می باشد.روش های تجزیه و تحلیل آماری این تحقیق در دوسطح توصیفی و استنباطی صورت گرفته است.در سطح توصیفی از شاخص های آماری،جداول و نمودار استفاده گردید.و در سطح آمار استنباطی از آزمون های ضریب همبستگی اسپیرمن۱،کندال۲ ،آزمون کلموگروف اسمیرنو۳ف که از نرم افزار spssوexcelجهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است پس از آزمون همبستگی نتایج زیر بدست آمد.
بکار گیری استراتژی های خدمات رفاهی و تندرستی تاثیری بر عملکرد کارکنان بیمارستانهای دولتی و خصوصی ندارد،بکارگیری استراتژی های بیمه و بازنشستگی تاثیری برعملکرد کارکنان بیمارستانهای دولتی ندارداما دربیمارستانهای خصوصی تاثیر مثبت داردو با افزایش خدمات مربوط به بیمه و بازنشستگی کارکنان در بیمارستانهای خصوصی عملکرد کارکنان اضافه می شود.
واژه ها و اصطلاحات کلیدی:خدمات رفاهی،بیمه و بازنشستگی،تندرستی و عملکرد
۱-spearman
۲-kendall
۳-one sample kolmogorov smirnov test
مقدمه
دنیای امروز دنیای سازمانهاست و نیروی انسانی به عنوان با ارزشترین منابع سازمانی ،متولیان آن محسوب می شوند. منابع انسانی به سازمان معنا و مفهوم می بخشد و زمینه های تحقق اهداف سازمانی را فراهم می کند. امروزه بیش از هر زمان دیگری مشخص شده است که رشد و توسعه سازمانها ودر پی آن یک جامعه و کشور در گرو استفاده صحیح از نیروی انسانی است.با این وجود،شبهاتی وجود دارد که در دنیای آینده رباتهای کامپیوتری و یا به عبارتی صحیح تر ، تکنولوژی جای انسان را در سازمان خواهد گرفت و نقش انسان را کم رنگ تر می سازد. اما بی شک چنین نخواهد شد چرا که با ماشینی تر شدن کارها،تنها نوع فعالیت انسانی تغییر شکل می دهد و به گفتۀپیتر دراکر کار یدی جای خود را به کار دانشی می دهد . اما به یقین تعیین کننده ، انسان به عنوان حاکم سازمانی همچنان برقرار و مستدام خواهد بود.(مرهد،۱۱:۱۳۸۵)
۱-از سوی دیگر ، همواره باید به خاطر داشت که نیروهای انسانی به همان اندازه که عامل تعیین کننده در حفظ موجودیت و موفقیت سازمان محسوب می شود ، به همان اندازه نیز می تواند مشکل ساز باشد و مدیران را در دست یابی به اهداف سازمانی مستأصل سازد. یکی از این مشکلات که باعث ضرر و زیان برای سازمان میشود، ترک خدمت و جابجایی زیاد نیروی انسانی است. لذا به این خاطر است که فرایند حفظ و نگهداری منابع انسانی همچون دیگر فرایندهای انسانی اهمیت پیدا می کند . در این زمینه«کایه و جوردن»می گویند: «امروزه حفظ و نگهداری کارکنان شایسته ،مشکل شماره یک سازمانها به شمار می آید. مشکلی که اگر حل شود منجربه سودآوری بیشتر و اثر بخشی سازمان می گردد» از سوی دیگر ، از دست دادن کارکنان برای سازمان پر هزینه می باشد. یافته های مطالعاتی نشان می دهد که هزینه جایگزینی یک فرد ۷۰ الی ۲۰۰ درصد حقوق و دستمزد هر کارمند از دست رفته در طول یک سال می باشد. چرا که هزینه تبلیغات ، جذب و آموزشی کارکنان جدید زیاد بوده ، علاوه بر آن تا کارمندان جدید با سازمان و امور محوله آشنا شوند و تجربه لازم را پیدا نمایند، بهره وری سازمان نیز کاهش می یابد . از این رو فرایند جذب و آموزش( بهسازی) بهترین سرمایه گذاری هستند و سازمانی که علاوه بر این دو بتواند افراد شایسته خود را حفظ نماید، بهترین
نرخ بازگشت سرمایه را خواهد داشت امروزه نقش کلیدی منابع انسانی باعث شده برای جذب نیرو های شایسته بین سازمانها رقابت شدیدی صورت بگیرد لذا مدیریت منابع انسانی هر سازمانی بایستی فرایندهای نگهداری این نیرو ها را بطور سیستماتیک طراحی نموده و در حقیقت آنها بایستی متفکران استراتژیک سازمان باشند و با نگرش کلان، ورود و خروج افراد، عواقب و هزینه های از دست دادن کارکنان را بررسی نمایند.
۱-۲ بیان مساله :
تحولات فرهنگی ، اقتصادی ، سیاسی، تکنولوژی که در جوامع امروزی به سرعت در حال وقوع است، تغییرات عمده ای را در ابعاد نیروی انسانی از قبیل سطح انتظار ، سطح رفاه ،فشار های اجتماعی و روانی افراد ، حمایت های قانونی بازار کار،تغییر ماهیت مشاغل به وجود آورده است
که این تغییرات مدیریت نیروی انسانی را دشوار تر کرده است ، به طوری که امروزه نه تنها با مسایل نیروی انسانی نمی توان برخوردی واکنشی داشت بلکه مدیریت باید از قبل برای تمامی زمینه های مربوط ،برنامه ای علمی و عقلایی طراحی و پیش بینی کند
به طور کلی یکی از معضلات کنونی کشور های جهان سوم نیروی انسانی مورد نیاز است، در این راه علاوه برمشکل تربیت و آموزش نیروی انسانی، عدم تدوین برنامه هایی جهت حفظ و نگهداری از سرمایه های هنگفتی که بر روی آنها صورت گرفته است از مشکلات عمده مدیریت نیروی انسانی است.
سازمانها تلاش می کنند تا کارکنان مستعد خود را حفظ کرده و آنان را توانمند با افزایش رقابت و گسترش روش های توسعه منابع انسانی نمایند تا آنها بتوانند عملکرد بالایی از خود بروز دهند. اما سازمانها همواره از این بیم دارند که سرمایه های انسانی خود را از دست بدهند و زیان ببینند. زیرا هر سال برای آموزش و تربیت و آماده سازی کارکنان خود تا مرحله بهره دهی و کارآرایی مطلوب هزینه های بسیاری صرف می کنند و با از دست دادن نیرو های ارزشمند متحمل از دست دادن مهارتها،هزینه ها و تجربیاتی می شوند که طی سالها تلاش به دست آمده اند.
سیاری از مدیران اذعان می دارند به درستی نمی دانند به زعم آگاهی از اهمیت حضور کارکنان مستعد در سازمان
چگونه آنها را در سازمان نگهدارند و به واقع اظهار می دارند،راه و روش دقیقی برای شناسایی و تمرکز برای این دسته[۱]
از کارکنان را تجربه نکرده اند [۲]
به راستی مدیران چگونه می توانند پس از استخدام، جلب و جذب کارمندان آنهایی را که قابلیت و شایستگی ویژه ای دارند نگهدارند و از خدمات آنها مدتها در جهت اهداف سازمان بهره ببرند. (کای و جردن،۲۰۰۹: ۱-۸)۱
هزینه های جذب و استخدام و آموزش کارکنان جدید از عمده ترین هزینه های مستقیم در بسیاری از کسب وکار است و حفظ نیرو های مستعد یکی از اولویت های استراتژی کسب و کار است. زیرا به همان اندازه که حفظ این نیرو ها منجر به حذف هزینه های اضافی استخدام می شود،ترک خدمت و پیوستن آنها به رقبا،موجب از بین رفتن دانش ارزشمند سازمانی می گردد. افزایش ترک خدمت کارکنان می تواند روابط سازمان،مشتریان و تأمین کنندگان را مورد تهدید قرار داده و ضمن کاهش شکل گیری تیم های تخصصی و اثر بخش مانع پیشرفت و رشد کسب و کار می شود.
از آنجائیکه در دنیای پیچیده و پر فراز و نشیب کنونی اهمیت جذب و آموزش و نگهداری نیروهای شاغل در یک سازمان پارامتر های خاصی را می طلبد و در این میان مدیریت منابع انسانی که انسان را مهمترین سرمایه و عامل در رسیدن به اهداف میداند، از جایگاه ویژه ای برخوردار است.
اتخاذ استراتژیهای حفظ ونگهداری به عنوان نوعی سرمایه گذاری مفید و عامل مؤثر توسعه سازمان در سطح ملی و فرا ملی منجر به افزایش بهره وری و عملکرد و نتایج درخشان می شود.
مدیریت منابع انسانی معطوف به سیاست ها و اقدامات و سیستم هایی است که رفتار،طرز فکر و عملکرد کارکنان را تحت تاثیر قرار می دهد.
بر اساس نظر بسیاری از محققان یکی از مشکلات عمده بیمارستان های دولتی در مقایسه با بیمارستانهای خصوصی عدم توانایی انان در جذب نیروهای کارآمد ،توانا و علاقمندبه سازمان می باشد.این در حالی است که اهمیت و جایگاه بیمارستانهای دولتی به مراتب بالاتر از بیمارستانهای خصوصی استبانبراین دراین تحقیق بر آن شدیم که استراتژی های حفظ و نگهداری نیروی انسانی را در بیمارستانهای دولتی و خصوسی به صورت تطبیقی مورد بررسی قرار دهیم و ارتباط این عوامل را با عملکرد کارکنان مشخص کنیم .
همچنین با توجه به عوامل متعدد در حفظ و نگهداری نیروی انسانی به عنوان عواملی در جهت بهبود عملکرد کارکنان و ایجاد رضایت شغلی کارکنان و جلوگیری از ترک خدمت و غیبت و پیامدهایی که این موارد از یک طرف بر سازمان ها و از سوی دیگر بر روح وروان و جسم کارکنان دارد، بر آن شدیم تا با توجه به عواملی چون خدمات رفاهی، بیمه و بازنشستگی، تندرستی کارکنان،تأثیر هریک از عوامل فوق بر عملکرد کارکنان بیمارستانهای دولتی و خصوصی به این سوال پاسخ دهیم که رابطه استراتژی های حفظ ونگهداری نیروی انسانی با عملکرد کارکنان در بیمارستانهای دولتی و خصوصی چگونه است؟
۱-۳ اهمیت و ضرورت تحقیق:
شرکتها و سازمانها از این موضوع آگاه هستند که حفظ یک کارمند وارد و آزموده، از لحاظ هزینه و بعد اقتصادی به صرفه تر از وارد شدن به چرخۀ جذب نیروی جدید، آموزش آنها، از دست دادن آنها، جذب دوباره نیروهای جدید است.تحقیقات نشان می دهد که جایگزین کردن استعدادهای موجود یک ونیم برابر حقوق ماهیانه افراد هزینه دارد . هزینه مستقیم شامل تبلیغات، جذب نیرو و آموزش آنها است ، البته شرکتها باید هزینه های غیر مستقیم را نیز در نظر بگیرند ، هزینه هایی از قبیل تضعیف روحیۀ کارکنان در محیط کار، اختلال در روند کاری ، عدم رضایت مشتریان و مدت زمان اضافی که کارکنان مجبور ند برای جبران غیبت صرف کنند. (ساموئل،۶:۲۰۰۸)۱
دقت در انتخاب و صرف وقت و هزینه بیشتر ، کار بیهودهای خواهد بود اگر افراد توانمندی که بدین ترتیب شناسایی، انتخاب و استخدام می شوند، پس از مدتی سازمان را ترک گویند. بنابراین بخشی از فرایند انتخاب را باید به مسأله ترک استعفای افراد از سازمان و تلاش برای جلوگیری یا کاستن از آن تخصیص داد. (سعادت ،۱۵۳:۱۳۸۶)
یکی از رسالتهای اساسی مدیریت منابع انسانی نگهداری کارکنان توانمند میباشد. از آنجا که اقدامات نگهداری، مکملی بر سایر اقدامات و فرایندهای مدیریت منابع انسانی است، حتی اگر
عملیات کارمندیابی، انتخاب، انتصاب و سایر اقدامات پرسنلی به نحو شایسته انجام شود بدون
توجه کافی به امر نگهداری نتایج حاصل از اعمال مدیریت چندان چشمگیر نخواهد بود.
نظام نگهداری منابع انسانی ابعاد متعددی را شامل میشود که میتوان آنها را به دو دسته تقسیم نمود: دسته اول در رابطه با حفظ و تقویت جسم کارکنان است مانند برقراری بهداشت و ایمنی در محیط کار، اجرای برنامههای ورزش و تندرستی و بعضی خدمات مشابه. دسته دوم شامل مواردی است که تقویتکننده روحیه علاقمندی کارکنان به کار و محیط کار میباشد مانند خدمات بیمه و بازنشستگی و خدمات پرسنلی. در صورت داشتن توجه و بکارگیری این موارد امنیت شغلی در کارکنان ایجاد شده و به رضایت شغلی آنها منتهی میشود که این امر خود از اهمیت برخوردار است
Samuel -1
آخرین مرحله از سیستم مدیریت مدیریت منابع انسانی عبارت از فرایند نگهداری است. هدف عمده این فرایند به کارگیری کلیه فعالیتهایی است که در امر حفظ و نگهداری کارکنان بهره ور می تواند کمک قابل توجهی به حساب آید. بخش مهمی از فرایند نگهداری کارکنان معطوف به اعمال تدابیری است که به تأمین و تضمین ایمنی و سلامت کارکنان منجر می شود. و این امر از طریق نظام جامع تأمین اجتماعی در ابعاد ملی و منطقه ای به کار می رود. و در سالهای اخیر دولتها کوشیده اند شرایطی فراهم آورند که بیشتر افراد جامعه بر بنیان اصل عدالت اجتماعی از خدمات رفاه و تأمین اجتماعی بر خوردار شوند. حفظ ایمنی و سلامت کارکنان یکی از مولفه های فرایند نگهداری است.
این موضوع نه تنها با منافع سازمانی رابطه مستقیمی دارد بلکه با منافع اجتماعی نیز پیوند عمیقی ایجاد می کند و انتظار می رود سازمانها به موضوع سرمایه اجتماعی و حساسیت عملی نسبت به مسئولیت پذیری و پاسخگویی اجتماعی در صدد تأمین و تقویت منافع اجتماعی نیز باشند . علاوه بر اینکه تأمین رفاه کارکنان یک ضرورت جدی برای مدیریت منابع انسانی است .(عباسپور ، ۲۴۹:۱۳۸۷)
امروزه شرکتها به خوبی آگاه هستند که توجه به چگونگی اداره منابع انسانی سود هایی در بر دارد. آنها آگاه هستندکه منابع انسانی علاوه بر دارایهای مالی،جزء دارایهای مهمشان محسوب می شوند. داشتن افراد شایسته برای بکار انداختن اثر بخش هرسازمانی حیاتی است.
