فهرست مطالب
| عنوان | صفحه |
| فهرست شکل ها . | ح |
| فهرست جدول ها | ط |
| چکیده | ی |
| فصل اول: کلیات تحقیق | |
| ۱-۱ مقدمه | ۱ |
| ۱-۲ بیان مسأله | ۲ |
| ۱-۳ ضرورت انجام تحقیق . | ۴ |
| ۱-۴ اهداف پژوهش . | ۴ |
| ۱-۵ فرضیات پژوهش | ۴ |
| ۱-۶ تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها | ۵ |
| ۱-۶-۱ تعاریف نظری متغیرها . | ۵ |
| ۱-۶-۱-۱ بهزیستی روانشناختی . | ۵ |
| ۱-۶-۱-۲ نگرانی از تصویر بدنی | ۵ |
| ۱-۶-۱-۳ جراحی پلاستیک . | ۵ |
| ۱-۶-۲ تعریف عملیاتی متغیرها . | ۵ |
| ۱-۶-۲-۱ بهزیستی روانشناختی . | ۵ |
| ۱-۶-۲-۲ نگرانی از تصویر بدن . | ۵ |
| ۱-۶-۲-۳ جراحی پلاستیک . | ۶ |
| فصل دوم: مروری بر تحقیقات انجام شده | |
| ۲-۱ مبانی نظری | ۷ |
| ۲-۱-۱ بهزیستی روانشناختی . | ۷ |
| ۲-۱-۱-۱ الگوی پزشکی (سلامت، بیماری روانی) | ۱۱ |
| ۲-۱-۱-۲ الگوی طبیعی . | ۱۲ |
| ۲-۱-۱-۳ الگوی کلی نگر . | ۱۳ |
| ۲-۱-۲ دیدگاه رایان و دسی | ۱۳ |
| ۲-۱-۲-۱ رویکرد لذت گرایی | ۱۳ |
| ۲-۱-۲-۲ رویکرد فضیلت گرایانه | ۱۴ |
| ۲-۱-۳ مدل ریف . | ۱۴ |
| ۲-۱-۴ مدل کیز | ۱۷ |
| ۲-۱-۵ مدل سلامت روانی کامل | ۱۹ |
| ۲-۲ نگرانی از تصویر بدنی . | ۲۰ |
| ۲-۲-۱ عوامل موثر در شکل گیری تصویر بدنی از خود . | ۲۳ |
| ۲-۲-۲ تأثیر جنسیت بر تصویر بدنی از خود . | ۲۳ |
| ۲-۲-۳ تأثیر تصویر بدنی مثبت از خود بر انسان | ۲۴ |
| ۲-۲-۴ تأثیر تصویر بدنی منفی بر انسان | ۲۴ |
| ۲-۳ جراحی زیبایی (جراحی پلاستیک) . | ۲۹ |
۲-۳-۱ قدیمیترین جراحی پلاستیک |
۲۹ |
۲-۳-۲ عصر طلایی جراحی پلاستیک در قرنهای اخیر |
۳۰ |
| ۲-۳-۳ انواع جراحی پلاستیک . | ۳۳ |
| ۲-۳-۳-۱ جراحی بینی | ۳۳ |
| ۲-۳-۳-۲ تزریق بوتاکس . | ۳۳ |
| ۲-۳-۳-۳ پیوند مو | ۳۴ |
| ۲-۳-۳-۴ تزریق چربی . | ۳۴ |
| ۲-۳-۳-۵ جراحی سینه . | ۳۵ |
| ۲-۳-۳-۶ جراحی شکم | ۳۵ |
| ۲-۴ تحقیقات انجام شده | ۳۵ |
| ۲-۴-۱ پیشینه خارجی . | ۳۵ |
| ۲-۴-۲ پیشینه داخلی | ۳۸ |
| ۲-۵ نتیجه گیری | ۴۳ |
| فصل سوم: مواد و روش‌ها | |
| ۳-۱ روش پژوهش . | ۴۴ |
| ۳-۲ جامعه پژوهش . | ۴۴ |
| ۳-۳ محیط پژوهش . | ۴۴ |
| ۳-۴ نمونه پژوهش . | ۴۴ |
| ۳-۵ حجم نمونه و روش محاسبه آن . | ۴۴ |
| ۳-۶ معیارهای ورود و خروج | ۴۴ |
| ۳-۷ ابزار گردآوری اطلاعات . | ۴۵ |
| ۳-۷-۱ مقیاس بهزیستی روانشناختی ریف (PWBS) | ۴۵ |
| ۳-۷-۱-۱ مؤلفه های پرسشنامه بهزیستی روانشناختی ریف . | ۴۵ |
| ۳-۷-۱-۲ طریقه نمره گذاری پرسشنامه بهزیستی روانشناختی . | ۴۵ |
| ۳-۷-۱-۳ روایی و پایایی پرسشنامه بهزیستی روانشناختی | ۴۶ |
| ۳-۷-۲ پرسشنامه‌ی چند بعدی روابط بدن – خود . | ۴۶ |
| ۳-۷-۲-۱ روش نمره گذاری پرسشنامه روابط چند بعدی بدن – خود | ۴۶ |
| ۳-۷-۲-۲ روایی و پایایی پرسشنامه روابط چند بعدی بدن – خود | ۴۷ |
| ۳-۸ روش گردآوری اطلاعات . | ۴۷ |
| ۳-۹ روش تجزیه و تحلیل داده ها | ۴۷ |
| ۳-۱۰ محدودیتهای پژوهش | ۴۷ |
| ۳-۱۱ ملاحظات اخلاقی . | ۴۸ |
| فصل چهارم: نتایج | |
| ۴-۱ یافته های توصیفی . | ۵۰ |
| ۴-۲ یافته های استنباطی | ۵۲ |
| فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری | |
| ۵-۱ بحث . | ۵۵ |
| ۵-۲ نتیجه گیری . | ۵۶ |
| ۵-۳ پیشنهادهای پژوهش | ۵۷ |
| فهرست منابع | |
| پیوست ها | |
| پرسشنامه بهزیستی روانشناختی ریف | ۷۳ |
| پرسشنامه نگرانی تصویر بدنی | ۷۷ |
| چکیده انگلیسی . | ۸۰ |
چکیده
هدف: تحقیق نیز با هدف مقایسه دو مؤلفه‌ی بهزیستی روانشناختی و نگرانی تصویر بدنی قبل و بعد از جراحی پلاستیک و اینکه جراحی پلاستیک موجب افزایش بهزیستی روانشناختی می شود مورد بررسی قرار میگیرد. همچنین قصد دارد تا میزان استفاده از جراحی پلاستیک در افزایش بهزیستی روانشناختی و میزان استفاده از جراحی پلاستیک در کاهش نگرانی تصویر بدنی و میزان استفاده از جراحی پلاستیک در بهبود مؤلفه‌های بهزیستی روانشناختی و نگرانی تصویر بدنی را مورد بررسی قرار دهد.
روش اجرا: با توجه به موضوع پژوهش، روش تحقیق از نوع علیّ _ مقایسهای می باشد. جامعه آماری را کلیه زنان متقاضی جراحی پلاستیک را تشکیل می دهد که ۴۰ زن مراجعه کننده به جراح پلاستیک به عنوان نمونه آماری از طریق نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. در این پژوهش از مقیاس بهزیستی روانشناختی ریف که در سال ۱۹۸۹ توسط کارول ریف و پرسشنامه چند بعدی روابط بدن – خود که به وسیله کش و همکاران در سال (۱۹۸۶ و ۱۹۸۷) برای ارزیابی تصویر ذهنی از جسم ساخته شده و فرم نهایی آن در سال ۱۹۹۷ آماده شده است بر روی آنها اجرا گردید.
نتایج: نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که عمل جراحی پلاستیک موجب بهبود مؤلفه های بهزیستی روانشناختی و نگرانی تصویر بدنی شده است. همچنین جراحی پلاستیک موجب افزایش بهزیستی روانشناختی می‌شود. همچنین جراحی پلاستیک موجب کاهش نگرانی تصویر بدنی می‌شود.
واژههای کلیدی: بهزیستی روانشناختی، نگرانی تصویر بدنی، جراحی پلاستیک.
فصل اول: کلیات تحقیق
۱-۱ مقدمه
سازمان بهداشت جهانی سلامت را به عنوان حالتی از بهزیستی کامل جسمی، ذهنی و اجتماعی و نه صرفاً بیمار نبودن تعریف می کند. سلامتی یک مفهوم چندبعدی است که علاوه بر بیمارنبودن، احساس شادکامی و بهزیستی را نیز در بر میگیرد و باعث می‌شود عملکرد در زندگی اجتماعی و رضایت از زندگی نیز افزایش یابد. بهزیستی روانشناختی۱ شش مؤلفه دارد: پذیرش خود، هدف و جهت گیری در زندگی، رشد شخصی، تسلط بر محیط، خودمختاری و روابط مثبت با دیگران خلاصه اینکه عدم وجود حوادث و احساسات نامطلوب نیست که عامل خوشبختی است، بلکه نحوهی کنار آمدن با این مسائل ناگوار و چگونگی برخورد با آنهاست که تعیین کننده بهزیستی فرد است. (ریف۲،۱۹۹۸).