فعالیت های مدیریت امور کارکنان و منابع انسانی که برای اداره و پرورش اثر بخش منابع انسانی برنامه ریزی شده است موجب می شود تا از یک سو در میزان سوانح، غیبت و لغزش کاهشی نمایان پدید آید، و از سوی دیگر در تقویت روحیه کارکنان و کیفیت فراورده یا خدمت در سازمان فزونی چشمگیر دیده شود و در کنار بهره وری و سود مالی بالا به عنوان فراورده جانبی پدیدار گردد.( ال.دولان ، ۳۷:۱۳۹۰)
از طرفی با علم به اینکه هر سیستم جهت سازگاری و بقا ملزم به داشتن پویایی و تعادل می باشد، هر سازمان نیز جهت برقراری این پویایی و تعادل نیازمند داشتن ارتباط ، کنترل و باز سازی می باشد . از جمله راهکارهای عملی در حیطه منابع انسانی جهت برقراری عامل مذکور، ارزیابی عملکرد می باشد . بطوریکه عدم وجود این سیستم به معنای برقراری عدم ارتباط با توسعه ، رشد و بهبود است که سرانجام این پدیده ، مرگ سازمانی است .
بررسی تطبیقی از این جهت اهمیت دارد که از جهت کاربردی باعث می شود نظریه ها در شرایط واقعی آزمون شوند( الوانی ، ۱۰:۱۳۸۷)
لذا مطالعه تطبیقی رابطه استراتژی های حفظ و نگهداری نیروی انسانی با عملکرد کارکنان در بیمارستانهای دولتی و خصوصی استان سمنان بعنوان دو بخش دولتی و خصوصی می تواند استراتژی های حفظ و نگهداری نیرو های انسانی را مشخص کرده و نیز از آنها به عنوان عواملی در جهت نگهداری و حفظ بهتر کارکنان استفاده نمود. و از طرفی با این تحقیق می توان رابطه استراتژی های حفظ و نگهداری را با عملکرد کارکنان سنجید و استراتژی هایی که رابطه بیشتری با عملکرد دارند، را تقویت نمود .
و همچنبن استراتژی هایی که رابطه کمتری با عملکرد دارند و یا فاقد هرگونه رابطه با عملکرد می باشند را شناسایی کرده ، و در جهت اصلاح این استراتژی ها اقدام نمود.
۱-۴ هدف تحقیق
۱-۴-۱ هدف اصلی:
تعیین و مقایسه رابطه بین استراتژی های حفظ و نگهداری نیروی انسانی با عملکرد کارکنان در بیمارستانهای دولتی و خصوصی استان سمنان
۱-۴-۲ اهداف فرعی پژوهش:
۳ .تعیین و مقایسه رابطه بین استراتژی های تندرستی کارکنان و عملکرد کارکنان بیمارستانهای دولتی و خصوصی استان سمنان
۱-۵پرسش های تحقیق
۱-۵-۱پرسش اصلی تحقیق:
آیا بین استراتژی های حفظ و نگهداری نیروی انسانی با عملکرد کارکنان بیمارستانهای دولتی و خصوصی استان سمنان رابطه معنی داری وجود دارد؟
۱-۵-۲پرسش های فرعی پژوهش:
۱-۶فرضیه های تحقیق
فرضیه عبارت است ازآنچه که محقق به دنبال آن میگردد، و یا حدس و گمان اولیه و زیرکانه و علمی محقق است. بدون آنکه آنرا تأئید یا رد نماید.به عبارتی دیگر پیشنهادی است که در محک آزمایش علمی سنجیده می شود. (عاصمی پور،۲۱:۱۳۸۵)
۱-۶-۱فرضیه اصلی پژوهش:
بین استراتژی های حفظ ونگهداری نیروی انسانی با عملکرد کارکنان بیمارستانهای دولتی و خصوصی استان سمنان رابطه معنی داری وجود دارد.
۱-۶-۲فرضیه های فرعی پژوهش:
فرضیه اول: بین استراتژی های خدمات رفاهی نیروی انسانی باعملکرد کارکنان بیمارستانهای دولتی و خصوصی استان سمنان رابطه معنی داری وجود دارد.
فرضیه دوم: بین استراتژی های بیمه و بازنشستگی نیروی انسانی باعملکرد کارکنان بیمارستانهای دولتی و خصوصی استان سمنان رابطه معنی داری وجود دارد.
فرضیه سوم: بین استراتژی های نظام تندرستی کارکنان با عملکرد کارکنان بیمارستانهای دولتی و خصوصی استان سمنان رابطه معنی داری وجود دارد
۱-۷ نوع روش تحقیق:
تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی می باشد زیرا به بررسی نظریه های رفتار سازمانی از جمله نظریه های مربوط به حفظ و نگهداری کارکنان وبررسی رابطه آن ،عملکرد کارکنان می باشدو از حیث روش از نوع پیمایشی می باشدزیرابه بررسی رابطه بین استراتژی های حفظ و نگهداری نیروی انسانی ت با متغیر وابسته تحقیق (عملکرد کارکنان)می پردازد و درآن از پرسشنامه به منظور جمع آوری اطلاعات استفاده شده که با بهره گرفتن از نرم افزار spssداده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است
۱-۸جامعه آماری(تعریف جامعه):
جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه کارکنا ن بیمارستانهای دولتی و خصوصی استان سمنان می باشد که شامل ۶۵۰ نفر عضو بیمارستان دولتی و ۲۵۰ نفر(کارمند) بیمارستانهای خصوصی که در مجموع ۵۰۰ پرسشنامه در بین کارکنان بیمارستانهای عضو نمونه در دو جامعه توزیع شده است
۱-۹حجم نمونه و روش نمونه گیری:
در ابتدا ازروش نمونه گیری تصادفی ساده و با بهره گرفتن ازجدول نمونه گیری کرجسی و مورگان حجم نمونه بیمارستانهای دولتی ۲۵۰ نفردر نظر گرفته شده است .(خاکی،۱۵۶:۱۳۸۷)
در ادامه از روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده استفاده شده است یعنی از هر بیمارستان به نسبت حجم جامعه آن نسبت به کل جامعه آماری بیمارستانهای دولتی به صورت تصادفی ، نمونه ها انتخاب شده است. حجم نمونه کارکنان بیمارستانهای خصوصی از طریق جدول فوق الذکر ۱۴۸نفر می باشدکه به منظور همسان سازی با حجم نمونه کارکنان بیمارستانهای دولتی صورت کامل(۲۵۰نفر) در نظر گرفته شده است
۱-۱۰قلمرو تحقیق
۱-۱۰-۱ قلمرو مکانی تحقیق:
آگاهی از قلمرو مکانی تحقیق با ایجاد شناخت خواننده نسبت به مکانی که تحقیق در آن صورت گرفته است این شرایط را فراهم می آورد تا بتواند روش های انجام کار ،آزمونها،نتایج و تعمیمهارا در بسترخود مورد توجه قراردهد و از این طریق آگاهی بیشتری نسبت به تحقیق پیدا کند.(خاکی،۱۵۶:۱۳۸۷)
قلمرو مکانی تحقیق حاضر شامل کلیه کارکنان بیمارستانهای دولتی و خصوصی استان سمنان می باشد.
۱-۱۰-۲قلمرو زمانی تحقیق:
بعد از تعیین موضوع لازم است چارچوب زمانی تحقیق معین شود چون خواننده با توجه به مقطع زمانی که تحقیق انجام شده است می تواند در رابطه با تحلیل ها و استنتاجهایی که پیرامون فرضیه ها صورت گرفته است برداشتهای بهتری کند قلمرو زمانی این تحقیق سال تحصیلی ۹۲-۹۳ می باشد
۱-۱۱ ابزار گردآوری اطلاعات
در این تحقیق به جهت گردآوری اطلاعات از پرسشنامه و هم چنین اسناد ومدارک موجود در بیمارستانهای دولتی و خصوصی استفاده شده است.
۱-۱۲روش گردآوری اطلاعات:
۱-۱۲-۱روش کتابخانه ای:
جهت آشنایی بیشتر و گردآوری ادبیات موضوعی مربوط به تحقیق از کتب و بررسی های
قبلی استفاده شده است.
۱-۱۲-۲روش میدانی:
جهت جمع آوری اطلاعات درخصوص نقش حفظ ونگهداری نیروی انسانی از روش میدانی
(پرسشنامه) اقدام شده است. قسمت تعیین رابطه بین استراتژی های حفظ و نگهداری و عملکرد افراد برای سنجش عملکرد از اسناد و مدارک سازمانی استفاده گردیده است .
۱-۱۳ متغیر های تحقیق
در یک طبقه بندی متغیر های تحقیق شامل موارد ذیل می باشد
متغیر مستقل:
متغیر مستقل متغیری است که بر متغیر وابسته به صورت مثبت یا منفی تاثیر می گذارد به عبارت دیگر متغیر مستقل شرایط یا خصایصی هستند که محقق در عمل آنها را برای اثباط ارتباطشان با پدیده مورد مشاهده دستکاری می کند( بست،۳۸:۱۳۸۹)
متغیر وابسته::
متغیری است که هدف محقق تشریح یا پیش بینی تغییر پذیری در آن است به عبارت دیگر یک متغیر اصلی است که به صورت یک مساله حیاتی برای تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد. (خاکی،۷۶:۱۳۸۷)
متغیر تعدیل گر:
متغیری که دارای تاثیر قوی بین متغیر مستقل و وابسته یعنی حضور یک متغیر سوم رابطه مورد انتظار اصلی اولیه بین متغیرهای مستقل و وابسته را تغییر می دهد(خاکی،۷۷:۱۳۸۷)
تعداد صفحه :۱۳۴
قیمت : 14700 تومان
فهرست مطالب:
۱- مساله تحقیق ۱
۲- اهمیت تحقیق ۱
۳- اهداف تحقیق ۲
۴- سوالات تحقیق ۲
۵- پیشینه تحقیق ۲
۶- موانع و محدودیت ها ۳
۷- روش تحقیق و نگارش. ۳
فصل اول: مبانی پست مدرنیسم
۱-۱) آغاز پست مدرنیسم. ۵
۱-۲) خصوصیات و تعاریف پست مدرنیسم. ۱۰
۱-۳) پلورالیسم. ۱۸
۱-۴) هویت. ۲۰
۱-۵) التقاط گرایی ۲۴
۱-۶) جهـانـی شدن. ۲۶
۱-۷) خرده فرهنگ ها و بومی گرایی ۳۰
۱-۸) فراروایـت هـا ۳۲
فصل دوم: پست مدرنیسم و تاثیر زمینه فرهنگی بر دریافت مخاطب
۲-۱) پسـت مـدرنیسم و جامعه مدرن. ۳۵
۲-۲) پسـت مدرنیسم و جامـعه شناسی ۳۶
۲-۳) پست مدرنیسم و زمینه های فرهنگی ۵۲
۲-۴) پست مدرنیسم و دریافـت مخاطب هنـر. ۶۲
فصل سوم: نظریات هنری جان دیویی
۳-۱) زندگینامه جان دیویی ۷۴
۳-۲) جان دیویی و پـراگمـاتیسـم. ۷۹
۳-۳) نگاه دیـویـی به هنـر. ۸۹
۳-۴) هنـر همچون تجـربه. ۹۵
فصل چهارم: جان دیویی و تاثیر زمینه فرهنگی بر دریافت مخاطب هنری
۴-۱) جان دیویی و زمینه فرهنگی ۱۱۳
۴-۲)جان دیویی و دریافت مخاطب هنر. ۱۱۶
فصل پنجم:
۵-۱) بررسی تطبیقی مبانی پست مدرنیسم با نظریات هنری جان دیویی ۱۱۹
نتیجـه گیـری ۱۳۰
پیـشنهـادات. ۱۳۱
منابع و مواخذ. ۱۳۱
چـکیـده
پست مدرنیسم طی دهه های (۱۹۶۰ تا ۱۹۷۰) گسترش خود را آغاز کرد. کتاب چارلز جنکز «زبان معماری پست – مدرن»، ۱۹۷۷، نخستین کتابی بود که موضوع آن جنبش پست مدرن بود. می توان گفت پست مدرنیسم حرکتی است که پس از آنکه مدرنیسم متعالی جهتش را گم کرد به صورت حرکتی کثرت گرایانه از مدرنیسم جدا شد. مطرح شدن علم نوین و ایده عدم قطعیت و مسئله ایجاد نظم از درون بی نظمی را می توان قلب پست مدرنیسم دانست. جریان شالوده شکنی و دیدگاه ها و نقطه نظرات پراگماتیست ها و آرای فلسفی نئوپراگماتیست ها نیز در تکوین مبانی نظری پست مدرنیته سهم بسزایی داشتند. از خصوصیات پست مدرنیسم می توان به پلورالیسم، التقاط گرایی، پرداختن به هویت، خرده فرهنگ ها، محتوا، سنت و بومی گرایی و از بین بردن تقابلها و تمایزها و آشتی تضادها و نفی فراروایت ها، نفی نخبه گرایی و نزدیکی هنر به زندگی روزمره نام برد.
جان دیویی را می توان از پیشتازان پراگماتیسم دانست. نظریات هنری او که با محوریت تجربه و لذت در زندگی روزمره است، دیدگاه تکثرگرایانه و التقاطی به هنر داد و در ضدیت با نخبه گرایی و تقابل ها و فراروایت ها به خرده فرهنگ ها، هویت و محتوا بها می دهد. در طی این رساله به بررسی تطبیقی مبانی پست مدرنیسم و نظریات هنری جان دیویی به خصوص در باب تاثیر زمینه فرهنگی بر دریافت مخاطب اثر هنری، به طور کلی تر، می پردازیم. این رساله بر آن است تا نقاط مشترک تفکرات جان دیویی با پست مدرنیسم را بیان نماید.
تعداد صفحه : ۱۵۴
قیمت : ۱۴۷۰۰ تومان
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول
اطلاعات مربوط به طرح تحقیق. ۲
۱-۱- موضوع. ۲
۱-۲- مقدمه. ۲
۱-۳- بیان مسئله ۲
۱-۴- هدف تحقیق. ۲
۱-۵- ضرورت انجام تحقیق. ۲
۱-۶- استفاده کنندگان از نتایج تحقیق. ۳
۱-۷- سوالها یا فرضیههای تحقیق ۳
۱-۸- تعریف مفاهیم مطرح شده در سوالها و تحقیقها. ۳
۱-۹- کلیدواژگان طرح تحقیق و معادل لاتین آن ۳
۱-۱۰- پیشینه نظری و تجربی. ۳
۱-۱۱- روش اجرای تحقیق ۳
فصل دوم
۲-۱- درآمد. ۶
۲-۲- ویژگی بنیادین داستان های کهن و سنّتی. ۶
۲-۳-تاثیرپذیری نثر فارسی از زبان و ادب عرب. ۱۳
۲-۳-۱- مختصات نثر جاهلی. ۱۴
۲-۳-۲- نثر دورهی عباسی ۱۴
۲-۳-۳- نثر دوره ممالیک ۱۵
۲-۳-۴- نثر در دورهی جدید. ۱۵
۲-۳-۵- نثر زبان فارسی و دورههای آن. ۲۰
۲-۴- زندگینامه سعدی . ۲۲
۲-۵- زندگینامه حریری. ۲۵
۲-۶- مقامه و ویژگی مقامهها ۲۶
۲-۷- مقامات سعدی. ۲۷
۲-۸- تفاوت مقامات عربی با مقامات فارسی ۲۹
۲-۹- واضع فنّ مقامات ۳۰
۲-۱۰- مقایسه مقامات حریری و گلستان سعدی . ۳۰
۲-۱۱- خصوصیات سبکی. ۳۲
۲-۱۱-۱- التزام سجع ۳۲
۲-۱۱-۲- جناس. ۳۵
۲-۱۱-۳- تشبیه ۳۶
۲-۱۱-۴- استعاره. ۳۷
۲-۱۱-۵- ایهام. ۳۸
۲-۱۱-۶- تلمیح و تضمین به آیات و روایات. ۳۹
۲-۱۱-۷- ضربالمثل. ۴۰
۲-۱۱-۸- آمیختن نظم و نثر. ۴۱
۲-۱۲- از لحاظ صفات عمومی مقامه نویسی. ۴۲
۲-۱۲-۱- راوی داشتن ۴۳
۲-۱۲-۲- قهرمان داستان ۴۴
۲-۱۲-۳- تعدد قهرمان ۴۴
۲-۱۲-۴- سن و سال قهرمان ۴۵
۲-۱۲-۵- طرز آغاز داستان ۴۶
۲-۱۲-۶- سرزمین داستان ۴۷
۲-۱۲-۷- نخستین قسمت داستان. ۴۸
۲-۱۲-۸- وقت وقوع داستان. ۴۹
۲-۱۲-۹- پایان داستان ۵۱
۲-۱۲-۱۰- جالبترین قسمت داستان ۵۲
۲-۱۲-۱۱- جنبهی داستانی ۵۳
۲-۱۲-۱۲- جنبهی انتقادی و اخلاقی. ۵۶
۲-۱۲-۱۳- از حیث لغت ۵۹
۲-۱۲-۱۴- جنبه تدریسی و تعلیمی . ۶۰
۲-۱۲-۱۵- نامگذاری داستانها ۶۰
۲-۱۲-۱۶- از لحاظ موضوع و مفهوم مطالب ۶۱
فصل سوم
۳-۱- روایت شناسی ۶۵
۳-۲-عناصر داستان. ۷۱
۳-۳- موضوع. ۷۲
۳-۴- درون مایه ۷۳
۳-۵- لحن. ۷۴
۳-۶- شخصیت ۷۵
۳-۶-۱- منابع کاراکتر یک فرد تکامل یافته. ۷۷
۳-۶-۲- شیوههای شخصیت پردازی. ۷۸
۳-۶-۳- عناصر متشکله شخصیت انسانی ۷۹
۳-۶-۴- انواع شخصیت. ۷۹
۳-۶-۵- شخصیتهای قالبی ۸۲
۳-۶-۶- شخصیتهای قراردادی. ۸۲
۳-۶-۷- شخصیتهای نوعی تیپ. ۸۳
۳-۶-۸- شخصیتهای نمادین و شخصیتهای تمثیلی. ۸۴
۳-۶-۹- تفاوت تمثیل با نماد ۸۴
۳-۶-۱۰- شخصیتهای همه جانبه ۸۵
۳-۶-۱۱- شخصیتهای ساده و جامع ۸۵
۳-۶-۱۲- شخصیتهای اصلی و فرعی . ۸۷
۳-۶-۱۳- شیوههای شخصیتپردازی ۸۹
۳-۶-۱۴- شخصیّتپردازی مستقیم و غیرمستقیم . ۹۱
۳-۶-۱۵- شیوههای توصیف شخصیّت . ۹۳
۳-۷- محیط داستان. ۹۳
۳-۸- طرح، پیرنگ. ۹۴
۳-۸-۱- تفاوت پیرنگ با داستان ۹۵
۳-۸-۲- پیرنگ بسته ، پیرنگ باز. ۹۶
۳-۸-۳- خصوصیات طرح. ۹۷
۳-۸-۴- وحدت طرح. ۹۸
۳-۸-۵- موقعیّت زمانی طرح ۹۹
۳-۸-۶- آنچه در طرح باید از آن پرهیز کرد ۹۹
۳-۸-۷- سه عنصر اساسی طرح ۹۹
۳-۹- گفتگو ۱۰۰
۳-۹-۱- موارد کاربرد گفتگو. ۱۰۵
۳-۹-۲- گفتگو و توصیف عملی ۱۰۶
۳-۹-۳- راست نمایی در گفتگو. ۱۰۷
۳-۹-۴- وفق دادن گفتگو با شخص ۱۰۷
۳-۹-۵- جلوه خصوصیات طبقاتی در گفتگو. ۱۰۸
۳-۹-۶- اختصاصات نژادی و شغلی در گفتگو. ۱۰۸
۳-۹-۷- آکسیون و گفتگو. ۱۱۰
۳-۹-۸- محیط داستان و گفتگو ۱۱۱
۳-۹-۹- انواع گفتگو. ۱۱۲
۳-۹-۹-۱- گفتگو ملموس. ۱۱۲
۳-۹-۹-۲- تک گویی ۱۱۲
۳-۱۰- جایگاه زمان در روایت. ۱۱۳
۳-۱۱- زمانمندی روایت. ۱۱۴
۳-۱۱-۱- دیدگاه ژنت ۱۱۴
۳-۱۱-۱-۱- نظم و سامان ۱۱۴
۳-۱۱-۱-۲- تداوم ۱۱۵
۳-۱۱-۱-۳- بسامد یا تکرار. ۱۱۶
۳-۱۲-۱- کانون روایت. ۱۱۷
۳-۱۲-۲- ارتباط کانون روایت با موضوع روایت. ۱۲۰
۳-۱۲-۲-۱- فاصله و سرعت ۱۲۰
۳-۱۲-۲-۲- زمان و کانون روایت. ۱۲۰
۳-۱۲-۲-۳- کانون و محدوده دانش. ۱۲۰
۳-۱۲-۲-۴- کانون عینی و ذهنی ۱۲۱
۳-۱۲-۲-۵- کانون غیاب ۱۲۱
۳-۱۲-۲-۶- کانون صادق/ کاذب و کامل/ ناقص ۱۲۱
۳-۱۲-۲-۷- کانون بدون راوی. ۱۲۱
۳-۱۲-۳- ارتباط کانون روایت با راوی ۱۲۱
۳-۱۲-۳-۱- کانون روایت متغیر. ۱۲۲
۳-۱۲-۳-۲- کانون دید، درونی و بیرونی. ۱۲۲
۳-۱۲-۳-۳- کانون روایت از نظر مکان راوی. ۱۲۲
۳-۱۲-۳-۴- گونههای کانون با توجّه به شخص دستوری راوی ۱۲۲
۳-۱۲-۳-۵- گونههای کانون با توجّه به راوی دانای کل ۱۲۲
۳-۱۲-۳-۶- گونههای کانون با توجّه به راوی اول شخص. ۱۲۳
۳-۱۳- صحنه. ۱۲۴
۳-۱۳-۱- وظایف صحنه ۱۲۶
۳-۱۳-۲- اجزای صحنه. ۱۲۶
۳-۱۲-۳- شیوه صحنه پردازی ۱۲۶
۳-۱۴- زاویهی دید. ۱۲۷
۳-۱۴-۱- من روایتی ۱۳۰
۳-۱۴-۲- دانای کل ۱۳۰
۳-۱۴-۲-۱- زاویه دید دانای کل محدود. ۱۳۰
۳-۱۴-۲-۲- زاویه دید نمایشی. ۱۳۰
۳-۱۴-۳- روایت نامهای. ۱۳۱
۳-۱۴-۴- روایت یادداشت گونه. ۱۳۱
۳-۱۴-۵- تکگویی. ۱۳۱
۳-۱۴-۵-۱- تک گویی درونی ۱۳۱
۳-۱۴-۵-۲- تک گویی نمایشی. ۱۳۲
۳-۱۴-۵-۳- حدیث نفس یا خودگویی. ۱۳۲
فصل چهارم
۴-۱- شخصیت و شخصیت پردازی ۱۳۵
۴-۱-۱- شخصیت ایستا. ۱۴۲
۴-۱-۲- شخصیّت پویا ۱۴۲
۴-۱-۳- شخصیّت نوعی در گلستان ۱۴۲
۴-۱-۴- شخصیّت ساده و پیچیده. ۱۴۲
۴-۱-۲-۱- شخصیّت ایستا در مقامات حریری ۱۵۰
۴-۱-۲-۲- شخصیّتهای پویا ۱۵۰
۴-۱-۲-۳- شخصیّت نوعی ۱۵۰
۴-۱-۲-۴- شخصیّتهای ساده و پیچیده. ۱۵۱
۴-۲- صحنهپردازی. ۱۵۱
۴-۳- شیوههای روایت پردازی و زاویه دید. ۱۵۹
۴-۳-۱-۱- زاویه دید بیرونی (روایت سوم شخص) ۱۶۳
۴-۳-۱-۲- زاویه دید درونی (روایت اول شخص). ۱۶۳
۴-۳-۱-۳- دانای کل محدود. ۱۶۵
۴-۳-۲- زاویه دید درونی ۱۶۸
۴-۳-۲-۱- اول شخص درگیر ۱۶۸
۴-۳-۲-۲- اول شخص ناظر. ۱۶۸
۴-۴- گفتگو ۱۶۹
۴-۵- توصیف ۱۷۱
نتیجهگیری. ۱۷۳
فهرست منابع و ماخذ. ۱۷۵
فهرست مقالات ۱۷۷
چکیده:
گلستان سعدی و مقامات حریری در شمار کتابهای بسیار مهم در زبان عربی و فارسی هستند این دو کتاب از نظر گونهی ادبی با اندک مسامحهای از نوع مقامات شمرده میشوند البته سعدی در شیوهی مقامه نویسی تغییرات بنیادی ایجاد کرده است شباهتهای ساختاری دو کتاب به حدی است که میتوان آنها را از چشماندازهای گوناگون مورد بررسی و مطالعهی تطبیقی قرار داد در این پایاننامه که به شیوهی سندکاوی انجام شده است با بهرهگیری از فن تحلیل محتوی عناصر داستانی دو کتاب تطبیق داده شدهاند و موارد شباهت و اختلاف آن دو بیان شده است از میان: عناصر داستانی شخصیّتپردازی، صحنهپردازی، زاویه دید، گفتگوو توصیف که جلوهی بیشتری از هنر دو نویسنده را در خود جای داده بود مورد بررسی قرار گرفت براساس یافتههای این پژوهش میتوان نتیجه گرفت که سعدی با دقّت و ظرافتی ستودنی به نکتههایی پرداخته است که مورد توجّه حریری واقع نشده از سوی دیگر بنیان کارسعدی براختصار و تنوّع راویان و قهرمانان است در حالی که حریری به بیان طولانی و وحدت قهرمان و راوی روی آورده است از سوی دیگر گلستان سعدی بیشتر مخاطب محور است در حالی که مقامات حریری از نوع نوشتهها و داستانهای حادثه محور محسوب میشود.
اطلاعات مربوط به طرح تحقیق
۱-۱- موضوع
بررسی تطبیقی عناصر داستانی گلستان سعدی و مقامات حریری
۱-۲- مقدمه
ادبیات مقولهای گسترده است. که یکی از جنبههای آن ادبیات تطبیقی است و در این بین به علّت تأثیر وتأثر فراوان آثار ادبی فارسی و عربی از یکدیگر، شناخت تطبیقی آثار این دو زبان ضروری میباشد. از آنجا که داستانها و مقامهها یکی از جذابترین و مهمترین بخشهای زبان عربی و فارسی است لذا بررسی تطبیقی داستان و عناصر داستانی ضروری و قابل توجّه میباشد.
۱-۳- بیان مساله:
داستانها و افسانههای مختلف بیانگر فرهنگ و تمّدن و آرمانهای مردم هر جامعه میباشد. لذا توجّه به این بخش از ادبیات ملل مختلف ضروری است. در این میان گلستان سعدی با ساختار «مقامه» از شاخصترین آثار ادب فارسی است که به زیبایی بیانگر فرهنگ و تمدن ایرانی- اسلامی است. یقیقناً در آثار عربی چنین گنجینههایی با کمّیت و کیفیت متفاوت یافت میشود از جمله «مقامات حریری» که به دلیل شباهت ساختاری با گلستان، چگونگی این ساختارها و عناصر داستانی و تاثیر و تاثر از یکدیگر میتواند در خور توجّه باشد.
۱-۴- هدف تحقیق:
مهمترین اهداف تحقیق به شرح زیر است:
شرح عناصر داستانی در گلستان سعدی
شرح عناصر داستانی در مقامات حریری
بررسی تاثیر و تاثر احتمالی هر یک از دیگری
۱-۵- ضرورت انجام تحقیق:
یکی از شاهکارهای ادبیّات فارسی گلستان سعدی علیه الرحمه است که موجب مباهات هر فارسی زبانی است که سرشار از حکمت و زندگی میباشد. برای شناسناندن این اثر به دیگر ملل لازم است از حوزه زبان فارسی فراتر رفته و در این زمینه کارهای تطبیقی صورت گیرد تا این نوع کتب که از آن تمام مردم است و به عبارتی جهانی هستند، بهتر شناخته شوند و ادبیات تطبیقی از این جنبه بسیار قابل توجّه است و امروزه در دانشگاهها و مراکز علمی مورد توجّه فراوان و در این بین ادبیات فارسی و عربی با توجّه به پیشینه فرهنگی و مشترکات فراوانی که با یکدیگر دارند اهمیت دو چندانی دارد.
از میان آثار ارزشمند این دو زبان گلستان سعدی و مقامات حریری با توجّه به این که هر دو ساختار «مقامه» دارند از جنبه عناصر داستانی قابل بررسی بوده تا عناصر داستانی، چگونگی آنها و تاثیر و تاثر از یکدیگر بررسی شده و شناخت تطبیقی از این جنبه بر این دو اثر داشته باشیم.
۱-۶- استفاده کنندگان از نتایج تحقیق:
علاقهمندان، پژوهندگان و دانشجویان ادبیات تطبیقی، ادبیات فارسی و ادبیات عرب.
۱-۷- سوالها یا فرضیههای تحقیق:
آیا امکان دارد عناصر داستانی در گلستان سعدی و مقامات حریری به یکدیگر شباهت داشته باشند؟
عناصر داستانی در گلستان سعدی و مقامات حریری هر یک به چه شکل ارائه شده است؟
فرضیه
به نظر میرسد: ۱- سعدی در گلستان از عناصر داستانی مقامات حریری تاثیر پذیرفته ۲- شباهت زیادی در عناصر داستانی گلستان سعدی با مقامات حریری وجود دارد.
۱-۸- تعریف مفاهیم مطرح شده در سوالها و فرضیهها:
در پژوهش حاضر جایگاهی ندارد.