مفهوم فرد از بدن خویش بخش مهمی از خودپنداره او می‌باشد. بدن قابل مشاهدهترین قسمت خود و خودآگاهی فرد است. (کَش، فلیپس، سانتوس و هرابوسکی۳، ۲۰۰۴ )
تصویر بدنی۴ تجسم درونی ظاهر بیرونی فرد است که این بازنمایی ابعاد جسمانی، ادراکی و نگرشی را در بر میگیرد. (بروزسکسی و بایر۵، ۲۰۰۵) ابعاد اصلی این نگرش شامل مؤلفه‌های ارزیابی، سرمایه گذاری فرد در برخورد با طرحوارههای ظاهر و عواطف است که اهمیت ظاهر درونی سازی شده را نمایان می کند. (کَش، فلیپس، سانتوس و هرابوسکی، ۲۰۰۴)
امروزه جراحی زیبایی۶ بهبود ظاهر فردی است که دارای نابهنجاری است و به عنوان یکی از شایع ترین اعمال جراحی در سطح جهان مطرح است که میزان بهره گیری از آن رو به فزونی است. (هانگ۷، ۲۰۰۴) زمانی که انسانها در مییابند خصوصیات فیزیکی آنها مطابق با آن هنجارهای زیبایی نیست ممکن است دچار رنجش شده و جراحی را به عنوان راه حل نهایی در نظر بگیرند. (هیلهورست۸، ۲۰۰۲)
جراحی پلاستیک۲ عملی است که روی یکی از اعضا یا چند عضو به منظور تغییر در آن قسمت و با هدف زیباتر کردن به کار میرود ولی چه بسا که عوارض وحشتناک و جبران ناپذیری به بار میآورد. عمل جراحی پلاستیک بیشتر روی نقاط شکم، برای کوچک کردن سینه و سفت کردن و جلوگیری از افتادگی قسمتهای مختلف بدن و جراحی بینی انجام می‌شود که عوارض خطرناکی دارد. امروزه به دلیل علل متعدد و تأکید بر بعضی استانداردهای زیبایی (خواه درست، خواه نادرست) وضع ظاهر از اهمیت فوق العادهای برخوردار شده است، بسیاری از افراد هر رنج و سختی را به خاطر آن به جان میخرند و اغلب با افراد غیر متخصصی روبه رو می‌شوند که تنها هدفشان سودجویی است و خسارتهای جبران ناپذیری را متحمل می‌شوند. تصویر بدنی به صورت تجسمهای درونی از جنبه های ظاهری بدن تعریف می‌شود و مفهوم تصویر بدنی ثابت نیست و جوهرهای پویا دارد. تصویر آرمانی فرد در اثر متغیرهایی مانند بازنمایی رسانهها، رسوم فرهنگی و نگرشهای دوستان تغییر می کند. این تغییر دیدگاهها به طور معمول با تغییر احساسها و افکار همراه است و حتی در موقعیتهای مشخص به تغییر رفتار میانجامد. بنابراین این تحقیق نیز با هدف مقایسه دو مؤلفه‌ی بهزیستی روانشناختی و نگرانی تصویر بدنی قبل و بعد از جراحی پلاستیک و اینکه جراحی پلاستیک موجب افزایش بهزیستی روانشناختی می‌شود مورد بررسی قرار میگیرد.
۱-۲ بیان مسأله
بهزیستی روانشناختی در دو دهه اخیر در ادبیات پژوهشی به وفور مورد بررسی قرار گرفته است و دامنه مطالعات آن از حوزه زندگی فردی به تعاملات اجتماعی کشیده شده است. (کول۱،۲۰۰۲) در راستای تعریف این سازهی مفهومی، گلداسمیت، ویوم و دریتی۲ (۱۹۹۷) عقیده دارند که بهزیستی روانی شامل دریافتهای فرد از میزان هماهنگی بین هدفهای معین و ترسیم شده با پیامدهای عملکردی است که در فرایند ارزیابی‌های مستمر به دست می‌آید و به رضایت درونی و نسبتاً پایدار در توالی زندگی منتهی می‌شود. بهزیستی، اشاره به حسی از سلامتی دارد که آگاهی کامل از تمامیت و یکپارچگی در تمام جنبه های فرد را در بر میگیرد.
بهزیستی روانی شامل ارزش‌های شناختی افراد از زندگی می‌شود. آنها، شرایط خود را که به انتظارات، ارزشها و تجارب قبلی شان وابسته است ارزشگذاری می کنند. بهزیستی روانی، جزو روان شناختی کیفیت زندگی است که به عنوان درک افراد از زندگی در حیطهی رفتارهای هیجانی، عملکردهای روانی و ابعاد سلامت روانی تعریف شده و شامل دو بخش است. اولین بخش آن قضاوت شناختی دربارهی این که چه طور افراد در زندگیشان در حال پیشرفت هستند و دومین بخش آن، سطح تجربههای خوشایند است. برخی از محققان، بهزیستی روان شناختی را از نظر مؤلفهها یا فرایندهای ویژه نظیر فرایندهای عاطفی مفهوم سازی می کنند. (روتمن، کریستین و ویزینگ۱، ۲۰۰۳)
گرایش به زیبایی کاملاً طبیعی و مشترک بین تمامی انسانها است. اما امروزه به زیبایی به عنوان یک پدیده اجتماعی به مرحله ظاهرپرستی و خودنمایی رسیده است. این موضوع در جامعه روز به روز در حال گسترش است. در یکی از نمودهای این گرایش، آمار زیاد جراحیهای زیبایی است که در کشور صورت میگیرد. (میرساردو، کلدی و عطایی، ۱۳۸۹)
جراحیهای زیبایی که یکی از آخرین دست آوردهای انسانی برای خلق زیبایی است، رشد فزایندهای داشته است. تنها در ایالات متحده آمریکا میزان جراحی ها طی یک دهه (۱۹۹۴-۱۹۸۴) دو برابر شده است و در سال ۱۹۹۳ از هر ۳۵ جراحی صورت گرفته در این کشور، یک جراحی زیبایی بوده است (گیلمن۲، ۱۹۹۹)
نگرش زنان در جامعه ما به زیبایی ظاهری بیشتر اهمیت می دهند و همین امر می تواند باعث پیامدهای سوء برای سلامت روانی و جسمانی آنها شود. در گذشته کسانی که بینیشان را جراحی میکردند، علاوه بر اینکه تعدادشان محدود بود، بینیشان عیب شاخصی نیز داشت اما امروزه مجموعه ای از عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی باعث شده افراد زیادی فارغ از جنسیت و زشتی یا زیبایی، تنها به این امید که تغییر کنند دست به چنین کاری میزنند. بسیاری از مراجعه کنندگان عمل زیبایی، راه خود را در زندگی گم کردهاند و از زندگی ناراضی هستند بنابراین نخستین تغییری که به ذهنشان میرسد این است که چهره شان را تغییر بدهند تا شاید در کار و زندگیشان تغییری ایجاد شود. بسیاری از آنان اگر توان مالیشان هم اجازه ندهد باز هم به طریقی که شده این کار را انجام می دهند. (مشیرزاده، ۱۳۹۰)
از طرف دیگر، بسیاری از متخصصان و پزشکان اعلام کردهاند که هرگونه جراحی زیبایی دارای تبعاتی است که در بسیاری از موارد جبران ناپذیر نیز هست ضمن این که در کشورهای توسعه یافته که صاحبان این علم هستند، تعداد کمتری از افراد رغبت برای انجام چنین عملهایی دارند یا حداقل با وسواس بیشتری این کار را انجام می دهند (جونز و هییس۱،۲۰۰۹ ).
یکی از عوامل انجام جراحیهای زیبایی نگرانی از تصویر بدنی می‌باشد. جهان معاصر توأم با پیشرفتها و رشد عقلانی که در بطن خود ایجاد کرده توجه خود را بر مسائل شخصیتی انسان متمرکزتر کرده است. مسائلی که شاید ۱۰۰ سال پیش از این، موضوعاتی پیش پا افتاده و غیر مهم تلقی میشده است. از جمله مسائل مورد بحث شخصیتی انسان که قبلاً کمتر به آن پرداخته شده است تصویر بدنی است. تصویر بدنی بیانگر نگرش فرد از خود همراه با احساسات و افکاری است که می تواند تغییر دهنده رفتار او در شرایط گوناگون و در جهان مثبت یا منفی باشد.