۱-۹- کلید واژگان طرح تحقیق و معادل لاتین آن:
ادبیات تطبیقی (comporative litereature)، عناصر داستانی element story
سعدی (sa’di)، حریری (Hariri)، مقامه (maghameh).
۱-۱۰- پیشینه نظری و تجربی:
الف) مبانی نظری (نظریههای مربوطه) و چهارچوب نظری انجام پژوهش: در این تحقیق جایگاهی ندارد.
ب) چکیده تحقیقات انجام شده در ایران (حداقل ۵ سطر از ۵ چکیده) که مستقیماً به عنوان تحقیق یا به یکی از متغیرهای مربوط است (ترجیحا ۵ سال اخیر): در بررسی تطبیقی عناصر داستانی این دو اثر تحقیق مستقلی در ایران یافت نشد.
ج) چکیده تحقیقات انجام شده در خارج از ایران (حداقل ۵ سطر از ۵ چکیده) که مستقیماً به عنوان تحقیق یا به یکی از متغیرها مربوط است (ترجیحاً ۵ سال اخیر): در بررسی تطبیقی عناصر داستانی این دو اثر تحقیق مستقلی در خارج ایران یافت نشد.
۱-۱۱- روش اجرای تحقیق:
الف) نوع تحقیق براساس طرح تحقیق و اهداف تحقیق:
این تحقیق از نوع بینادی میباشد.
ب) این متغیرها از لحاظ نوع آنها در تعیین و چگونگی کنترل متغیرهای تحقیق:
در پژوهش حاضر موردی وجود ندارد.
ج) دادههای مورد نیاز غالباً در زمینه ادبیات تطبیقی و عناصر داستانی است که این دادهها با توجّه به سه بعد زیر جمع آوری خواهد شد.
۱- شناخت دقیق عناصر داستانی
۲- استخراج این عناصر از مقامات حریری
۳- بررسی تطبیقی
د) شیوه جمع آوری دادهها:
اطلاعات به روش کتابخانهای و سندکاوی و همچنین استفاد از مقالات و نشریات جمع آوری خواهد شد و سپس به روش فیشبرداری، مطالب مورد نیاز از درون این منابع به شکل استقراء تام استخراج و در نهایت با توجّه به چارچوب تحقیق به دستهبندی آنها پرداخته خواهد شد.
هـ) ابزار تحقیق:
برگههای یادداشت
و) تعریف جامعه آماری، برآورد حجم نمونه و روشهای نمونهگیری، با توجّه به سوالها یا فرضیههای تحقیق: این مورد در این تحقیق جایگاهی ندارد.
۲-۱- درآمد
گلستان سعدی علیه الرحمه میراث گرانبهای این مرد بزرگ برای تمام ملل و مردم دنیاست و بحق که مایه مباهات ما فارسی زبانان است. این کتاب ظریف هشت باب بیشتر ندارد وعاری ازسخنان تکلّف آمیز و مشحون نکات اخلاقی و تربیتی است وکتابی بین جد وهزل، بین قصّهنویسی و مقامه پردازی و چنان تلفیق معتدلی بهوجودآورد است که در هیچ اثری دیگر همانند ندارد.
مقامات حریری نیز یکی از شاهکارهای ادب عربی میباشد. اسلوب حریری در کتابش سراپا فصاحت و هنرمندی و ایجاد هیجان در خواننده است و نوشتههای او اسلوبی شده در دست آیندگان. حریری مشکلات عصر خود را مانند سعدی بیان کردهاست امّانثر او پر است از تصنّع و تکلّف و سراپا کنایه و مثل و لغز است امّا مقامات او مورد توجّه همه اعراب بود و حتّی جزو کتب درسی به شمار میرفته.
زبان فارسی و عربی تأثیر و تأثرات فراوانی بر یکدیگر گذاشتند و ادبیّات تطبیقی شاخهای از دانش است که این اشتراکات و تمایز ها را بررسی و تحلیل می کند.
مقامه ها از انواع فنّ قصص هستند ولی با آنها تفاوت بسیار دارند. و تفاوت در جنبه داستانی است که در مقامات ضعیف است و در پی آنست که غوامض لفظی و ترکیبات عبارات را حل کند و دریابد و هنر و صنعتی راکه در ترکیب عبارات به کار برده بشناسد. گلستان سعدی را ادامه رشته مقامه نویسی دانستهاند. سعدی علیه الرحمه مقامه ی خود را به شیوه سهل ممتنع نوشته و مشکل مقامه نویسی را برای زبان فارسی رفع کرده است. علاوه بر اینکه کدیه را اساس مقامه نویسی خود قرار نداده است.
سعدی با نهایت اقتدار، صنعت را مهار کرده و آنها را طوری از نظر پنهان داشته که خواننده آنها را نمیبیند و تصور دارد که با نثری مرسل روبهروست. صنایع در نظر اوّل به چشم نمیآید.
۲-۲- ویژگی بنیادین داستانهای کهن و سنّتی
متون کهن فارسی، میراث یادگار و گنجینه ارزشمند روزگار گذشته است، به گونهای که دریایی از حکمت، فرهنگ و دانش را در برابر بازماندگان قرار میدهد. نکتههای نهفته در قلب حکایتها تشنه جانی جستجوگر آن صراط مستقیم را، با نوشیدن جرعهای از این جام فرو مینشاند و آنان را به نوشیدن جامی دیگر مشتاق میسازد. گذشت روزگار از ارزش این «لؤلؤ مکنون» نکاسته قدر و ارزش آن راافزوده است.
داستانپردازی ایرانی دارای پیشینهای طولانی است؛ آن قدر طولانی و آنقدر ظریف که گویی داستانپردازی هنری ویژه ایرانیان است. ریشههای آن را میتوان پیش از اسلام در میان قصّه گویان گمنام جستجو کرد. این روایات شفاهی کهن در دوره پرشکوه اسلامی، اندک اندک مکتوب شدند. از دوره ساسانیان نیز داستانهای منثوری به جای مانده است و پس از اسلام نمونههای منثور کم نیست، به نظم و نثر درآوردن داستانهای شفاهی، بیش از هر چیز بیانگر هنر قصّه پردازی و داستاننویسی در میان مردم ایران است؛ سنّتی که همگام با طول عمر بشر هزاران سال از تولد آن میگذرد.
قدمای ما حتّی تاریخ خود را آمیخته ای از افسانه و واقعیت نوشتند. هنگامی که در تحلیل علل واقعی پدیدهای به جایی نمیرسیدند، افسانه و جادو را با حقیقت می آمیختند و گویی راه چارهای برای پرداختن داستان پیدا می کردند و این داستان پردازی ها ویژگی هایی داشت:«کمتر داستان سنّتی هست که در آن، خصوصیات برونی و درونی اشخاص و رویدادهای زندگی آنان بدون توجّه به اصل گزینش و کمال گرایی و با دقّت تمام در جزئیات و دقایق،( مگر در راستای مبارزات و برجسته سازی های مرسوم) توصیف شده باشد. به عبارت دیگر، ویژگیهای جسمی و روحی اشخاص داستانها بر حول محور او صاف ثابت و مثالی و آرمانی، اعم از نیک و بد، میگردد. پس به همان میزان که اندیشه واقعگرایی غربی بر خاصّه ها و افتراقات جسمی، روحی و محیطی تأکید داشته، تمثّلی شرقی به خلق سنخ های مشابه و حذف بسیاری از تفاوتها گرایش یافته و در برابر، دقّت فراوان در جهت ترسیم چهرههای آرمانی به ویژه در مورد قهرمانان برتر مصروف داشته» (حمید یان، ۱۳۷۲: ۱۳ ).
«مبالغه در ترسیم چهرهها، حرکات، نیروها، قابلیتها و رویدادها که سنّت رایج داستانپردازی قدیم ما بود از همین خاستگاه است و خواه مبالغه ذاتی حماسی و خواه مبالغه عرضیِ غنایی ، بدینسان در این داستانها معمولاً افرادیک سنخ با یکدیگر تقریباً همسانند و سنخ بندی هم در دو قطب یکی خیر و زیبایی و دیگر شر و زشتی، قرار دارد و در مورد قهرمانان اصلی داستان علی الرّسم حد وسط در میان نیست. در مورد بعد زمان و مکان وضع به همین منوال است. معمولاً در داستانهای سنّتی کمتر چیزی به نام رعایت مقتضیات و ضرورتهای زمان و مکان در کار است. و هر آنچه مربوط به سیر چیزی در زمان است آن سان که باید مورد توجّه نبوده است، بدین سان که چندان معلوم نیست که فضای داستان، اشخاص و نحوه زیست و فکر و فرهنگ آنان متعلّق به چه زمانی است واین یا آن زمان نسبت به یکدیگر چه ویژگی و تفاوت مشخصی دارد. در داستانهای ما بسیاری از مکانها اساساً افسانهای است، برخی هم اگرچه با نام خود در عرصه ی جهان وجود دارند یا روزگاری وجود داشته و سپس مشمول تغییرات حدود و ثغور شدهاند، امّا باز تفاوت بارزی که از هر نظر در میان مکانهای گوناگون و ساکنان آن ها وجود دارد ، کمتر در داستانهای سنّتی ما منعکس گردیده است.
تعداد صفحه :۱۹۱
قیمت : ۱۴۷۰۰ تومان
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
مقدمه :
۱-۱ عنوان تحقیق :
بررسی تطبیقی هستی شناسی و دلالت های تربیتی آن از دیدگاه غزالی و آکویناس
شاید مهم ترین مساله ای که فلسفه- به عنوان شاخه ای از درخت تنومند شناخت بشری – در طول تاریخ حیات و حیات تاریخی خود ، کوشیده به آن پاسخ دهد و آن را به عنوان معمایی بغرنج حل کند ، مسأله هستی شناسی است . هستی چیست ؟ سرچشمه و منشا وجودی وجود کدام است ؟ گوهر بنیادین و ریشه پنهان آن چیست و از کجاست ؟ حل سایر مسائل اساسی فلسفه ، به طور مستقیم یا غیر مستقیم ، آشکار یا ضمنی، بستگی تام به پاسخی دارد که به این پرسش های بنیادین داده می شود ، و در ارتباط تنگاتنگ با نوع رویکردی است که نسبت به این مسئله در پیش گرفته می شود . مسائلی چون ماهیت شناسی ، پدیده شناسی ، ساختارشناسی، شناخت شناسی ، انسان شناسی ، اخلاق شناسی ، شناخت خیر و شر، آزادی و اجبار، ضرورت و تصادف ، و سایر مسائل مهم دیگر فلسفی ، در ارتباط با موضوع هستی شناسی و وجود شناسی طرح می شوند و پاسخ به آن ها در گرو پاسخی است که فلسفه به مسئله ی هستی شناسی می دهد .
هستی شناسی شاخهای از فلسفه است که معرفت شناسی یا مطالعه انتقادی مبانی و صدق و کذب آنها را تکمیل می کند ، هستی شناسی به مطالعه پدیده هائی می پردازد که در عالم واقع وجود دارند ، اما این وجود همواره حقیقی نیست و ممکن است مجازی نیز باشد ، نظیر اسطوره ها که زاده تخیل اندیشه اند یا نقطه و خط در علوم ریاضی که جنبه تصوری داشته و فارغ از زمان و مکانند و یا امور انتزاعی مانند زیبائی ، فضیلت و عدالت .
گوتک[۱] ( ترجمه پاک سرشت ، ۱۳۸۴،ص۶) می گوید : فلسفه در مفهومی بسیار کلی شامل تلاش انسان در جهت اندیشه نظری ، تأملی و نظام دار درباره جهان و رابطه انسان با آن است . فلاسفه در نظریه پردازی خود درباره واقعیت به استنتاج های گوناگونی دست یافته اند .
فلسفه تعلیم و تربیت یکی از شاخه های فلسفه می باشد.** ارنست رنان[۲] می گوید: «فلسفه خود انسان است» و از آنجا که انسان محور تعلیم و تربیت است و در نتیجه رابطه تنگاتنگی بین «فلسفه» و «تعلیم و تربیت» وجود دارد ، فلسفه و جهان بینی انسان متأثر از فرهنگ و جامعه انسانی است (نیکزاد ، ۱۳۷۱، ص ۱۴) .
از آنجائی که انسان در این «هستی» زندگی می کند، لذا باید او را در تحت مجموعه ای بررسی کرد که از یک طرف ارتباط او با «خالق» و از طرف دیگر ارتباط او با «هستی» مورد مطالعه قرار گیرد . پس لازم است به مطالعه هستی و انسان به عنوان محور تعلیم و تربیت در مجموعه ای تحت عنوان «هستـی شنـاسی» بپردازیم و چـون خداشنـاسی و انسان شناسی زیر مجموعه هستی شناسی محسوب میشوند لذا بررسی «هستی شناسی» موضوعی مناسب برای تحقیق است ولی قبل از آن لازم است که این مقوله را تعریف کنیم .
فلسفه به عنوان یک «رشته» متشکل از شاخه های هستی شناسی ، شناخت شناسی و ارزش شناسی است. «انسان شناسی» زیر مجموعه شاخه « هستی شناسی» می باشد ، زیرا «انسان» زیر مجموعه هستی است(علوی ، ۱۳۸۶، ص۲۲) .
بسته به اینکه به فلسفه از کدام منظر نگریسته شود ،تعریف خاص خود را خواهد داشت . اگر فلسفه را یک رشته بدانیم متشکل از شاخه های گوناگونی خواهد بود چنان که این امر در مورد سایر رشته های علمی نیز صادق است . مثلا رشته شیمی که به شاخه های متعدد شیمی آلی، معدنی، تجزیه و تقسیم می گردد و لذا فلسفه نیز به شاخه های مختلف هستی شناسی[۳] و انسان شناسی بعنوان زیر مجموعه هستی شناسی، شناخت شناسی[۴] و ارزششناسی[۵] تقسیم می شود (علوی ، ۱۳۸۶،ص۲۲) .
در هستی شناسی (یعنی شناختن هستی) از هستی با وجود بحث می شود بدین صورت که سعی میگردد به سئوالاتی از این قبیل پاسخ داده شود که آیا هستی با وجود حادث است یا قدیم، آیا فقط مادی است یا غیر مادی یا هر دو، آیا دارای خالق و آفریننده است یا خیر، آیا هدفدار است و غیره (علوی ، ۱۳۸۶،صص۲۳-۲۲) .
اما نویسندگانی هم یافت می شوند که از تأثیر هستی شناسی بر تربیت سخن گفته اند (ابراهیم زاده، ۱۳۶۹ و خلیلی شورینی ، ۱۳۷۸) .
به عنوان مثال، یک فیلسوف تربیتی را در نظر بگیرید که در «هستی شناسی» خود معتقد به خداست آیا این اعتماد به خدا نباید در طرز تربیت او در دیدگاه های تربیتی اش مثلاً در اهداف تربیتی او هم منعکس گردد ، لذا اگر اعتقاد به خدا در هستی شناسی بحث می شود ، از تأثیر آن اعتقاد در اهداف تربیتی ، در شاخه» «تأثیر هستی شناسی بر تربیت» سخن به میان می آید (علوی ، ۱۳۸۶،ص۳۴) .
برهان جهان شناختی مفهومی عام است و تقریرهای مختلفی از برهان وجود خدا را در بر میگیرد (جوادی ،۱۳۸۲ ،ص۱۵) .
برهان جهان شناختی مفهومی خاص نیست ، بلکه برای اشاره به هر برهانی است که با شروع از مقدمه کلی در باره عالم و با بهره گرفتن از اصول فلسفی مانند ا صل جهت کافی یا ا صل علیت ، به اثبات وجود خدای وا حد می پردازد . پس در واقع ما براهین جهان شناختی متعددی داریم . (رو[۶]، ۱۹۹۸) .
ویلیام رو معتقد است که برهان جهان شناختی برهان پسینی[۷] است . زیرا حداقل یکی از مقدمات آن حقیقتی در باره عالم است ، که از راه تجربه برای انسان مکشوف می شود .
(پلانتینگا[۸]، ۱۹۹۸) معتقد است براهین جهان شناختی از حقیقتی روشن و کلی ، اما پسینی در باره جهان آغاز می شوند ، یعنی از این حقیقت که مثلا موجودات ممکنی وجود دارند ، یا اشیا حرکت می کنند یا دگرگونی میپذیرند . برهان جهان شناختی درصدد اثبات خدای واحد است که قائم به ذات است .
فلسفه، علم هستی شناسی است ، علم وجودشنـاسی است . در فلسفـه قوانین «هستی» کشف میشود ، قوانینی که تنها وجودش برای صدق آنها کافی است . موضوع فلسفه «هستی» یا وجود است (آموزگار، ۱۳۷۹،ص۸) .
هستی شناسی به بحث از «مطلق وجود» یعنی هستی عاری از هر قیدی می پردازد . به این معنا که بر خلاف علوم که به بررسی ظواهر هستی توجه دارد ، هستی شناسی فلسفی خصایص کلی وجود را بررسی می کند تا نظریه ای جامع درباره «هستی» عرضه کند . برای مثال ، فلسفه در پی آن است که آیا جهان پدیده ای تصادفی است یا نظام علیت بر آن حاکم است ؛ و اگر این گونه است از چه نوع قوانینی پیروی می کند ؟ آیا هستی هدفی دارد ؟ آیا جهان آفریننده ای دارد ؟ اگر بلی، آفریدگار هستی در «هستی» چه موقعیتی دارد ؟ ماهیت وجودی او چیست ؟ (ابراهیم زاده ، ۱۳۶۹،ص۱۲) .
هستی شناسی می کوشد خصایص کلی ظواهر وجود را کشف کند تا درباره طبیعت و ماهیت جهان ، نظریه ای اظهار کند و روشن سازد آیا حوادث جهان خود به خود پیدا می شوند یا از یک عده قانون های طبیعی پیروی می کنند ؟ آیا هستی را هدفی است یا هیچ گونه قصد و هدفی در آن وجود ندارد ؟ آیا خدایی آن را آفریده است ؟ این خدا چه صفاتی دارد و ارتباطش با آفریدگار خود چگونه است ؟ آیا وجود صرفاً مادی است یا روحی و یا آمیزه ای از آن دو ؟ (شعاری نژاد ، ۱۳۷۷،ص۱۲) .
هستی شناسی به بحث یا هستی می پردازد و آن را مجرد از زمان و مکان یا هر گونه قیدی مورد مطالعه قرار می دهد. بحث از ماهیت مطلق وجود یا هستی به عهده فلسفه است (مصباح یزدی، ۱۳۶۵،ص۲۱) .
با توجه به اهمیت فلسفه تعلیم و تربیت ، و مطالعه افکار و آراء دانشمندان در این زمینه ضروری به نظر می رسد و آشنایی با افکار امام محمدغزالی به عنوان یکی از نمایندگان مکتب رئالیسم وتوماس آکویناس به عنوان یکی از نمایندگان مکتب رئالیسم تعقلی دینی که نظریات رئالیستی داشته اند و بررسی دیدگاه های آنان در مقوله هستی شناسی و دلالت های تربیتی آن می تواند موضوعی مناسب برای این پژوهش بوده و به نظر می رسد که حائز اهمیت باشد و شاید بحث و بررسی آراء این دو شخصیت به نزدیک شدن دیدگاه های اندیشمندان دو دین مقدس اسلام و مسحیت کمک نماید .
به تنظیم و مقایسه اهم اندیشه های دو متفکر بزرگ جهان اسلام و مسیحیت درباره هستی شناسی و دلالت های تربیتی آن پرداخته شده است . سعی شده که با معرفی پژوهش مذکور و ارائه برخی یافته های مهم آن ، نظام هستی بر اساس منابع تفکر دینی ، بعنوان بستری مناسب و کارآمد جهت حل اختلافات احتمالی مطرح شده و پژوهشگران حوزه و دانشگاه را به جستجوی عمیق در گنجینه گرانبهای فرهنگ اسلامی به ویژه آثار متفکران مسلمان و ارائه نتایج ارزشمند این تلاش در قالبی نوین فراخواند .
در این راستا گردآوری، بررسی تطبیقی و تنظیم آراء اندیشمندان اخلاقی گامی آغازین ولی اساسی میباشد . این «پژوهش» چنین تلاشی را دربارۀ هستی شناسی و دلالت های تربیتی آن از دیدگاه دو متفکر بزرگ جهان اسلام و مسیحیت یعنی ابوحامد غزالی و توماس آکویناس مد نظر قرار داده است که بنابرنظر برخی محققان این دو اندیشمند به اخلاق بارویکردی« عمدتا دینی» هر چند از دو منظر نسبتا متفاوت نگریسته اند .
۱-۲ بیان مسئله :
اگر همه مسائل مربوط به انسان و جهان پیرامون او را واقعیت های محسوس خارجی تشکیل میداد ، انسان براحتی می توانست از طریق علم به حل آنها بپردازد . اما تمام سئوالات انسان محدود به این واقعیت محسوس نیست بلکه مسائل و پدیده های دیگری نیز وجود دارند که او را به مشکل و پاسخ وا می دارند ، مثلاً چرا انسان به وجود آمده است ؟ چرا هستی باید باشد ؟ هستی چگونه پیدا شده است ؟ آیا هستی واقعی و هدف دارد ؟ جایگاه انسان در عالم هستی کجاست ؟ آیا آزاد است یا مجبور ؟ آیا انسان قادر است بداند و می تواند بداند ؟ پاسخ به این سئوالات در علم پیدا نمی شود اگر چه علم ما را در یافتن پاسخ ها کمک می کند اما در نهایت برای حل نهائی آنها ناچار از تفکر و اندیشیدن هستیم .
گریز[۹] معتقد است شما در واقع اصالتاً فیلسوف هستید سئوالات اساسی و تفکرهای جدی که در طول دوران حیات خود داشته اید در واقع همان کاری است که فلسفه انجام می دهد چنان که تربیت در جریان زندگی انسان نقش مهم و اساسی دارد و هر کس به نحوی از آن برخوردار است و کم و بیش آگاهی هایی از آن دارد از این رو این مفهوم همیشه مورد توجه اکثر دانشمندان، فیلسوفان، روشنفکران و مصلحان اجتماعی حتی شعرا و نویسندگان بوده و هر گروه از آنها از روی تجربیات خود درباره ماهیت و نقش آن به بحث و گفتگو پرداخته اند (ابراهیم زاده ، ۱۳۶۹، ص۲۴) .
بر طبق نظر آموزگار (۱۳۷۹) فلسفه اندیشیدن به هستی است و انسان خود واجد هستی است و انسان است که به جهان می اندیشد . بنابراین فلسفه از انسان نشأت می گیرد و انسان خود موضوع فلسفه است. از نظر دیوئی انسان بعد عملی فلسفه است ، لذا رجعت فلسفه و تربیت، هر دو به انسان است .
بررسی ریشه های تفکر اسلامی در زمینه های تربیتی چنان که رهبر انقلاب (۸/۹/۱۳۶۰) در دیدار با جمعی از دانشجویان میفرمایند «اسلام عمیق از همه جا و از همه مکتبها راجع به امور انسانی و امور تربیتی مطلب دارد که در رأس مسائل اسلام است»(جوادی ،۱۳۸۲،ص۲۶) .
لذا تعلیم و تربیت با دنیای اندیشه و هم با فعالیت های عملی سر و کار دارد . عقاید خوب به کردار خوب رهنمون می شود و اعمال نیکو نیز اندیشه های خوب را به دنبال دارد ، لذا تربیت یک فعالیت کاملاًعقلانی ، منطقی و اساسی است . چاره جویی مبانی نظری رفتارهای تربیتی در کنار الگوهای عملی می تواند نظام تربیتی مقتضی را ارائه کند که افراد تربیت یافته این نظام خود جوش بهترین انسان ها و الگوها و الگوی نسل های بعدی قرار می گیرند (کانت[۱۰] ، ترجمه شکوهی، ۱۳۷۲،ص۱۸) .
در خصوص ارتباط بین فلسفه و تربیت دیوئی[۱۱] چنین می گوید : فلسفه و تربیت آنچنان رابطه نزدیکی با هم دارند که می توان فلسفه را نظریه کلی تربیت نامید (ابراهیم زاده، ۱۳۸۵، ص ۵۸) .
در بیان اینکه که آیا بین فلسفه و تربیت ارتباطی وجود دارد یا نه نظریه های متفاوتی ارائه شده از جمله اینکه تربیت در تدوین نظریه ها، انتخاب موضوعات و حتی روش شناسی[۱۲] خود از نظریه های فلسفی کمک می گیرد. بطور مثال برای روشن شدن مفاهیمی از قبیل هستی، ماهیت انسان، سرانجام سعادت و خوشبختی، باید از اندیشه های فلسفی کمک گیرد یا این که تربیت با بهره گرفتن از یافته های فلسفی دلایل متقن برای عمل تربیتی استنتاج کند (ابراهیم زاده، ۱۳۸۵، ص ۵۸).
نقش تعلیم و تربیت در جهان امروز بر کسی پوشیده نیست . انسان به دلیل ویژگی تربیتپذیری از سایر مخلوقات متمایز شده و گوهر او تنها با تربیت به کمال می رسد . ارزش آدمی را نیز می توان به میزان بر خورداری او از تعلیم و تربیت مشخص کرد . اگر بخواهیم برای تربیت نسل امروز طرح و برنامه ای مدون داشته باشیم ، باید از نظریات و توصیه های دانشمندان پیشین بهره ببریم .کمال مطلوب آدمی و اصول روش های جدید تربیت را می توان به عنوان الگوئی از خلال آراء قدمای عالی قدری چون غزالی و آکویناس باز یافت ، لذا به این دلیل موضوع تطبیقی انتخاب شده است که از بررسی آثار بجا مانده از این دو صاحب نظر، در زمینه هستی شناسی و دلالت های تربیتی آن، امکان بررسی تحلیلی عمیق تری فراهم می آید که می تواند به پیشبرد اهداف تعلیم و تربیت کمک شایانی نماید و لذا جا دارد که همه اندیشمندان و هر کس به اندازه توان خود در این راستا تلاش نماید .
در واقع بررسی دیدگاه های دو متفکر مختلف و بررسی وجوه تشابه و تفاوت نظرات آنان از اهمیت ویژهای برخوردار است چون نتیجه تحقیق مبنائی برای ادامه تحقیقات و پژوهش ها گردد .
با بررسی های نقطه نظرات غزالی و آکویناس می توان ادعا کرد که این نقطه نظرات می تواند مبنائی برای نزدیک شدن فلسفه اسلام و مسیحیت باشد . نگارنده معتقد است که نظرات فلسفی مشترک می تواند مورد استفاده فلاسفه مسلمان و مسیحی سراسر دنیا قرار گیرد .
فلسفه شامل حوزه های اصلی است که عبارتند از هستی شناسی ، انسان شناسی به عنوان زیر مجموعه هستی شناختی ، شناخت شناسی و ارزش شناسی است .
در این پژوهش محقق بر آن است که به بررسی تطبیقی هستی شناسی و دلالت های تربیتی آن از دیدگاه امام محمد غزالی به عنوان یک فیلسوف رئالیستی و توماس آکویناس به عنوان طرفدار رئالیسم تعقلی دینی بپردازد . سپس محقق قصد دارد که آراء آنان را در شاخه های هستی شناسی مورد بررسی قرار داده و سپس دلالت های ضمنی و استلزامات تربیتی مربوط را استخراج و در نهایت به وجوه تفاوت و تشابه هستی شناسی و دلالت های تربیتی آن از دیدگاه امام محمد غزالی و توماس آکویناس بپردازد .
به هر حال، امید است پژوهشگران علاقمند به این خلاء پژوهشی در زمینه ارائه افکار متفکران اسلام ناب به جهان امروز توجه جدی نموده و با تلاش مضاعف سعی در جبران آن نمایند .
۱-۳ اهداف تحقیق :
الف-اهداف کلی تحقیق :
۱- تبیین وجوه تشابه و تفاوت دیدگاه های امام محمد غزالی وتوماس آکویناس در خصوص «هستی شناسی» .
۲- تبیین وجوه تشابه و تفاوت دیدگاه های امام محمد غزالی و توماس آکویناس در خصوص«دلالت های تربیتی هستی شناسی» .
ب- اهداف جزئی تحقیق :
۱- تبیین وجوه تشابه و تفاوت دیدگاه های امام محمد غزالی وتوماس آکویناس در خصوص «جهان شناسی» .
۲- تبیین وجوه تشابه و تفاوت دیدگاه های امام محمد غزالی وتوماس آکویناس در خصوص «خداشناسی» .
۳- تبیین وجوه تشابه و تفاوت دیدگاه های امام محمد غزالی وتوماس آکویناس در خصوص «انسان شناسی» .
۴- تبیین وجوه تشابه و تفاوت دیدگاه های امام محمد غزالی و توماس آکویناس در خصوص «تعریف تربیت» .
۵- تبیین وجوه تشابه و تفاوت دیدگاه های امام محمد غزالی وتوماس آکویناس در خصوص «اهداف تربیت» .
۶- تبیین وجوه تشابه و تفاوت دیدگاه های امام محمد غزالی وتوماس آکویناس در خصوص «معلم محوری و شاگرد محوری» .