لذا در بررسی حاضر به دنبال پاسخ علمی به این پرسش بودیم که آیا عمل جراحی پلاستیک موجب بهبود مؤلفه‌های بهزیستی روانشناختی و نگرانی تصویر بدنی شده است؟ آیا جراحی پلاستیک موجب افزایش بهزیستی روانشناختی می‌شود؟ و آیا جراحی پلاستیک موجب کاهش نگرانی تصویر بدنی می‌شود؟
۱-۳ ضرورت انجام تحقیق
امروزه جراحی های زیبایی به عنوان یکی از شایع ترین اعمال جراحی در سطح جهان مطرح است که میزان بهره گیری از آن رو به فزونی است. (هانگ۲، ۲۰۰۴) هدف اصلی جراحی زیبایی بهبود ظاهر فردی است که دارای ظاهری نابهنجار باشد. زمانی که انسانها در مییابند خصوصیات فیزیکی آنها مطابق با آن هنجارها نیست، ممکن است دچار رنجش شده و جراحی را به عنوان راه حل نهایی در نظر بگیرند. (هیلهورست، ۲۰۰۲) جراحی زیبایی اکنون تبدیل به یک عامل فریبنده و وسیلهای برای تجمل گرایی افراد مختلف شده است و این امر سبب پایهریزی انتظارات غیر واقعی در افراد و مخدوش شدن حقایق در مورد ماهیت واقعی آن گردیده است.
ارزشیابیهای روانپزشکی بر روی کسانی که خواهان زیبایی بودند نخستین بار در دهههای ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ گزارش شدند. این گزارشها بیشتر بازتاب دهنده گرایشهای روانکاوی در روانپزشکی آمریکا بودند. پژوهشهایی که به بررسی وضعیت روانشناختی بیش از جراحی زیبایی پرداختهاند یا به مصاحبه بالینی بسنده کرده و یا از مقیاس‌های روانشناختی برای ارزیابی آسیب شناسی روانی بهره بردهاند، آسیب شناسی روانی چشمگیری را در بیماران جراحی زیبایی گزارش نموده اند.
گرین و پریچارد۱ (۲۰۰۳) در مطالعه خود بیان کردند که نارضایتی و نگرانی نسبت به بدن و اشتغال ذهنی به تغییر دادن آن در بین جوانان داوطلبی جراحی زیبایی بیشتر مشاهده می‌شود. (گرین و پریچارد، ۲۰۰۳)
نتایج تحقیق حاضر می تواند در مراکز روان درمانی، متخصصین روان شناسی، دانشکدهها و دانشگاه های روان شناسی و مراکز پژوهشی مورد استفاده و بهرهوری قرار گیرد. کاهش درگیری متخصصان جراحی پلاستیک با مراجع قانونی با ارجاع افراد دچار مشکلات روانشناختی به منظور درمان به روانشناس و آگاهی افراد از مشکل روانشناختی احتمالی خود و مراجعه به روانشناس و جلوگیری از درگیر شدن با افراد سودجو غیرمتخصص و خسارات جبران ناپذیر است. کاهش هزینههایی که صرف جراحیهای مکرر می‌شود.
۱-۴ اهداف پژوهش
هدف اصلی پژوهش مقایسه دو مؤلفه‌ی بهزیستی روانشناختی و نگرانی تصویر بدنی قبل و بعد از عمل جراحی پلاستیک است.
۱-۵ فرضیات پژوهش
جراحی پلاستیک موجب افزایش بهزیستی روانشناختی می‌شود.
جراحی پلاستیک موجب کاهش نگرانی تصویر بدنی می‌شود.
عمل جراحی پلاستیک موجب بهبود مؤلفه‌های بهزیستی روانشناختی و نگرانی تصویر بدنی شده است.
۱-۶ تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها:
۱-۶-۱ تعریف نظری متغیرها:
۱-۶-۱-۱ بهزیستی روانشناختی
بهزیستی روانشناختی۱ به معنای قابلیت یافتن تمام استعدادهای فرد است. و دارای مؤلفه‌های:
۱-خودمختاری۲ (احساس استقلال و اثرگذاری در رویدادهای زندگی و نقش فعال در رفتارها) ۲- رشد شخصی۳ (احساس رشد بادوام و دستیابی به تجربههای نو به عنوان یک موجود دارای استعدادهای بالقوه) ۳- روابط مثبت با دیگران۴ (احساس رضایت و صمیمیت از رابطه با دیگران و درک اهمیت این وابستگی) ۴- هدفمندی در زندگی۱ (داشتن هدف در زندگی و باور به این که زندگی حال و گذشته او معنی دار است) ۵-پذیرش خود۲ ( نگرش مثبت به خود و پذیرش جنبه های مختلف خود مانند ویژگیهای خوب و بد و احساس مثبت درباره زندگی گذشته) ۶-تسلط بر محیط۳ (حس تسلط بر محیط، کنترل فعالیتهای بیرونی و بهره گیری مؤثر از فرصت های پیرامون) می‌باشد.
۱-۶-۱-۲ نگرانی از تصویر بدنی۴:
تصویر بدنی بیانگر نگرش فرد از خود همراه با احساسات و افکاری است که می تواند تغییر دهنده رفتار او در شرایط گوناگون و در جهات مثبت یا منفی باشد. این تصویر ذهنی می تواند تحت تأثیر عواملی چون رشد جسمانی، تعاملات فرد با محیط اجتماعی، سوانح، آسیب و جراحات بدنی قرار گیرد و نگرانی از تصویر بدنی را در فرد ایجاد کند. (سوگار۵، ۲۰۰۳)
۱-۶-۱-۳ جراحی پلاستیک۱:
جراحی پلاستیک وسیلهای است برای ایجاد یک احساس خود ایدهآل و آرمانی که از طریق آن درد مطلوب نبودن خود یا دوست نداشتن خود رفع می‌گردد .(محمدپناه اردکان، یعقوبی و یوسفی، ۱۳۹۱)
۱-۶-۲ تعریف عملیاتی متغیرها:
۱-۶-۲-۱ بهزیستی روانشناختی:
بهزیستی روانشناختی نمرهای که آزمودنی در مقیاس بهزیستی روانشناختی ریف (۱۹۸۹) کسب می کند که این پرسشنامه مشتمل ۸۴ سؤال می‌باشد.
۱-۶-۲-۲ نگرانی از تصویر بدن:
نگرانی از تصویر بدنی نمرهای است که آزمودنی در پرسشنامه چند بعدی روابط بدن – خود، کش و همکاران (۱۹۸۶ و ۱۹۸۷) کسب می کند این پرسشنامه مشتمل بر ۴۶ سؤال می‌باشد.
۱-۶-۲-۳ جراحی پلاستیک:
منظور از جراحی پلاستیک، نوع حراجی که جراح روی بدن آزمودنی انجام داده است.
تعداد صفحه :۹۱
قیمت :۳۷۵۰۰ تومان
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده ۱
فصل اول: کلیات پژوهش
۱- ۱مقدمه. ۳
۱-۲ بیان مسئله. ۴
۱-۳ اهمیت وضرورت پژوهش. ۶
۱-۴ اهداف پژوهش. ۷
۱-۵ سوالات پژوهش. ۸
۱-۵-۱ سوال اصلی ۸
۱-۵-۲ سوالهای فرعی ۸
۱-۶ تعاریف نظری پژوهش. ۸
۱-۷ تعریف عملیاتی ۹
فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق
۲-۱ پیش درآمد. ۱۱
۲-۲مبانی نظری تحقیق ۱۱
۲-۲-۱تعریف سرطان. ۱۱
۲-۲-۱-۱بررسی علائم و نشانه در سرطان. ۱۲
۲-۲-۱-۲ اپیدمیولوژی ۱۳
۲-۲-۱-۳ پاتوژنز سرطان. ۱۳
۲-۲-۱-۴ نگاهی کلی به بیماری سرطان پستان. ۱۴
۲-۲-۱-۵ عوامل خطرساز سرطان پستان. ۱۵
۲-۲-۱-۶ واکنش روانی ۱۶
۲-۲-۱-۷ کنار آمدن با سرطان. ۱۷
۲-۲-۱-۸ مداخلات روانی اجتماعی برای سرطان. ۱۷
۲-۲-۱-۹ عوامل ایجاد کننده سرطان. ۱۷
۲-۲-۱-۱۰درمان سرطان. ۱۸
۲-۲-۲چشم انداز زمان. ۱۹
۲-۲-۲-۱مفهوم چشم انداز زمان. ۲۰
۲-۲-۲-۲چهار چوب چشم انداز زمان. ۲۳
۲-۲-۲-۳ چشم انداز زمان گذشته. ۲۴
۲-۲-۲-۴چشم انداز زمان حال. ۲۴
۲-۲-۲-۵چشم انداز زمان آینده ۲۵
۲-۲-۳ کیفیت زندگی ۲۶
۲-۲-۳-۱ تعریف کیفیت زندگی ۲۷
۲-۲-۳-۲ تاریخچه کیفیت زندگی ۲۸
۲-۲-۳-۳ ویژگی های کیفیت زندگی ۲۹
۲-۲-۳-۴ عوامل موثر بر کیفیت زندگی از دیدگاه فرانس. ۳۰
۲-۲-۳-۵ اصول اساسی در ارتباط با کیفیت زندگی ۳۱
۲-۲-۳-۶ویژگی های کیفیت زندگی ۳۲
۲-۲-۳-۷ نظریه روانشناختی فلسفی کیفیت زندگی ۳۳
۲-۲-۴ تصویر بدنی ۳۴
۲-۲-۴-۱ دیدگاه های نظری در مورد تصویربدنی ۳۵
۲-۲-۴-۲ عوامل تأثیرگذار بر تصویربدنی ۳۷
۲-۳ تحقیقات انجام شده داخلی و خارجی ۴۳
۲-۳-۱تحقیقات داخلی ۴۳
۲-۳-۲تحقیقات خارجی ۴۵
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