۱-۴ اهمیت و ضرورت تحقیق :
در فلسفه تعلیم و تربیت با مسائلی مواجه می شویم که ریشه در هستی شناسی ، خداشناسی ، و انسان شناسی و . دارد و برای جوابگویی به این سئوالات باید در زمینه های نامبرده اطلاعات کافی داشته باشیم و بدون درک و آگاهی درست از این مسائل نمی توانیم به فلسفه تعلیم و تربیت دست یابیم و نیازمند شناسایی نظام تربیتی مشترک بین دیدگاه های مختلف هستیم و این مهم از طریق بررسی تطبیقی دو دیدگاه حاصل می گردد و در واقع ریشه شناسایی یک نظام تربیتی جامع و کامل را در مطالعه آثار افکار شخصیت های تربیت یافته و صاحب نظری چون امام محمد غزاالی وتوماس آکویناس می توان جستجو کرد و از مقایسه فلسفه اسلام و غرب که هر یک از این رو خطابه ها و آثار بسیاری با توجه به هستی شناسی ، خداشناسی و انسان شناسی ارائه کردهاند و با آگاهی بسیار در این زمینه ها و دید وسیع و از تطبیق فلسفه اسلام و غرب (مسیحیت) نکات ارزشمندی عاید می شود . لذا توجه کردن به چنین شخصیت هایی و بررسی مستمر آثار آنها به خصوص در زمینه فلسفه تعلیم و تربیت و استلزامات تربیتی آن ، جهت آشنایی با افکار ، اندیشه ها و عقاید آنان ضروری به نظر می رسد .
از آنجا که فلسفه و تربیت ره گشایی خردمندانه از تضاد و تناقض در نظر و عمل تربیت می باشد ، لذا اندیشه انسان نیز در مسایل اصلی و بنیادین هستی متأثر از تربیت است و بنابراین ضرورت و نیاز به یک فلسفه تربیتی کامل از تدریجی ترین نیازهای بشر به حساب می آید (ابراهیم زاده ، ۱۳۶۹،ص۳۴) .
در یک تربیت جامع و کامل باید توجه داشت که انسان به دو گونه ای فطری و طبیعی و در جستجوی الگوها و سمبل های صحیح زندگی است و سرمشق طلبی و سمبل خواهی جزو ذات سرشت انسان است (کانت[۱۳] ،ترجمه شکوهی ، ۱۳۷۲،ص۲۱) .
اگر تربیت انسان ها یک ضرورت است و هدف هر نظام تعلیم و تربیت آماده سازی و ساختن انسان ها از ابتدای تولد و خدایی شدن است ، بایستی انسان را شناخت و جهان پیرامون او را بررسی کرد و مهمتر از همه اینکه خالق این انسان را با دید وسیع تری شناخت . چرا که او از همه آگاهتر، بیناتر و شنوا تر است .
«نحن اقرب الیه من حبل الورید» بدرستی که ما از رگ گردن به شما نزدیک تریم (ق: ۱۶) .
کسی که خمیر مایه فطرت آدمی را به دست خود ایجاد کرده و در آن روح دمیده و عقل، عاطفه و وجدان را در ذاتش به ودیعه نهاده و همیشه با اوست «نحن خلقنا الانسان و نعلم ما توسوس به نفسه» ما انسان را خلق کردیم و از وسوسه های درونی او آگاهیم (ق: ۱۶) .
بدین لحاظ تربیت صحیح به گونه ای است که به نوعی اتصال به منبع وحی می باشد و تمامی ابعاد وجودی انسان اعم از جسمانی ، روانی ، عاطفی و اجتماعی . را شامل می شود و به تعبیر دیگر کامل باشد (کانت ،ترجمه شکوهی ، ۱۳۷۲،ص۲۲) .
تعداد صفحه :۱۰۸
قیمت : ۱۴۷۰۰ تومان
فهرست مطالب:
فصل اول: طرح پژوهش
تعریف مساله و بیان ضرورت انجام پژوهش. ۲
سابقه انجام پژوهش ۳
فرضیه های پژوهش ۴
اهداف پژوهش. ۴
روش انجام پژوهش ۵
فصل دوم: ادبیات تطبیقی
مقدمه. ۶
۲-۱ادبیات تطبیقی. ۶
۲-۲ تسمیهی ادبیات تطبیقی. ۸
۲-۳تاریخچهی ادبیات تطبیقی ۹
۲-۴ مکاتب ادبیات تطبیقی ۱۰
۲-۴-۱ مکتب فرانسه. ۱۰
۲-۴-۲ مکتب آمریکا. ۱۱
۲-۵ حیطهی کارکرد ادبیات تطبیقی. ۱۲
۲-۶فوائد ادبیات تطبیقی ۱۳
۲-۷ادبیات تطبیقی درایران. ۱۳
۲-۸ ادبیات ترجمه ۱۶
فصل سوم: دستور زبان فارسی و عربی
۳-۱ زبان و دستور زبان عربی ۲۰
۳-۲ زبان و دستور زبان فارسی ۲۱
۳-۳ سیر تحول زبان شناسی نوین. ۲۵
۳-۴ اقسام کلمه ۲۸
۳-۵ انواع نقش ۳۶
فصل چهارم: شبه جمله
۴-۱ پیشینه اصطلاح جمله در نزد نحویان ۴۱
۴-۱-۱ تعریف جمله: ۴۲
۴-۱-۲جملهی ساده: ۴۲
۴-۱-۳جملهی مرکب ۴۴
۴-۱-۴انواع جملهی مرکب. ۴۴
۴-۱-۵ جملههای استثنایی ۴۵
۴-۲ تاریخچهی صوت یا شبه جمله در فارسی ۴۶
۴-۲-۱ اصوات در ایران باستان: ۴۶
۴-۲-۲ صوت یا شبه جمله؟. ۴۷
۴-۲-۳ تفاوت صوت با اسم صوت .۴۷
۴-۲-۴ تعاریف شبهجمله. .۴۸
۴-۲-۵ شبه جمله در دستور وابستگی. ۴۸
۴-۲-۶ شبه جمله در دستور گشتاری ۵۱
۴-۳ مختصات کلی شبه جملات (صوت) ۵۲
۴-۳-۱ ساختار آوایی ۵۳
۴-۳-۲ساختارمعنایی ۵۳
۴-۳-۳ساختارنحوی ۶۱
۴-۴ شبه جمله در عربی ۶۲
۴-۵ اسم فعل در عربی ۶۴
۴-۵-۱ مختصات کلی اسم فعل ۶۵
۴-۵-۲ مختصات ساختاری اسم فعل. ۶۵
قیاسی ۶۶
منقول. ۶۶
مرتجل: ۶۶
۳-۵-۴ اسم فعل از نظر زمان ۶۶
ماضی: ۶۷
مضارع: ۶۸
امر: ۷۰
۴-۵-۴ ویژگیهای کلی اسم فعل ها. ۷۶
۴-۶ مفعول مطلق ۷۹
۴-۶-۱ اقسام مفعول مطلق. ۸۰
۴-۶-۲ عامل مفعول مطلق ۸۱
۴-۶-۳ حذف عامل مفعول مطلق ۸۲
۴-۷ تحذیر. ۸۴
۴-۸ إغراء ۸۶
۴-۹ منادی. ۸۸
۴-۹-۱ اعراب منادی. ۸۸
۴-۹-۲استغاثه. ۹۰
۴-۹-۳ ندبه ۹۰
۴-۱۰ حروف. ۹۱
۴-۱۰-۱ حروف تحضیض(برانگیختن) ۹۱
۴-۱۰-۲ حرف ردع ۹۲
۴-۱۰-۳ حروف تنبیه ۹۲
۴-۱۰-۴ حروف مشبهه بالفعل ۹۳
۴-۱۰-۵ حروف جواب. ۹۳
فصل پنجم: نتیجه گیری
نتایج ۹۵
منابع ۹۹
پیوست. ۱۰۸
چکیده:
مطالعات وفعالیتهای تطبیقی در ایران سابقهی زیادی ندارد. اما اخیراً محققان ادبی در زمینه های گوناگون از جمله در حیطهی ادبیات به اینگونه پژوهشها اقبال نموده اند. سعی این پایان نامه نیز برآن است تا با تطبیق شبهجمله یا صوت در عربی و فارسی، گامی دیگر در این عرصه بردارد. به همین منظور در ابتدا به مطالعه ادبیات تطبیقی، تعاریف، انواع مکاتب، کارکرد و فواید آن پرداختیم تا از رهگذر آن بیشتر با این سبک نوظهور آشنا شویم. سپس دستور و زبان فارسی، سابقهی نگارش کتب دستوری، انواع کلمه و انواع نقشهای موجود در دستور سنتی و جدید را بیان کردیم و به این نتیجه رسیدیم که؛ در دستور سنتی و جدید نقشهایی وجود دارد که از لحاظ عملکرد و معنا یکسان هستند اما با نام مختلف از آنها یاد میشود. پس از مطالعه دستور و زبان عربی و پیشینهی آن، انواع اسمها و نقشهایی را که معادل معنایی شبهجملهی فارسی است ، بیان شد. نقشهایی مانند:اسمفعل، مفعولمطلق با عامل محذوف، منادی، اغراء و تحذیر، حروف تنبیه، ردع ، جواب، مشبهه بالفعل و تحضیض ، با نمونههایی عمدتاً از قرآن و نهجالبلاغه ذکر گردید. در زبان عربی به جارومجرور و ظرف و مضاف الیهی که گاهی وابسته به فعل و یا شبه فعل هستند و گاهی در جمله دارای نقش نحوی مستقل میباشند عنوان «شبه جمله» اطلاق میشود در حالی که این شبهجمله از لحاظ معنایی با مقولهی شبهجملهی فارسی که بیانگر عواطف واحساسات گوینده است و دارای ساختارهای معنایی متعددی است کاملاً متفاوت میباشد. در نتیجه از لحاظ کارکرد معنایی و جایگاه دستوری نمیتوان برای شبهجمله در دو زبان ، وجوه اشتراکی قائل شد و برای ترجمهی شبهجمله فارسی به عربی باید از کلمات و ساختارهای دیگری بجز شبهجملهی فارسی کمک گرفت.
تعداد صفحه : ۱۲۳
قیمت : ۱۴۷۰۰ تومان
فهرست مطالب:
۱-۱ تعریف مساله و بیان ضرورت انجام پژوهش: ۱
۱-۲ اهداف پژوهش: ۲
فصل دوم: بخش اول
۲-۱-۱ مقدمه. ۴
۲-۱-۲ تعاریف ادبیات تطبیقی ۴
۲-۱-۳ تسمیهی ادبیات تطبیقی ۵
۲-۱-۴ تاریخچهی ادبیات تطبیقی ۶
۲-۱-۴-۱ مکتب فرانسه. ۷
۲-۱-۴-۲ مکتب آمریکا ۸
۲-۱-۵ حیطهی کارکرد ادبیات تطبیقی ۸
۲-۱-۶ فواید وکاربردادبیات تطبیقی ۹
۲-۱-۷ ادبیات تطبیقی در ایران. ۹
۲-۱-۸ ادبیات ترجمه. ۱۱
فصل دوم: بخش دوم
۲-۲-۱ زبان و دستور زبان عربی ۱۵
۲-۲-۲ زبان و دستور زبان فارسی ۱۶
۲-۲-۲ سیر زبان شناسی ۱۹
۲-۲-۴ اقسام کلمه ازنظردستور نویسان قدیم وجدید. ۲۱
۲-۲-۵ انواع نقش. ۲۷
فصل دوم: بخش سوم
۲-۳-۱ تعاریف قید. ۳۳
۲-۳-۲ جایگاه دستوری قید. ۳۴
۲-۳-۳ قید به اعتبار ساختار و لفظ ۳۶
۲-۳-۴ قید از نظر وابستگی به عناصر جمله (کارکرد قید) ۳۹
۲-۳-۵ قیود از نظر معنی و مفهوم. ۴۱
۲-۳-۵ نتیجه. ۴۵
فصل دوم: بخش چهارم
۲-۴-۱ مفعول مطلق: ۶۱
۲-۴-۲ حال: ۶۳
۲-۴-۳ مستثنی: ۶۴
۲-۴-۴ مفعولله. ۶۵
۲-۴-۵ مفعولمعه. ۶۵
۲-۴-۶ مفعولفیه. ۶۶
۲-۴-۷ حروف. ۶۸
۲-۴-۸ افعال ناقصه. ۷۷
فصل سوم
۳-۱ قید زمان. ۷۹
۳-۲ قید مکان. ۸۲
۳-۳ قید مقدار. ۸۴
۳-۴ قید تعجب: ۸۴
۳-۵ قید نفی ۸۵
۳-۶ قید تأکید و تصدیق ۸۶
۳-۷ قید تشبیه. ۸۷
۳-۸ قید حالت. ۸۷
۳-۹ قید شک و تردید. ۸۸
۳-۱۰ قید شرط ۸۹
۳-۱۱ قید تکرار. ۹۰
۳-۱۲ قید آرزو. ۹۰
۳-۱۳ قید سبب و علت 91
چکیده:
در مورد ادبیات تطبیقی تعریف متداولی از گذشته وجود داشته؛ مبنی براین که صرفاً به بررسی وجوه اشتراک آثار برخاسته از دو فرهنگ متفاوت می پردازد. حتی امروزه برخی از افراد ادبیات تطبیقی را تنها با این کارکرد میشناسند. اما میتوان با نگاهی وسیعتر، دامنهی این رشته علمی را به موضوعات مختلف گسترش داد و زمینه را برای تفاهم و همدلی بین ملتها بیشتر فراهم آورد. ارتباط یا عدم ارتباط دستور زبان با ادبیات تطبیقی به عنوان شاخهای از این علم تغییری در اهمیت تأثیر فن ترجمه در اعمال فعالیتهای تطبیقی ایجاد نمی کند، چرا که از مقدمات مهم بررسیهای تطبیقی توانایی ترجمهی صحیح از متون است. لذا در این پایان نامه به مباحثی دربارهی قید در دو زبان فارسی و عربی پرداخته میشود. بدین منظور نخست تعاریف گوناگون دربارهی قید از دستور نویسان گذشته تا به امروز آورده شده است. تعاریفی که بیشتر به قابل حذف بودن قید، تقسیم بندی آن به مختص و مشترک و انواع محتوایی اشاره شده است. استفاده از ملاکهای ذهنی و دور از قاعده در بین دستوریان موجب گردیده که مرزبندی مشخصی در بین صورتهای مختلف قید از لحاظ ساختار و لفظ وجود نداشته باشد، لذا پس از جمع بندی نظرات دستور نویسان و با بهره گرفتن از آراء زبان شناسان جایگاه ساختاری قید مشخص شده است. به این ترتیب که با تمایز قائل شدن بین مقولهی قید و نقش قید اختلافات موجود در مورد دسته بندی قید به مختص و مشترک از بین میرود چرا که اصطلاح قید هم برای نمایاندن یک مقولهی واژگانی مانند به خوبی، باعجله و. . . به کار میرود، و هم برای نشان دادن نقش نحوی استفاده میشود. مورد دیگر قابل حذف بودن یا نبودن قید از جمله است که با بهره گرفتن از دیدگاه زبان شناسی مشخص میشود که در موارد محدودی حذف قید علاوه بر تغییر معنا، شکل دستوری جمله را نیز تغییر میدهد. با شناخت کامل قید در زبان فارسی، معادلات معنایی و دستوری آن در زبان عربی آورده شده است. نتیجه این که در نحو عربی مبحثی به نام قید وجود ندارد. اما مواردی مانند: مفعول مطلق، مفعول له، مفعول فیه، حال، مستثنی، حروف و افعال ناقصه هستند که میتوانند از قیدهای فارسی نیابت کنند.