۳-۱روش اجرای تحقیق ۵۰
۳-۲جامعه آماری ۵۰
۳-۳ نمونه و روش نمونه گیری ۵۰
۳-۴ ابزار تحقیق ۵۰
۳-۴-۱پرسش نامه چشم انداز زمان. ۵۱
۳-۴-۲ پرسش نامه تصویر بدنی فیشر. ۵۱
۳-۴-۳پرسش نامه کیفیت زندگی ۳۶ – SF. 52
۳-۵ چگونگی اجرای تحقیق ۵۴
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل اطلاعات
۴-۱ پیش درآمد. ۵۶
۴-۲ یافته های توصیفی ۵۶
۴-۳ فرضیه های تحقیق ۵۷
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
۵-۱ پیش درآمد. ۶۹
۵-۲ بحث و نتیجه گیری ۶۹
۵-۳ بررسی فرضیه های فرعی ۷۱
۵-۴-محدودیتهای پژوهش. ۷۶
۵-۵- پیشنهادات. ۷۶
۵-۵-۱ پیشنهادات پژوهشی برای محققین آتی ۷۶
۵-۵-۲ پیشنهادات کاربردی ۷۷
منابع : ۷۸
افزایش شیوع سرطان در سالهای اخیر و اثرات آن بر ابعاد مختلف جسمی- روانی و اجتماعی زندگی بشر سبب شده است که سرطان به عنوان مشکل عمده بهداشتی قرن شناخته شود. سرطان به عنوان سومین علت مرگ و میر بعد ازبیماریهای قلب و عروق و حوادث و دومین علت مرگ درکشور ایران پس از سرطان ریه مطرح است. سرطان پستان% ۳۲ موارد سرطان زنان را تشکیل میدهد. سالانه بیش از ۷ میلیون نفر در جهان در اثر ابتلا به سرطان جان خود را از دست میدهند و پیش بینی می‌شود که تعداد موارد جدید ابتلا تا سال ۲۰۲۰ سالانه از ۱۰ میلیون به ۱۵ میلیون نفر برسد. در این بین سرطان پستان شایعترین نوع سرطان در بین زنان است بر اساس آمار سازمان بهداشت آمریکا، در جهان سالانه بیش از۱/۱ میلیون موارد جدید سرطان پستان در میان زنان شناسایی می‌شود. این رقم شامل ۱۰ در صد از کل موارد جدید سرطان و ۲۳ درصد از کل سرطانهای زنان می‌شود. میزان بروز اختصاصی سنی سرطان پستان در ۱۰۰۰۰۰نفر، در جمعیت زنان در کشورهای پیشرفته ۸/۶۷نفر و در کشورهای کمتر توسعه یافته ۸/۲۳ نفر و در کل جهان ۵/۳۷ نفر است. میزان بروز این بیماری در کشورهای توسعه یافته سالانه ۱تا ۲ درصد و در کشورهای کمتر توسعه یافته هر سال تا حدود ۵ درصد افزایش می یابد. در حال حاضر درایالات متحده زنی که تازه به دنیا بیاید ۱۲%(۱مورد از ۸ مورد) شانس ابتلا به سرطان پستان در طول زندگی را دارد. با در نظر گرفتن شیوع بالای سرطان پستان در خانمها وپیشرفتهای درمانی ایجاد شده که منجر به بقای طولانی مبتلایان گردیده تاثیر بیماری و روش های درمانی در زندگی مبتلایان به سرطان پستان قابل بحث و مطالعه است. زن بودن و افزایش سن دو عامل مهم و غیر قابل تغییر در بیماری سرطان پستان است، به این خاطر یک مشکل جدی در حوزه سلامت زنان کنترل و پیشگیری از سرطان پستان است. اغلب مطالعات حاکی از آن است که در کمتر از ۵% مبتلایان به سرطان پستان عوامل ژنتیکی عامل مستعد کننده بیماری محسوب می‌شود. قاعدگی زودرس، ناباروری، سن بالا در هنگام اولین زایمان، یائسگی دیررس، رژیم غذایی، فعالیت جسمانی و فاکتورهای هورمونی درونزا(سطح بالای استروژن آزاد نسبت به استروژن متصل به پروتئینهای سرم) یا برونزا(مثل استفاده طولانی مدت از قرصهای جلوگیری از بارداری یا هورمون جایگزین در زنان یائسه) جزء عوامل خطرزای سرطان پستان شناخته شده اند. شیردهی باعث کاهش خطر می‌شود، بخصوص اگر مدت زمان آن طولانی باشد. توزیع بروز بیماری در گروه های مختلف سنی بین زنان ایرانی و غربی متفاوت است. تحقیقات حاکی از آن است که میانگین سن ابتلا در کشورهای غربی حدود ۵۵ سال است که این میانگین در ایران حدود ۱۰ سال پائینتر از کشورهای غربی است. امروزه از موضوعات قابل بحث در تحقیقات بالینی، ارزیابی کیفیت زندگی که شامل درجه احساس اشخاص از تواناییهایشان در مورد کارکردهای جسمی، عاطفی و اجتماعی است، چشم انداز زمان که شامل آینده، گذشته مثبت، گذشته منفی، تقدیر نگری در حال و لذت جویی درحال است و تصویر بدنی می باشد. سرطان بر زندگی بیماران در درجات مختلف تاثیر می‌گذارد. عمده مسائل و مشکلاتی که به طور معمول، مبتلایان به سرطان را تحت تاثیر قرارمیدهد، شامل: آثار روانی و عاطفی ناشی از ابتلا به بیماری، اقدامات تشخیصی و درمانی، استرس، درد، افسردگی و آثار بیماری بر روابط خانوادگی، زناشویی، اجتماعی، مشکلات اقتصادی ناشی از بیماری، مسائل تغذیه ای و عوارض ناشی از درمان است. لذا در پژوهش حاضر سعی شده کیفیت زندگی در ابعاد مختلف، چشم انداز زمان و تصویر بدنی زنان مبتلا به سرطان پستان با زنان سالم مقایسه و بررسی شود و برنامه های مداخلهای- مراقبتی موثر در ارتقا سلامت این قشر که نقش حساس و مهم در خانواده و اجتماع را دارند شناسایی گردد (محدثی و همکاران، ۱۳۹۱).
علی رغم پیشرفت های پزشکی توسعه درمان های سرطان و افزایش تعداد بازمانده های سرطان، این بیماری از لحاظ احساس درماندگی و ترس عمیقی را که در فرد ایجاد می کند بی همتاست (لی و وو[۱]، ۲۰۰۲). در این میان سرطان پستان شابع ترین و کشنده ترین و از نظر عاطفی و روانی تأثیرگذارترین سرطان در بین زنان است. سالانه حدود یک میلیون بیمار مبتلا به سرطان سینه در جهان شناسایی می شوند و علت مرگ و میر ۳۷۰ هزار نفر از زنان مبتلا به سرطان، سرطان سینه است(گارنری و کنت[۲]، ۲۰۰۴). یکی از آخرین گزارش های انجمن سرطان ایران نیز نشان از آن است که ۲۵ درصد از کل سرطان ها در زنان ایرانی را سرطان سینه تشکیل می دهد. در واقع سرطان باعث می شود شغل، وضعیت اقتصادی- اجتماعی و زندگی خانوادگی مختل شود و به خصوص برجنبه های مختلف کیفیت زندگی بیمار شامل وضعیت روحی، روانی، اجتماعی و عملکرد جنسی تأثیر دارد (ودتا و همکاران[۳]، ۲۰۰۱).
چشم انداز زمان اندازه گیری درجه ای از تفکر فرد نسبت به آینده، حال و یا گذشته است. دیدگاه زمان به عنوان یک میانجی بالقوه اجتماعی و اقتصادی با رفتارهای بهداشتی در ارتباط است. تحقیقات نشان داده کسانیکه دارای مشاغل حرفه ای هستند در جهت گیری آینده دچار اشتباه کمتری نسبت به کسانیکه مشاغل غیر حرفه ای دارند، می شوند. چشم انداز زمان برای تصمیم گیری در مورد مواجه شدن با موقعیتی مثل نوجوانان وسیگار کشیدن، زمان تشخیص یک بیماری جدید مناسبترین گزینه است و نقش مهمی در سلامت دارد.
لوین[۴] (۱۹۵۱) تاثیر چشم انداز زمان برشرایط روانی را مورد بررسی قرار داد. او اعتقاد داشت که چشم انداز زمان پس زمینه های اجتماعی و فرایندهای انگیزشی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. وی معتقد بود که چشم انداز زمان بخشی از فرد است. در طی پژوهشی که توسط هولمن و زیمباردو[۵] (۲۰۰۳) انجام شد نشان داده شد که رابطه معنی داری بین استانداردهای آموزشی و چشم انداز زمان وجود دارد. در واقع آنها نشان دادند که افراد با سطح سواد ابتدایی و متوسطه نگرش منفی تری ازچشم انداز زمان نسبت به فارغ التحصیلان دارند.
همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می دهد افرادی که بر تجارب منفی گذشته خود تمرکز می کنند دچار مشکلات شخصیتی شدیدتری می شوند. آنهایی که بر گذشته منفی خود تمرکز می کنند افسرده تر هستند و افکار خودکشی بیشتری را گزارش می دهند، در مقابل افرادیکه بر روی خاطرات شیرین و لذت بخش گذشته متمرکز می شوند مشکلات شخصیتی کمتری دارند. بر اساس نتایج پژوهش هولمن و زیمباردو (۲۰۰۳) بین چشم انداز گذشته مثبت و عملکرد سالم فرد رابطه معنا داری وجود دارد. در این راستا کلارک و تیس دیل (۱۹۸۲) نشان دادند که روحیه فرد تحت تاثیر بازیابی خاطرات مثبت گذشته قرار میگیرد.
دنیرو[۶] و همکاران (۱۹۹۹) در پژوهشی رابطه بین دیدگاه های زمان، صفات شخصیتی و رضایت زندگی را مورد بررسی قرار دادند. نتایج پژوهش آنها نشان داد، افرادی که برونگرا هستند و چشم انداز گذشته مثبتی دارند، در مقایسه با افرادیکه چشم انداز گذشته منفی دارند، از زندگی حال خود راضی تر هستند. همچنین آنها نشان دادند که صفات شخصیتی به شدت با سلامت ذهنی مرتبط است و قویترین پیش بینی کننده خلق و خوی فعلی می باشند.
از آنجا که سینه به عنوان یک قسمت مهم در تصور بدن زن به شمار می آید، لذا هر نوع نابهنجاری در سینه می تواند به تصور بدنی منفی در زن بیانجامد. توصیف احساس فردی که با این مشکل مواجه می شود و یک یا هر دو سینه خود را از دست می دهد بسیار مشکل است، این به معنی پایان زنانگی است. زنی که با سرطان سینه مواجه می شود احتمالاً از صمیمیت با افراد دیگر اجتناب می کند، حتی ممکن است از حمام رفتن به دلیل نقصی که در بدن دارد نیز اجتناب کند(نقی پورو همکاران ، ۱۳۹۱).
بیماران ماستکتومی مشکلات تصور بدنی را تجربه می کنند، زیرا جراحی این احساس را در بیمار به وجود می آورد که«همه چیز»را از دست داده است و یا به دلیل عکس العمل منفی همسرانشان این احساس در آنها به وجود می آید. چنین شواهدی دال بر این است که اختلال تصور بدنی و رضایت زناشویی با یکدیگر رابطه دارند. به ویژه، همسران از اثر زخم یا جراحی بیزارند و کاهش رضایت زناشویی در آنها پیش بینی می شود. در تحریف و نامتقارنی، تنۀ ناقص پیوسته یادآور ارتباط بدن با تصور خود، هویت جنسی و شرح جنسی است و همیشه یادآور احتمال عود یا متاستاز است. معلوم شده است هویّت جنسی(عزّت نفس جنسی، رخدادهای جنسی و رضایت جنسی) و تصور بدنی در بهزیستی روانی کلی و رضایت زندگی همۀ افراد مهم است. این افراد با مسائلی مانند: احساس انزوای اجتماعی، وحشت از واکنش همسر در صورت تأهل، نگرانی دربارۀ ازدواج در صورت تجرد، ترس از مرگ، دلهرۀ عقیم شدن بر اثر درمانهای مختلف و دلشورۀ از دست دادن جذابیت روبه رو هستند (برونرو سودارث، حسین زاده، ۱۳۸۴).
مطالعات فاکس[۷] (۱۹۹۹)، هوساکا[۸] و همکاران (۲۰۰۰)و مک گاروی[۹] و همکاران (۲۰۰۱) روش تصورات ذهنی هدایت شده را برای افزایش راحتی، بهبود حالتهای روحی، بالا بردن کیفیت زندگی و کاهش حساسیت این اشخاص نسبت به ریزش موها بر اثر شیمی درمانی مفید دانستند.
از سویی در مطالعات مختلف نشان داده شده که کیفیت زندگی در بیماران مبتلا به سرطان پستان پایین است(وحدانی نیا، ۱۳۸۳). زیرا مسائل روانی ناشی از تشخیص سرطان و مشکلات جسمی ناشی از خود بیماری و عوارض جانبی از درمان بر کیفیت زندگی اثر منفی می گذارد. کانر[۱۰] و همکاران (۲۰۰۳) در مطالعه خود بر روی زنان زیر ۶۵ سال مبتلا به سرطان سینه نشان دادند که جنبه های فیزیکی، هیجانی، اجتماعی و کیفیت زندگی آنها تحت تأثیر وضعیت منفی سلامت روانی افت می کنند. با توجه به مطالب فوق محقق بر آن شد تا به مطالعۀ این موضوع بپردازد که آیا بین چشم انداز زمان در بین زنان مبتلا به سرطان پستان و زنان سالم تفاوت معنا داری وجود دارد ؟آیا بین کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان پستان و زنان سالم تفاوت معنا داری وجود دارد؟آیا بین تصویر بدنی زنان مبتلا به سرطان پستان با زنان سالم تفاوت معنا داری وجود دارد؟
با توجه به شیوع سرطان در جامعه و با در نظر گرفتن این که تأثیر این بیماری بر روی تمام ابعاد زندگی فرد مبتلا وی را درگیر مشکلات فراوان دیگر می کند. از جمله آن می توان به تغییر در روابط بین فردی، اضطراب، عزت نفس کم و تصویر بدنی نامطلوب از خود اشاره کرد. بیشترین میزان مرگ ومیر ناشی ازسرطان پستان درسنین ۶٠ – ٣٠ سالگی می‌باشد . لذا این بیماری به علت رقم بالای مرگ و میر آن در سالهایی که زنان در اوج مسئولیتهای خانوادگی وشغلی هستند و هم به دلیل نسبت فزاینده زنان مسن در جمعیت ، حائز اهمیت می باشد. تنیدگیهای روانشناختی ناشی از بیماری سرطان، سبب اضطراب و افسردگی در بیماران می‌شود و عدم کاهش و درمان این واکنش ها، باعث طولانی ترشدن مدت بستری بیمار، اختلال در درمان های پزشکی و کاهش شانس ومدت زنده ماندن می‌شود. بسیاری از نگرانیها و افسردگیها در افراد مبتلا به سرطان به دلیل از دست دادن عضو یا قسمتی از بدن یا عملکرد آن عضو، وابستگی به دیگران و از دست دادن نقش خود در جامعه یا خانواده می باشد .اضطراب و افسردگی، شایعترین واکنشهای روانشناختی در بیماران سرطانی است که در برخورد با تشخیص، پیش آگهی و گزینه های درمانی دامنگیر فرد بیمار می‌شود و درمانهای انجام شده برای خود بیماری نیز میتواند اضطراب برانگیز باشد. از طرفی، تحمل درد در بیماران سرطانی اثرشدید روی کیفیت عمومی زندگی بیمار با تأثیر بر جنبه های جسمانی و روان شناختی دارد. از سویی دیگر درمان های متداول و رایج در کشور ما بیشتر منوط به شیمی درمانی های طولانی وعمدتاً بر آن است که مرگ بیمار مبتلا به سرطان را به تأخیر بیندازد. بدون در نظر گرفتن نیازهای روانی نمی توان انتظار بهبودی داشت. شناخت متغیرهای این پژوهش می تواند در زندگی این افراد تأثیر بسزایی داشته باشد و شاید بتوان دورنمای زمانی بیماران را تغییر داد و نرخ امید به زندگی را در آنان افزایش داد و تواناییهای شغلی آنها را به حداکثر رساند و وضعیت عملکردی آنان را بهبود بخشید و با تعیین کیفیت زندگی در بیماران مبتلا به سرطان می‌توان راه حلهای جدیدی پیش روی روانشناسان و مشاوران و کارکنان درمانی قرار داد تا به بیماران کمک کنند که به طور مستقل قادر به اداره امور زندگی خود درشرایط بحرانی و غیر بحرانی باشند. بنابراین با توجه به افزایش شیوع سرطان سینه و اهمیتی که تأثیر این بیماری در تمام ابعاد زندگی فرد مبتلا دارد و با در نظر گرفتن اینکه افراد مبتلا به سرطان دارای مشکلات متعددی هستند و با عنایت به اینکه اکثریت این مطالعات در کشورهای غربی صورت گرفته که از لحاظ ساختارجغرافیایی، اقتصادی و اجتماعی تفاوتهای زیادی با کشور ما دارند ، محقق بر آن شد تا با توجه به ویژگیهای زنان ایرانی با انجام مطالعه ایی به مقایسه چشم انداز زمان و تصویر بدنی و کیفیت زندگی در زنان مبتلا به سرطان پستان و زنان سالم بپردازد.