تعداد صفحه : ۱۱۱
قیمت : ۱۴۷۰۰ تومان
فهرست مطالب:
مقدمه. ۱ |
الف) بیان مساله ۲ ب) سوالات تحقیق. ۳ ج) اهداف تحقیق). ۳ د) پیشینه تحقیق) ۳ ه) ضرورت انجام تحقیق). ۴ و) روش انجام تحقیق) ۴ ز) ساختار تحقیق). ۵ فصل اول: کلیات و تبیین مفاهیم ۶ |
۱-۱- معنا و مفهوم احکام ۷ ۱-۲- معنا و مفهوم إشهاد. ۱۰ ۱-۲-۱- إشهاد در لغت. ۱۰ ۱-۲-۲- إشهاد در اصطلاح. ۱۰ ۱-۳- تفاوت شهادت با خبر و بینه ۱۱ ۱-۴- آیات و احادیث مربوط به شهادت و اهمیت آن ۱۴ ۱-۴-۱- آیات شهادت. ۱۴ ۱-۴-۲- احادیث شهادت ۱۷ ۱-۴-۳- اهمیت شهادت. ۱۸ ۱-۵- دلیل و حکمت مشروعیت شهادت و حکم آن ۱۸ ۱-۵-۱- دلیل مشروعیت شهادت. ۱۸ ۱-۵-۲- حکمت تشریع شهادت ۲۱ ۱-۵-۳- حکم شهادت. ۲۲ ۱-۶- معنا و مفهوم طلاق. ۲۴ ۱-۶-۱- طلاق در لغت. ۲۴ ۱-۶-۲- طلاق در اصطلاح. ۲۵ ۱-۷- مشروعیت و دلیل و حکمت تشریع طلاق و حکم آن. ۲۶ ۱-۷-۱- مشروعیت طلاق. ۲۶ ۱-۷-۲- دلیل مشروعیت طلاق. ۲۹ ۱-۷-۳- حکمت تشریع طلاق ۳۱ ۱-۷-۴- حکم طلاق. ۳۳ ۱-۸- اقسام طلاق و ارکان آن ۳۴ ۱-۸-۱- اقسام طلاق ۳۴ ۱-۸-۱-۱- طلاق از حیث اثر. ۳۵ ۱-۸-۱-۲- طلاق از حیث ایقاع کننده. ۳۷ ۱-۸-۱-۳- طلاق از حیث عدد. ۳۸ ۱-۸-۲- ارکان طلاق. ۳۹ ۱-۸-۲-۱- مطلق. ۳۹ ۱-۸-۲-۲- مطلقه. ۴۲ ۱-۸-۲-۳- صیغه ۴۲ ۱-۸-۲-۴- قصد. ۴۳ ۱-۸-۲-۵- إشهاد ۴۳ ۱-۹- شهادت در طلاق و سایر ابواب فقهی. ۴۵ ۱-۹-۱- شهادت در نکاح. ۴۶ ۱-۹-۲- شهادت در معاملات. ۴۸ ۱-۹-۳- شهادت در جنایات. ۵۱ ۱-۹-۴- شهادت در عبادات ۵۴ فصل دوم: حکم إشهاد در طلاق ۵۶ ۲-۱- بررسی محل و دلیل اختلاف فقهاء در مساله شهادت برطلاق. ۵۷ ۲-۱-۱- بررسی محل اختلاف فقهاء. ۵۷ ۲-۱-۲- بررسی دلیل اختلاف فقهاء. ۵۸ |
۲-۲- حکم إشهاد در طلاق و ادله فقهاء و بررسی ادله. ۵۸ ۲-۲-۱- حکم إشهاد در رجوع از طلاق. ۵۸ ۲-۲-۲- حکم إشهاد در طلاق ۶۲ ۲-۲-۳- دلایل فقهاء در موضوع شهادت بر طلاق ۶۴ ۲-۲-۳-۱- دلایل قائلان به استحباب. ۶۴ ۲-۲-۳-۲- دلایل قائلان به وجوب ۶۸ ۲-۲-۴- مناقشه ادله( بررسی دلایل معتقدان به وجوب و استحباب). ۷۱ ۲-۲-۴-۱- بررسی ادله قائلان به وجوب شهادت از دیدگاه قائلان به مستحب بودن شهادت. ۷۱ ۲-۲-۴-۲- بررسی ادله قائلان به مستحب بودن شهادت از دیدگاه قائلان به وجوب شهادت ۷۴ |
۲-۲-۵- فتوای دکتر احمد السایح و بررسی ادله ایشان. ۷۵ ۲-۲-۵-۱- فتوا به عدم وقوع طلاق لفظی ۷۵ |
۲-۲-۵-۲- بررسی دلایل دکتر احمد السایح از دیدگاه قائلان به مستحب بودن شاهد بر طلاق. ۷۶ ۲-۲-۶- حکم حضور شهود در ملحقات طلاق ۷۸ ۲-۲-۷- نظر مفسران درباره آیات ۱و۲ سوره طلاق. ۷۹ ۲-۲-۸- حکم رجوع از شهادت و آثار ناشی از آن در مذاهب خمسه. ۸۲ ۲-۲-۸-۱- حنفیه ۸۳ ۲-۲-۸-۲- مالکیه ۸۴ ۲-۲-۸-۳- شافعیه۸۵ ۲-۲-۸-۴- حنابله ۸۶ ۲-۲-۸-۵- امامیه ۸۷ فصل سوم: بررسی و ترجیح ۹۰ ۳-۱- شیوه شرعی طلاق و حکمت حضور شهود. ۹۱ ۳-۱-۱- شیوه درست و شرعی طلاق ۹۱ ۳-۱-۲- حکمت حضور شهود در طلاق ۹۲ ۳-۲- وجود شاهد و رعایت مقاصد شارع و بیان قول راجح ۹۴ ۳-۲-۱- وجود شاهد و رعایت مقاصد شارع. ۹۴ ۳-۲-۲- ارجحیت واجب بودن اشهاد در طلاق. ۹۶ نتیجه گیری ۱۰۱ فهرست منابع و مأخذ ۱۰۳ |
چکیده
از اهداف دین اسلام ایجاد مودت، پیوند و انسجام افراد انسانی و تشکیل کانونهای خانوادگی است. ایجاد علقه زوجیت مورد تاکید قرار گرفته است تا هم زمان با بقاء نسل انسان باب بسیاری از مفاسد اخلاقی مسدود گردد. این در صورتی است که اسلام طلاق را مورد نکوهش قرار داده و آن را امری مبغوض خداوند معرفی کرده است، طلاق ایقاعی است یک طرفه که توسط زوج (مرد) صورت میگیرد . در صورتی که هر یک از زوجین نتوانستند به زندگی زناشویی خود ادامه دهند در این صورت شارع مقدس اسلام چاره کار را در طلاق قرار داده اند که البته قبل از طلاق راهکارهای متعددی را برای جلوگیری از طلاق و ادامه زندگی زناشویی زوجین ارائه داده است اما اگر هیچ کدام از این راهکارهای پیشگیرانه طلاق موثر واقع نشد شارع مقدس، دستور به جدایی میان زوجین می دهد، این جدایی میان زوجین شرایطی دارد که از جمله این شرایط این است که در حضور دو شاهد عادل مرد واقع شود که در آیه دوم سوره طلاق هم به آن تصریح شده است. فقهاء به دلیل آمدن این آیه شریفه به جایز و مشروع بودن این شرط در طلاق اتفاق نظر دارند اما در مورد درجه مشروعیت این شرط یعنی، وجوب و عدم وجوب این شرط در وقوع طلاق اختلاف نظر دارند، که فقهای مذاهب اربعه اهل سنت معتقدند که حضور شاهدان در مجلس طلاق مستحب است، یعنی چه شاهدان حضور داشته باشند، چه حضور نداشته باشند طلاق واقع می شود و الزامی در حضور شاهدان نیست اما فقهای مذهب امامیه و ابن حزم و چندی دیگر از علماء معتقدند که حضور شاهدان در مجلس طلاق واجب است و هنگامی طلاق واقع می گردد که، شاهدان در مجلس طلاق حضور یابند و اگر شاهدان حضور نداشته باشند طلاق واقع نمیگردد.
مقدمه
خدایا جهان پادشاهی توراست زما خدمت آید، خدایی توراست
حمد و سپاس، فقط شایسته خداوندی است که آدمی را به گوهر عقل و خرد، و جامعه بشری را به زیور علم آراسته کرد و ما را بر شریعت پاک و جاودان اسلام قرار داد تا از بندگان صالح و شاکر او باشیم، و درود به فرستادهی او محمد مصطفی(ص) که مایه فخر و مباهات کائنات وجهانیان است.
از اهداف و حکمتهای خداوند منان در تشریع طلاق، از بین بردن مشکلاتی است که توسط زوجین و اطرافیان آنها قابل حل نبوده و به خاطر عدم توافق اخلاقی و نفرت از یکدیگر و یا عوامل خارجی غیر قابل تحمل برای آنها، به خاطر جلوگیری از زیان و نگرانی بیشتر چارهای جز طلاق وجود ندارند. در این هنگام شریعت اسلام احکام و آداب مربوط به طلاق را پیش روی زوجین قرار داده، که از جمله این احکام شهادت دادن دو مرد عادل بر اجرای صیغهی طلاق است، حکمت اشهاد در طلاق به خاطر اهتمام ورزیدن به امر ازدواج است تا نظم و به هم پیوستن تدبیر منزل و از هم گسستن آن باید در مقابل مردم صورت بگیرد. دوم اینکه تا نسبها مشتبه نشوند و در هم نیامیزند و زوجین بعد از آن توافق نکنند و طلاق را مهمل نسازند.
تعداد صفحه : ۱۲۳
قیمت : ۱۴۷۰۰ تومان
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
فهرست مطالب:
مقدمه تحقیق. ۱
کلّیات تحقیق ۳
موضوع: ۴
بیان مسأله: ۴
پرسشهای تحقیق: ۴
پیشینهی موضوع: ۵
هدفها و ضرورتها: ۵
جنبههای نوآوری: ۶
فصل اول: کلّیات موضوعی و تعریف مفاهیم. ۷
۱-۱-زندگینامهی آیتالله معرفت ۸
۱-۱-۱-تولد و دوران کودکی ۸
۱-۱-۲-دوران تحصیل ۸
۱-۱-۳-اساتید و دوستان ۸
۱-۱-۴-فعالیتها ۹
۱-۲-زندگینامهی آیتالله جوادی آملی. ۱۲
۱-۲-۱-تولد و دوران کودکی. ۱۲
۱-۲-۲-دوران تحصیل. ۱۲
۱-۲-۳-اساتید و دوستان. ۱۳
۱-۲-۴-فعالیتها. ۱۴
۱-۳-مفهوم «اسباب نزول». ۱۷
۱-۳-۱-معنای لغوی «اسباب» ۱۷
۱-۳-۲-معنای لغوی «نزول» ۱۸
۱-۳-۳-معنای اصطلاحی «اسباب نزول» ۱۹
۱-۴-مفهوم «محکم و متشابه». ۲۱
۱-۴-۱-معنای لغوی «محکم» ۲۱
۱-۴-۲-معنای لغوی «متشابه». ۲۲
۱-۴-۳-معنای اصطلاحی «محکم و متشابه» ۲۴
۱-۵-مفهوم «نسخ» ۲۹
۱-۵-۱-معنای لغوی «نسخ». ۲۹
۱-۵-۲-نسخ در اصطلاح و تطور مفهومی آن از آغاز تا کنون ۳۱
۱-۶-مفهوم «بررسی تطبیقی» ۳۴
۱-۶-۱-معنای لغوی «تطبیق» ۳۴
۱-۶-۲-«پژوهش تطبیقی» ۳۴
فصل دوم: بررسی تطبیقی دیدگاههای آیتالله معرفت و آیتالله جوادی آملی در بحث «اسباب نزول» ۳۵
مقدمه فصل ۳۶
۲-۱-تعریف «اسباب نزول». ۳۷
۲-۱-۱-تعریف «اسباب نزول» از نظر آیتالله معرفت. ۳۷
۲-۱-۲- تعریف «اسباب نزول» از نظر آیتالله جوادی آملی. ۳۸
۲-۲-اهمیت اسباب نزول در تفسیر. ۳۹
۲-۲-۱-اهمیت اسباب نزول در تفسیر از نظر آیتالله معرفت. ۳۹
۲-۲-۲-اهمیت اسباب نزول در تفسیر از نظر آیتالله جوادی آملی. ۳۹
۲-۳-اسباب نزول و شأن نزول ۴۱
۲-۳-۱-اسباب نزول و شأن نزول از دیدگاه آیتالله معرفت ۴۲
۲-۳-۲-اسباب نزول و شأن نزول از دیدگاه آیتالله جوادی آملی. ۴۲
۲-۳-۲-۱-شأن نزول، فضای نزول و جوّ نزول قرآن از منظر آیتالله جوادی آملی ۴۳
۲-۳-۲-۲-تفاوت شأن، فضا و جوّ نزول. ۴۴
۲-۳-۲-۳-تأثیر متقابل فضای نزول و معارف سوره ۴۴
۲-۴-راه دستیابی به اسباب نزول ۴۶
۲-۴-۱-بررسی روایات اسباب نزول. ۴۶
۲-۴-۱-۱-بررسی سندی روایات. ۴۸
۲-۴-۱-۲-بررسی متنی روایات. ۴۹
۲-۴-۲-اعتبار روایات اسباب نزول. ۵۰
۲-۴-۲-۱-بررسیهای سندی ۵۰
۲-۴-۲-۲-بررسیهای متنی ۵۰
۲-۴-۳-راه دستیابی به اسباب نزول از دیدگاه آیتالله معرفت. ۵۲
۲-۴-۴-راه دستیابی به اسباب نزول از دیدگاه آیتالله جوادی آملی ۵۳
۲-۴-۴-۱-نقش روایات در فهم قرآن از دیدگاه آیتالله جوادی آملی. ۵۵
۲-۴-۵-حجیت قول صحابه. ۵۹
۲-۴-۵-۱-حجیت قول صحابه از دیدگاه آیتالله معرفت. ۶۲
۲-۴-۵-۲-حجیت قول صحابه از دیدگاه آیتالله جوادی آملی. ۶۳
۲-۵-تعابیر بازگو کنندهی اسباب نزول. ۶۵
۲-۵-۱-تعابیر بازگو کنندهی اسباب نزول از دیدگاه آیتالله معرفت. ۶۶
۲-۶-فواید شناخت اسباب نزول. ۶۷
۲-۷-عمومیت لفظ یا خصوص سبب. ۶۹
۲-۷-۱-تعدد سبب و وحدت نزول ۷۱
۲-۷-۲-عمومیت لفظ یا خصوص سبب از دیدگاه آیتالله معرفت ۷۲
۲-۷-۳-عمومیت لفظ یا خصوص سبب از دیدگاه آیتالله جوادی آملی. ۷۲
تطبیق دیدگاههای آیتالله معرفت و آیتالله جوادی آملی در بحث «اسباب نزول». ۷۴
جمعبندی دیدگاههای آیتالله معرفت و آیتالله جوادی آملی در بحث «اسباب نزول». ۷۵
فصل سوم: بررسی تطبیقی دیدگاههای آیتالله معرفت و آیتالله جوادی آملی در بحث «محکم و متشابه» ۷۶
مقدمه فصل ۷۷
۳-۱-تعریف «محکم و متشابه». ۷۹