پژوهش حاضر سعی کرده است که متغیرهایی که تاکنون در بیماران مبتلا به سرطان مورد بررسی قرار نگرفته است را مورد شناسایی و بررسی قرار دهد. مخصوصاً در مورد چشم انداز زمان که پژوهشیهای اندکی در ایران روی این متغیر انجام شده است. نتایج این پژوهش میتواند برای دانشگاه ها، مراکز و کلینیک های روان شناختی و بیمارستانهای که در این زمینه خدمات ارائه می دهند نوید بخش نتایج سودمند ی باشد.
هدف اصلی: مقایسه ی چشم انداز زمان، تصویر بدنی و کیفیت زندگی در زنان مبتلا به سرطان پستان و زنان سالم
اهداف فرعی:
–مقایسه ی چشم انداز زمان بین زنان مبتلا به سرطان پستان و زنان سالم
– مقایسه ی تصویر بدنی بین زنان مبتلا به سرطان پستان و زنان سالم
– مقایسه ی کیفیت زندگی بین زنان مبتلا به سرطان پستان و زنان سالم
آیا بین چشم انداز زمان و تصویر بدنی و کیفیت زندگی در زنان مبتلا به سرطان پستان و زنان سالم تفاوت وجود دارد؟
آیا بین چشم انداز زمان در زنان مبتلا به سرطان پستان و زنان سالم تفاوت وجود دارد؟
آیا بین تصویر بدنی در زنان مبتلا به سرطان پستان و زنان سالم تفاوت وجود دارد؟
آیا بین کیفیت زندگی در زنان مبتلا به سرطان پستان و زنان سالم تفاوت وجود دارد؟
چشم انداز زمان: بر پایه نظریه چشم انداز زمان هنگامی که فرد در تصمیم گیری گرایش بیشتری به یکی از جنبه های زمان (مثلاً آینده) داشته باشد دورنمای ذهنی وی نسبت به آن زمان شکل می گیرد (زیمباردو و بوید[۱۱]، ۱۹۹۹)
تصویر بدنی: تصویر بدنی در برگیرنده اطلاعات، احساسات و ادراکات آگاهانه و غیر آگاهانه شخص در مورد بدن می باشد. این تصویر از زمان تولد شکل گرفته و همزمان با رشد فرد کامل شده و در طی مراحل زندگی فرد تغییر می کند. (کش و همکاران[۱۲]، ۲۰۰۲).
کیفیت زندگی: دانان جایا (۲۰۰۶ ؛ به نقل از نجومی و عنبری، ۱۳۸۷) کیفیت زندگی را مجموعه ای چند بعدی از رفاه اقتصادی، شرایط محیطی و وضیعت سلامتی تعریف کرده است که به وسیله شخص یا گروهی از افراد درک می شود. سازمان جهانی بهداشت، کیفیت زندگی را به عنوان درک فرد از موقعیت خود در زندگی، در متن فرهنگ و نظام ارزشی جامعه می داند که با اهداف، انتظارات واستانداردهای وی در ارتباط است.
چشم انداز زمان: منظورازچشم انداززمان نمره ای است که آزمودنی ها از پرسشنامه چشم انداز زمان ZIPI به دست خواهد آورد.
تصویر بدنی: منظور از تصویر بدنی نمره ای است که آزمودنی ها از پرسشنامه تصویر بدنی فیشربه دست خواهد آورد.
کیفیت زندگی: منظور از کیفیت زندگی نمره ای است که آزمودنی ها از پرسشنامه کیفیت زندگی واروشربون ( ۱۹۹۲ ) به دست خواهد آورد.
تعداد صفحه :۱۱۷
قیمت :۳۷۵۰۰ تومان
فهرست مطالب
| عنوان مطالب صفحه |
فصل اول: کلیات پژوهش ۱
۱-۱ مقدمه ۲
۱-۲ بیان مساله ۳
۱-۳ اهمیت و ضرورت پژوهش ۷
۱-۴ اهداف پژوهش ۱۰
۱-۴-۱ هدف کلی پژوهش ۱۰
۱-۴-۲ اهداف فرعی پژوهش ۱۰
۱-۵ فرضیه‌های پژوهش ۱۰
۱-۶ تعریف عملیاتی و مفهومی متغیرها ۱۰
فصل دوم: مبانی نظری پژوهش ۱۳
۲-۱- سرطان سینه ۱۴
۲-۱-۱ – میزان بروز سرطان سینه ۱۵
۲-۱-۲- انواع سرطان سینه ۱۷
۲-۱-۳- عوامل خطرزا ۱۷
۲-۱-۴- علائم سرطان سینه ۱۸
۲-۱-۵ -مراحل بیماری سرطان سینه ۱۹
۲-۲ – سبکهای مقابلهای ۱۹
۲-۲-۱ – تعریف سبکهای مقابله ای ۲۱
۲-۲-۲ – استرس و مهارتهای مقابله ای ۲۳
۲-۲-۳ – تدابیر و منابع مقابله ای ۲۵
۲-۲-۴ -انواع مقابله ۲۵
۲-۳ – خودکارآمدی ۳۲
۲-۳-۱ – تعریف خودکارآمدی ۳۲
۲-۳-۲ -ابعاد خودکارآمدی ۳۷
۲-۳-۳ – منابع باورهای خودکارآمدی ۳۸
۲-۳-۳-۱ -دستاوردهای عملکرد ۳۸
۲-۳-۳-۲ -تجربههای جانشین ۳۹
۲-۳-۳-۳ -ترغیب کلامی ۳۹
۲-۳-۳-۴ -حالتهای فیزیولوژیک ۴۰
۲-۳-۴ – خودکارآمدی و تنیدگی ۴۱
۲-۳-۵ – ویژگیهای افراد خودکارآمد ۴۲
۲-۳-۶ – نقش خودکارآمدی در بیماریها ۴۳
۲-۴- تصویر بدنی ۴۶
۲-۴- ۱- تعریف تصویر بدنی ۴۷
۲-۴- ۲-شکل گیری تصویر بدن ۴۹
۲-۴- ۳-جنبههای مختلف تصویر بدنی ۵۰
۲-۴- ۴-تصویر بدنی و بیماری ها ۵۱
۲-۵- کیفیت زندگی ۵۳
۲-۵- ۱- تعاریف کیفیت زندگی ۵۵
۲-۵- ۲-ویژگیهای کیفیت زندگی ۵۷
۲-۵-۲-۱- چند بعدی بودن ۵۸
۲-۵-۲-۲- ذهنی بودن ۵۹
۲-۵-۲-۳ – پویا بودن ۵۹
۲-۵-۳ – ارتباط کیفیت زندگی با سلامت ۵۹
۲-۵-۴- کیفیت زندگی و بیماری ها ۶۰
۲-۶ – مرور پیشینه پژوهشهای انجام شده ۶۳
۲-۶-۱ – پیشینه پژوهشهای انجام شده در داخل کشور ۶۳
۲-۶-۲ – پیشینه پژوهشهای انجام شده در خارج کشور ۷۰
فصل سوم: روش پژوهش ۷۴
۳-۱ – روش تحقیق ۷۵
۳-۲ – جامعه آماری، روش نمونه گیری، حجم نمونه ۷۵
۳-۳ – ابزارهای پژوهش ۷۵
۳-۴- روش گردآوری اطلاعات: ۸۰
۳-۵ – روش تجزیه و تحلیل اطلاعات ۸۰
فصل چهارم: تحلیل یافته ها ۸۱
۴- یافته ها ۸۲
۴-۱- آمار توصیفی ۸۲
۴-۲- آمار استنباطی ۸۸
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری ۹۲
۵-۴ – محدودیتهای پژوهش ۹۷
۵-۵ – پیشنهادات ۹۸
۵-۶- پیشنهاد کاربردی ۹۸
۵-۷- پیشنهادات پژوهشگر ۹۸
منابع و مآخذ ۹۹
پیوستها ۹۹
مقدمه
اهمیت جایگاه زنان در جامعه و نقش آنها در توسعه همه جانبه کشورها بر کسی پوشیده نیست و اطلاع از وضعیت بهداشتی و سلامت آنها و نیز عوامل موثر برآن میتواند مبنای برنامه ریزی و سیاست گذاریهای مناسب جهت اصلاح وضعیت آنها قرار گیرد(هیرن[۱]، ۲۰۰۶). درباره شخصیت و ارزش اجتماعی زنان سخنان بسیاری گفته شده است. لازمه نقشهای این ارزشها و وظایف مهم زنانه در جامعه، سلامت کامل جسمی و روحی هر زن است.هر زن در طول زندگی و در طی مراحل رشد خویش بحرانهای مختلفی را پشت سر می‌گذارد، بحرانهای زندگی مانند حلقههای زنجیری به هم پیوسته است و سلامت روانی و حتی جسمانی او به طور انکارناپذیری در ارتباط با این بحران هاست.بنابراین مراحل مختلف این بحرانها را می‌توان به عنوان محور افقی زندگی روانی و سازش اجتماعی زن تلقی نمود(پورآقایی، ۱۳۸۴).
از آنجاکه زنان به عنوان مادر، ستون اصلی خانواده را تشکیل میدهند و با توجه به اینکه سرطان سینه، خانمها را در سنین حداکثر بازدهی درگیر می‌کند، لذا توجه به این بیماری در پزشکی اهمیت ویژه ای دارد. سرطان سینه، یکی از سرطانهای شایع است. طبق محاسبات انستیو ملی سرطان ایالات متحده آمریکا، از هر هشت زن یک نفر در زندگی خود مبتلا به سرطان سینه می‌شود(انجمن سرطان آمریکا[۲]، ۲۰۰۸). این سرطان در صورتی که به موقع تشخیص داده شود به راحتی قابل درمان است و در صورت متمرکز بودن بافت سرطانی معمولاً از ترکیبی از عمل جراحی (برداشت سینه کامل)، جراحی (حفظ سینه)، شیمی درمانی[۳]، و رادیوتراپی[۴] استفاده می‌گردد. ماموگرافی[۵] نیز در تشخیص این بیماری نقش محوری دارد(نیکلسون[۶]، گی[۷]، ۲۰۰۰).
یکی از مشکلات بیماران مبتلا به سرطان سینه بعد درگیری روانی آن با مقابله با این بیماری است.سبکهای مقابله ای[۸] که این بیماران به کار میبرند ممکن است بر تمامی جنبههای زندگی از جمله خودکارآمدی[۹] آنها تاثیر بگذارد، این بیماران پس از عمل جراحی دچار افسردگی شده و تصورشان نسبت به بدنی که دارند و در واقع تصویر بدنی[۱۰] شان منفی میشودو دچار انزوای اجتماعی می‌شوند، مشکلات جنسی از شایعترین مشکلات آنهاست و از همه مهمتر این که کیفیت زندگی[۱۱] این افراد کاهش مییابد که این نیازمند بررسی بیشتری است. این مطالعه نیز با هدف بررسی مقایسه سبکهای مقابلهای، خودکارآمدی، تصویر بدنی و کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان سینه با جمعیت عادی صورت گرفته است.
۱-۲ بیان مساله
برخی بیماریها نه تنها به لحاظ جسمانی برای فرد پیامدهای ناگواری را به همراه دارد بلکه به لحاظ روانی نیز مشکلات زیادی را برای وی به ارمغان میآورد. سرطان بیماری است که در آن سلولها ی بدن به صورت کنترل نشده تکثیر یافته و میتوانند بافتهای مجاور را در گیر کنند. سلولهای سرطانی همچنین میتوانند از طریق جریان خون یا لنف به سایر نقاط بدن گسترش یابد. این بیماری انواع گوناگون دارد و هر کدام از آنها علائم و مشکلات جسمی و روحی خاصی را برای بیمار ایجاد می‌کند که می‌توان به نوعی از آن به نام سرطان سینه اشاره کرد. سرطان سینه ناشی از رشد خارج از قاعده سلولهای غیر عصبی در سینه است. بیماری سرطان سینه جزء شایعترین سرطانها در زنان و قابل درمانترین نوع سرطان است(شیخ نژاد، ۱۳۸۹). سرطان دومین عامل مرگ و میر در کشورهای توسعهیافته و سومین عامل مرگ در کشورهای کمتر توسعهیافته است. در حال حاضر ۲۵ میلیون نفر در دنیا با سرطان زندگی می کنند و هر سال ۱۱ میلیون نفر به این بیماری مبتلا شده و ۷ میلیون مرگ ناشی از سرطان اتفاق میافتد. تحقیقات نشان داده اند سرطان سینه شایعترین سرطان در زنان ایرانی با بروز ۲۵ در صد هزار و حدود هشت هزار بیمار در سال می باشد که آثار اقتصادی، اجتماعی و روانی زیادی بر خانواده ها دارد (زارع، زکیانی، رضایی و نجاری، ۱۳۹۰). تحقیقات همچنین نشان داده اند که بیماران سرطانی با ترس و ناامیدی شدید به تشخیص، پاسخ می دهند که نشان میدهد تجربه سرطان می تواند بسیار آسیب زا باشد (مور، ۲۰۱۰ )[۱۲]. سبکهای مقابلهای مجموعهای از پاسخهای رفتاری و شناختی است که هدف آنها به حداقل رساندن فشارهای موقعیت استرس زاست(لازاروس[۱۳]، فالکمن[۱۴]، ۱۹۸۴) اندلر و پارکر[۱۵] (۱۹۹۰) بر اساس تحقیقی جهت بررسی فرایند عمومی افراد را بر حسب سه نوع اساسی سبک مقابله ای متمایز می سازند، سبک مقابله ای مسأله ساز، سبک مقابله ای هیجان مدار و سبک مقابله ای اجتنابی. سرطان به غیر از جسم بر زندگی و روح هم تاثیر گذار است و زنانی که دچار سرطان سینه می‌شوند با توجه به سبکهای مقابلهای که دارند به روش های گوناگون به این بیماری پاسخ میدهند که این امر ممکن است بر خودکارامدی، تصویر بدنی و کیفیت زندگی آنها تاثیر گذار باشد(برنت[۱۶]، ۲۰۱۰). محمدی آریا و همکاران (۱۳۹۳) در مطالعه خود با عنوان “تاثیر آموزش گروهی روشهای مقابله با استرس بر میزان امیدواری و کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان سینه” بیان کردند که آموزش گروهی روشهای مقابله با استرس در میزان امیدواری و کیفیت زندگی تفاوت معنی داری مشاهده گردید. ترخان(۱۳۹۲) در بررسی خود نشان داد، که ابراز وجود پایین، مقابله هیجان مدار بالا و مقابله مسئله مدار پایین به ترتیب در میزان استرس ادراک شده زنان در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه نقش اساسی و تعیین کننده دارند در این خصوص وی آموزش مهارتهای مقابلهای را مناسب دانستند.
یکی دیگر از متغیرهایی که ممکن است افراد مبتلا به سرطان سینه کاهش عمدهای را در آن احساس کنند خودکارآمدی است. خودکارآمدی، قابلیت(توانایی) ادراک شده ی فرد در انجام یک عمل دلخواه یا کنار آمدن با یک موقعیت خاص محوری ترین مکانیزم از مکانیزمهای روانی آدمی است. باورهای خودکارآمدی، کنشهای آدمی را به وسیله ی فرآیندهای شناختی، انگیزشی، عاطفی و تصمیم گیری تنظیم مینماید. آنها بر اینکه افراد چگونه فکر می‌کنند، در رویارویی با مشکلات برانگیخته می‌شوند و پشتکار نشان میدهند، کیفیت سلامت هیجانی و آسیب پذیریشان در مقابل افسردگی و تنیدگی چگونه است و چطور در یک موقعیت حساس، بهترین تصمیم را اتخاذ می‌کنند، عمل می‌کنند(بندورا[۱۷]، لاک[۱۸]، ۲۰۰۳). خودکارآمدی اساس عمل انسان است. انسانهای خود کارآمد، مبتکر ژرف اندیش و خود سامان بخش هستند و برای به وجود آوردن پیامدهای مطلوب، از نیروی تاثیرگذاری بر اعمالشان برخوردارند (بندورا، ۲۰۰۲ به نقل از فیست[۱۹] و فیست، ۲۰۰۲، ترجمه سیدمحمدی، ۱۳۹۱). بنابراین می‌توان گفت، خودکارآمدی یک درک رفتاری است که احتمال التزام به یک برنامه کاری و رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت را افزایش میدهد(پندر[۲۰]، موردگ[۲۱]، پارسونز[۲۲]، ۲۰۰۲). صحرایی، نوروزی و طهماسبی (۱۳۹۲) در تحقیق خود به بررسی نقش خودکارآمدی با سرطان پرداختند. نتایج نشان داد که تنها ۹/۱۰% از زنان به طور منظم اقدام به انجام خودآزمایی مینمایند. سازه خودکارآمدی درک شده پیشگویی کننده قوی بود که به صورت مستقیم با رفتار خودآزمایی سینه در ارتباط بود. متغیر آگاهی به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر رفتار خودآزمایی تاثیر میگذاشت و محور کنترل سلامت پیشگویی کننده رفتار خودآزمایی سینه نبود.