۳-۱-۱-تعریف «محکم و متشابه» در دیدگاه آیتالله معرفت ۷۹
۳-۱-۲-تعریف «محکم و متشابه» در دیدگاه آیتالله جوادی آملی ۸۱
۳-۲-نسبت تشابه و ابهام از دیدگاه آیتالله معرفت ۸۴
۳-۲-۱-علل و عوامل ابهام از دیدگاه آیتالله معرفت ۸۵
۳-۲-۲-علل و عوامل تشابه از دیدگاه آیتالله معرفت. ۸۶
۳-۲-۳-منشأ تشابه در قرآن از دیدگاه آیتالله جوادی آملی. ۸۷
۳-۳-محکم و متشابه در قرآن. ۸۸
۳-۳-۱-محکم و متشابه در قرآن از نگاه آیتالله معرفت. ۸۹
۳-۳-۲-محکم و متشابه در قرآن از نگاه آیتالله جوادی آملی ۹۰
۳-۴-تقسیمبندی تشابه ۹۲
۳-۴-۱-تقسیم بندی تشابه از دیدگاه آیت الله معرفت ۹۲
۳-۴-۲-تقسیم بندی تشابه از دیدگاه آیتالله جوادی آملی ۹۴
۳-۵-تأویل. ۹۷
۳-۵-۱-مفهوم «تأویل» ۹۷
۳-۵-۲-رابطهی تأویل با آیات محکم و متشابه. ۹۹
۳-۵-۲-۱-اختصاص تأویل به آیات متشابه. ۱۰۱
۳-۵-۳-تأویل از نگاه آیتالله معرفت ۱۰۳
۳-۵-۴-تأویل از نگاه آیتالله جوادی آملی ۱۰۴
۳-۵-۴-۱-معنای اصطلاحی «تأویل» و حکمت تکرار این واژه در آیهی۷/آل عمران ۱۰۴
۳-۵-۴-۲-برخی آراء دربارهی معنای «تأویل». ۱۰۶
۳-۵-۴-۳-انواع تأویل. ۱۰۷
۳-۵-۴-۴-معنای ظهور تأویل قرآن در قیامت. ۱۰۸
۳-۵-۴-۵-تفاوت تعبیر خواب و تأویل ۱۰۹
۳-۵-۴-۶-فرق تفسیر و تأویل ۱۱۱
۳-۵-۴-۷-تأویل، غیر از تفسیر باطن است. ۱۱۳
۳-۵-۴-۸-وضع الفاظ برای مفهوم عام، روح معنا و هدف آن. ۱۱۴
۳-۶-علم به تأویل متشابهات ۱۱۵
۳-۶-۱-علم به تأویل متشابهات از نگاه آیتالله معرفت ۱۱۶
۳-۶-۲-علم به تأویل متشابهات از نگاه آیتالله جوادی آملی. ۱۱۸
۳-۶-۲-۱-«واو» عطف یا استیناف. ۱۱۸
۳-۶-۲-۲-عملکرد راسخان در علم دربارهی متشابهات. ۱۲۰
۳-۷-حکمت وجود آیات متشابه در قرآن. ۱۲۲
۳-۷-۱-دیدگاه آیتالله معر
فت در حکمت وجود آیات متشابه در قرآن. ۱۲۵
۳-۷-۲-دیدگاه آیتالله جوادی آملی در حکمت وجود آیات متشابه در قرآن ۱۲۷
۳-۸-مرجع بودن آیات محکم نسبت به آیات متشابه ۱۳۳
۳-۸-۱-دیدگاه آیتالله جوادی آملی در مرجعیت آیات محکم نسبت به آیات متشابه. ۱۳۳
۳-۸-۱-۱-راز تعبیر به «أُمّ» نه «أُمهات» ۱۳۵
۳-۹-بحثی پیرامون حروف مقطّعه. ۱۳۸
۳-۹-۱-«حروف مقطّعه» از دیدگاه آیتالله جوادی آملی. ۱۳۹
۳-۱۰-محکم و متشابه در روایات. ۱۴۲
۳-۱۰-۱-محکم و متشابه در روایات از دیدگاه آیتالله جوادی آملی. ۱۴۲
تطبیق دیدگاههای آیتالله معرفت و آیتالله جوادی آملی در بحث. ۱۴۴
جمعبندی دیدگاههای آیتالله معرفت و آیتالله جوادی آملی در بحث ۱۴۶
فصل چهارم: بررسی تطبیقی دیدگاههای آیتالله معرفت و آیتالله جوادی آملی در بحث «نسخ» ۱۴۷
مقدمه فصل. ۱۴۸
۴-۱-تعریف «نسخ» ۱۴۹
۴-۱-۱-تعریف «نسخ» از نظر آیتالله معرفت ۱۴۹
۴-۱-۱-۱-حقیقت «نسخ». ۱۵۰
۴-۱-۲-تعریف «نسخ» از نظر آیتالله جوادی آملی. ۱۵۰
۴-۱-۲-۱-«نسخ» مصطلح، مربوط به شریعت و منهاج است ۱۵۲
۴-۲-«نسخ» در قرآن ۱۵۵
۴-۲-۱-«نسخ» در قرآن از نظر آیتالله معرفت ۱۵۵
۴-۲-۲-«نسخ» در قرآن از نظر آیتالله جوادی آملی. ۱۵۶
۴-۲-۲-۱-حقیقت «نسخ». ۱۵۷
۴-۲-۲-۲-شبههی «نسخ آیات» ۱۵۹
۴-۲-۲-۳-صیانت قرآن از نسخ و تحریف. ۱۶۰
۴-۲-۲-۴-گسترهی «آیه» ۱۶۱
۴-۲-۲-۵-نسخ احکام تشریعی. ۱۶۴
۴-۳-اهمیت شناخت ناسخ و منسوخ. ۱۶۶
۴-۳-۱-اهمیت شناخت ناسخ و منسوخ از نظر آیتالله معرفت. ۱۶۶
۴-۳-۲-اهمیت شناخت ناسخ و منسوخ از نظر آیتالله جوادی آملی ۱۶۷
۴-۴-روش شناخت ناسخ و منسوخ، و شرایط نسخ. ۱۶۸
۴-۴-۱-روش شناخت ناسخ و منسوخ، و شرایط نسخ از نظر آیتالله معرفت. ۱۶۸
۴-۴-۲-روش شناخت ناسخ و منسوخ، و شرایط نسخ از نظر آیتالله جوادی آملی ۱۷۰
۴-۵-امکان وقوع «نسخ» در قرآن و گونههای آن ۱۷۱
۴-۵-۱-امکان وقوع «نسخ» در قرآن و گونههای آن از نظر آیتالله معرفت. ۱۷۱
۴-۵-۲-امکان وقوع «نسخ» در قرآن و گونههای آن از نظر آیتالله جوادی آملی ۱۷۳
۴-۵-۲-۱-ناسازگاری تفکر تفویض با قبول نسخ ۱۷۴
۴-۵-۲-۲-نسخ و تخصیص قرآن با خبر واحد. ۱۷۵
۴-۶-انواع نسخ ۱۷۸
۴-۶-۱-انواع نسخ از نظر آیتالله معرفت. ۱۷۸
۴-۶-۲-انواع نسخ از نظر آیتالله جوادی آملی ۱۸۰
۴-۷-حکمت نسخ. ۱۸۲
۴-۷-۱-حکمت نسخ از نظر آیتالله معرفت ۱۸۲
۴-۷-۲-حکمت نسخ از نظر آیتالله جوادی آملی. ۱۸۳
۴-۸-تفاوت نسخ با تخصیص. ۱۸۵
۴-۸-۱-تفاوت نسخ با تخصیص از نظر آیتالله معرفت. ۱۸۵
۴-۸-۲-تفاوت نسخ با تخصیص از نظر آیتالله جوادی آملی ۱۸۵
۴-۹-تفاوت نسخ با بداء ۱۸۶
۴-۹-۱-تفاوت نسخ با بداء از نظر آیتالله معرفت. ۱۸۶
۴-۹-۲-تفاوت نسخ با بداء از نظر آیتالله جوادی آملی ۱۸۷
تطبیق دیدگاههای آیتالله معرفت و آیتالله جوادی آملی در بحث «نسخ» ۱۸۹
جمعبندی دیدگاههای آیتالله معرفت و آیتالله جوادی آملی در بحث «نسخ» ۱۹۰
پیشنهاد تحقیق. ۱۹۱
منابع و مآخذ. ۱۹۲
الملخص: ۱۹۸
Abstract 200
چکیده
پژوهش حاضر، به استخراج و تطبیق دیدگاههای علوم قرآنی آیتالله معرفت به عنوان یک دانشمند علوم قرآنی و آیتالله جوادی آملی به عنوان یک مفسر قرآن، در سه بحث اسباب نزول، محکم و متشابه و نسخ میپردازد.
از جمله آراء خاص این دو دانشمند، در بحث اسباب نزول:
آیتالله معرفت، بین سبب نزول و شأن نزول تفاوت قائل است و شأن را أعم از سبب میداند؛ ایشان در جایی بر حجیت گفتار صحابه در تفسیر و اجتهادشان صحه گذاشته و در جای دیگر، تعبد و تسلیم در برابر نظرات ایشان را بدون دلیل میداند. آیتالله جوادی آملی، سبب نزول و شأن نزول را مترادف میداند. ایشان از معدود کسانی است که به بحث پیرامون عدم حجیت روایات غیر معصوم پرداخته و ارزش آنها را در حد نقل تاریخی میداند.
از جمله آراء خاص این دو دانشمند، در بحث محکم و متشابه:
آیتالله معرفت، رابطهی تشابه و ابهام را عموم و خصوص من وجه دانسته و رفع تشابه را با تأویل و رفع ابهام را با تفسیر میداند. ایشان به تشابه شأنی معتقدند، و تشابه را به دو دستهی اصلی و عرضی قابل تقسیم میداند. ایشان، تأویل را همان بطن قرآن دانسته و با توجه به در نظر گرفتن عاطفه بودن «واو» در آیه، راسخان را عالم به تأویل معرفی میکند. از نظر آیتالله جوادی آملی، تشابه نسبی است و لازمهی نزول فرودین آیات به شمار میآید که این صفتِ لازم برای آیات متشابه نیست. از نظر ایشان، تمامی آنچه در حکمت وجود آیات متشابه آمده، ناظر به برکات تشابه است. ایشان، تأویل متشابه را غیر از تأویل کتاب دانسته و تأویل را هم مغایر با تفسیر باطن میداند و با توجه به در نظر گرفتن استینافی بودن «واو» در آیه، راسخان را عالم به تأویل معرفی میکند.
از جمله آراء خاص این دو دانشمند، در بحث نسخ:
آیتالله معرفت، نسخ در شرایع الهی را ظاهری میداند، نه واقعی. ایشان در ابتدا قائل به نسخ حکم در برخی آیات بودند، اما در تألیفات آخر خود، همه را جزء نسخ مشروط دانسته، که این در واقع نسخ نیست، بلکه متناسب با شرایط تغییر میکند. آیتالله جوادی آملی، نسخ مصطلح را مربوط به شریعت و منهاج دانسته و با نفی نسخ در آیات قرآن، بازگشت روح نسخ در قرآن را به تخصیص ازمانی میداند.
مقدمه
خداوند، قرآن را به عنوان پیام حیاتبخش و جا
ویدان نازل کرد، تا بشریت را به حقیقت و سعادت رهنمون سازد. لذا فهم معارف و مقاصد آیات در رسیدن به این هدف والا (هدایت بشریت)، لازم و ضروری است.
علوم قرآنی، دانشهایی را شامل میشود که مباحث کلی شناخت قرآن را تبیین میکند و پرسشهای گوناگون متعلق به قرآن را پاسخ میدهد؛ اسباب نزول، محکم و متشابه و نسخ، از جملهی این دانشها هستند و دانشمندان علوم قرآنی، در تألیفات خود و مفسران، در مقدمهی تفاسیرشان و در ذیل تفسیر آیات، به بیان این مباحث پرداختهاند.
به دلیل اهمیت آراء و همچنین معاصر بودن آیتالله معرفت وآیتالله جوادی آملی، نظرات خاص ایشان در این بحثهای علوم قرآنی، درخور توجه است. استخراج برخی آراء آیتالله معرفت به علت پیشقدم بودن ایشان در پرداختن به مسایل علوم قرآنی، توسط برخی پژوهشگران صورت گرفته است؛ اما آراء علوم قرآنی آیتالله جوادی آملی که در تألیفاتشان پراکنده بود، استخراج شد و در کنار نظرات آیتالله معرفت قرار گرفت.
این پایاننامه مشتمل بر چهار فصل است؛ در فصل اول، با عنوان «کلیات موضوعی و تعریف مفاهیم»، مختصری از زندگینامهی آیتالله معرفت و آیتالله جوادی آملی بیان، و مفهوم اسباب نزول، محکم و متشابه و نسخ، در لغت و اصطلاح بررسی شده است.
در فصل دوم، با عنوان «بررسی تطبیقی دیدگاههای آیتالله معرفت وآیتالله جوادی آملی در بحث اسباب نزول»، آراء این دو دانشمند، در مسائلی از جمله: تعریف اسباب نزول، جایگاه اسباب نزول در تفسیر، اسباب نزول و شأن نزول، راه دستیابی به اسباب نزول، عمومیت لفظ یا خصوص سبب و . آمده است.
در فصل سوم، با عنوان «بررسی تطبیقی دیدگاههای آیتالله معرفت و آیتالله جوادی آملی در بحث محکم و متشابه»، آراء این دو دانشمند، در مسائلی از جمله: تعریف محکم و متشابه، نسبت تشابه و ابهام، محکم و متشابه در قرآن، تقسیمبندی تشابه، تأویل، علم به تأویل متشابهات، حکمت وجود آیات متشابه در قرآن، مرجعیت آیات محکم نسبت به آیات متشابه، حروف مقطعه و . آمده است.
در فصل چهارم، با عنوان «بررسی تطبیقی دیدگاههای آیتالله معرفت و آیتالله جوادی آملی در بحث نسخ»، آراء این دو دانشمند، در مسائلی از جمله: تعریف نسخ، نسخ در قرآن، اهمیت شناخت ناسخ و منسوخ و شرایط نسخ، امکان و وقوع نسخ در قرآن، انواع نسخ، حکمت نسخ، تفاوت نسخ با تخصیص، تفاوت نسخ با بداء و . آمده است.
تعداد صفحه : ۲۱۶
قیمت : ۱۴۷۰۰ تومان