از دیگر شاخص های روانی که تحت تاثیر بیماری سرطان سینه قرار دارد تصویر بدنی فرد از خود می‌باشد. تصویر بدنی شامل عقاید و احساسات آگاهانه و غیر آگاهانه در مورد بدن است به عبارتی دیگر مفهومی متشکل از احساسات فردی در مورد اندازه بدن، جنس، عملکرد و تواناییهای بدن جهت رسیدن به اهداف می‌باشد(کوشان و واقعی، ۱۳۷۸). بیماری سرطان سینه بیمارانی هستند که یک یا دو سینه خود را از دست دادهاند و پس از درمان، بسیاری از آنها توانایی این را دارند که سالهای متمادی به زندگی خود ادامه دهند. بعد از بهبود بیمارانی هستند که به زندگی عادی قبل از مبتلا شدن به سرطان بر میگردند و بعضی دیگر به خاطر نقص به وجود آمده دچار مشکلات خاصی می‌شوند. برداشتن یک یا هر دو سینه غالبا با احساس مثله شدن، تغییر در تصویر ذهنی، کاهش جاذبه جنسی، اضطراب، افسردگی، احساس ناامیدی، گناه، ترس از عود بیماری، طرد شدن، در نهایت با افکار مرگ همراه است.برداشتن سینه به عنوان نابود شدن بخشی از بدن تلقی می‌شود که نماد جنسیت، زنانگی و ابعاد مادرانه می‌باشد(کانکل[۲۳]، امی[۲۴]، تیتوس[۲۵]، ۲۰۰۲). سرطان سینه باعث تغییرات قابل مشاهده در تصویر بدنی می‌شود(دیتمار[۲۶]، ۲۰۰۹). بنابراین تغییر تصویر بدنی زن ممکن است به این معنی باشد که او احساس کند دیگر همه چیز تمام شده است(لیندوال[۲۷]، ون پست[۲۸]، برگبوم[۲۹]، ۲۰۰۹). نقی پور، زارع بهرام آبادی، تقی لو و حیدری(۱۳۹۱) طی مطالعهای علی-مقایسه ای که به منظور مقایسه رضایت جنسی، تصور بدنی و کیفیت زندگی در میان سه گروه زنان مبتلا به سرطان سینه در دو گروه جراحی با ماستکتومی و جراحی حفظ سینه و زنان غیر مبتلا انجام شد. نتایج نشان داد بین سه گروه در متغیرهای رضایت جنسی و تصور بدنی تفاوت معناداری وجود نداشت، اما نتایج نشان داد بین سه گروه در متغیر کیفیت زندگی تفاوت معناداری وجود داشت. استفاده از آزمون شفه نشان داد که کیفیت زندگی زنان غیر مبتلا به صورت معناداری بیشتر از دو گروه دیگر بود.
نظرپور و خزایی(۱۳۹۱) در پژوهشی به بررسی رابطه ی تصویر بدن و سبکهای مقابلهای با شدت دیسمنوره ی اولیه در دانشجویان پرداختند. نتایج نشان داد بین شدت دیسمنوره ی اولیه با تصویر بدن و سبکهای مقابله ای(مسئله محوری و هیجان محوری) و تمام مولفههای تصویر بدن رابطه ی معنی دار وجود دارد و مولفههای تصویر بدن از توانایی پیش بینی شدت دیسمنوره برخوردارند. هم چنین از بین مولفههای سبکهای مقابلهای، بین شدت دیسمنوره با مشکل گشایی برنامه ریزی شده، جستجوی حمایت اجتماعی، خویشتن داری، ارزیابی مجدد مسئله و مسئولیت پذیری رابطه ی معنی داری وجود داشته و مولفه ی مشکل گشایی برنامه ریزی شده از توانایی پیش بینی شدت دیسمنوره برخوردار است.
برخی از محققان کیفیت زندگی را نیز در بیماران سرطان سینه با اهمیت دانسته و بعنوان یکی از مولفههای سلامتی در این قبیل بیماران مطالعه کرده اند.برخی ازنظریه پردازان این متغیر را با رویکرد عینی تعریف کردهاند و موارد آشکار و مرتبط با معیارهای زندگی از جمله سلامت جسمانی، شرایط شخصی(ثروت، شرایط زندگی و.)، ارتباطات اجتماعی، اقدامات شغلی یا دیگر عوامل را مهم دانسته اند. در مقابل این رویکرد اجتماعی و اقتصادی که با کیفیت زندگی معادل دانسته شده است، رویکرد ذهنی نیز وجود دارد که نظریه پردازان رویکرد ذهنی، کیفیت زندگی را مترادف با شادی یا رضایت فرد در نظر میگیرند و بر عوامل شناختی در ارزیابی کیفیت زندگی تاکید دارند(لیو[۳۰]، ۲۰۰۶). بین دو رویکرد عینی و ذهنی، رویکرد جدیدی به نام رویکرد کل نگر وجود دارد که نظریه پردازان آن معتقد هستند کیفیت زندگی همانند خود زندگی، مفهومی پیچیده و چندبعدی است و در بررسی آن در حال حاضر هر دو کیفیت، مؤلفه عینی و ذهنی را درنظر میگیرند(مالکینا-پیخ[۳۱]، پیخ[۳۲]، ۲۰۰۸). در این خصوص، نتایج پژوهش‌ها در رابطه با کیفیت زندگی زنان سرطانی نشان داده که در مقایسه با زنان بدون سرطان سینه، زنان تازه تشخیص داده شده به سرطان سینه نمرات پایین تری را در کیفیت زندگی کسب می‌کنند(منفرد، پاک سرشت، قنبری، عطرکار روشن، ۱۳۹۲).
بنابراین با توجه به رابطه بین عوامل روانی– اجتماعی و سرطان مانند سبک های مقابله ای ، خودکارآمدی، تصویر بدنی و کیفیت زندگی به پیش بینی بیماری کمک ارزنده ای خواهد کرد. همچنین با شناخت عوامل روانی موثر در سرطان نه تنها می توان از بروز موارد جدید، پیشگیری به عمل آورد بلکه می توان با آموزش های روانشناختی در کنار درمان های طبی به بهبود کیفی زندگی بیماران کمک کرد و سال های زنده ماندن را در بیماران مبتلا به سرطان افزایش داد.
علاوه بر این کمتر پژوهشی در زمینه بررسی مقایسهای این متغیرها در بین زنان بیمار مبتلا به سرطان سینه و زنان سالم بوده است که این مساله کمبود تحقیقات در این حوزه را نمایانگر میسازد و نیازمند بررسیهای بیشتری است. از طرفی تحقیقی که بصورت جامع این متغیرها را بین دو گروه زنان سالم و مبتلا به سرطان بررسی کند بوسیله پژوهشگر یافت نشد که این مساله نیز محدودیت در منابع پژوهشی را نشان میدهد و این سئوال را برای محقق مطرح میسازد که آیا بین سبکهای مقابلهای، خودکارآمدی، تصویر بدنی و کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان سینه و جمعیت عادی تفاوت معناداری وجود دارد؟
۱-۳ اهمیت و ضرورت پژوهش
در بین زنان سرطان سینه جزء شایعترین وکشندهترین و از نظر عاطفی و روانی تاثیر گذارترین به نسبت سرطانهای دیگر است(اکبری نساجی، ۱۳۷۸). سرطان سینه۲۳% از مرگ ناشی از سرطان در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه را شامل می‌شود. حدود ۰۰۰/۳۸۰/۱ زن در سراسر جهان مبتلا به سرطان سینه هر سال تشخیص داده می‌شوند و ۱۴%(۴۵۸۴۰۰) مرگ و میر از تمام مرگهای ناشی از سرطان به همراه دارد.(گلوباکان[۳۳]، ۲۰۰۸ به نقل از ببیس[۳۴]، آلتونکورک [۳۵]، آسیکل[۳۶]، آکار[۳۷]، ۲۰۱۳). که این مطلب اهمیت پرداختن به آن را بیش از پیش آشکار میسازد.
اگر چه سرطان سینه به صورت گستردهترین تومور بدخیم در میان زنان است ولی یک بیماری بسیار قابل درمان است (جمال و همکاران[۳۸]، ۲۰۰۳). میزان زنده ماندن بیماران سرطان سینه در طول ۵ سال گذشته نزدیک به ۱۵% افزایش و در حال حاضر به ۹۰% رسیده است (مرکز بررسی آمار سرطان[۳۹]، ۲۰۱۰). نجات یافتگان از سرطان سینه بزرگترین گروه از بیماران سرطانی ۲۲% را تشکیل میدهند و آنها نیاز دارند به اعضای تیم مراقیتهای بهداشتی که به آنها در مقابله با بسیاری از چالشهای در حال تحول کمک کنند که بتوانند با احترام و عزت زندگی کنند (والدیوز و همکاران[۴۰]، ۲۰۱۲). که مطالعه و بررسی این چالشها و تاثیر آنها بر متغیرهایی مانند سبکهای مقابله، خودکارآمدی، تصویر بدنی و کیفیت زندگی افراد مبتلا به این بیماریها با شرایط استرس زا و تنیدگیها ضروری می‌باشد.
لازاروس و فالکمن (۱۹۸۴، به نقل از صدوقی، تمنایی فر، ۱۳۸۸) اعتقاد دارند وقتی فرد بیماری مزمن را به عنوان پدیدهای تهدیدکننده ارزیابی می‌کند کوششهای مقابلهای او آغاز می‌شود. نوع مقابلهای که افراد به کار میبرند باید با نوع موقعیتی که باآن مقابله می‌کنند تناسب داشته باشد تا بالاترین فایده را برای آنان به ارمغان بیاورد. کسانی که از نوع درست راهبردهای مقابلهای استفاده می‌کنند علائم اضطراب و افسردگی کمتری را تجربه می‌کنند و آزمودنی هایی که از نوع غلط راهبرد مقابله استفاده می‌کنند علائم بیشتری را تجربه می‌کنند (فورسیت[۴۱]، کمپاس[۴۲]، ۱۹۸۷، به نقل از صدوقی، تمنایی فر، ۱۳۸۸). لازاروس و فالکمن (۱۹۸۷)عقیده دارند ادراک خودکارآمدی منبع شخصی قدرتمندی در مقابله با استرس است. سودمندی خودکارآمدی در سرطان به طور گستردهای مستند است (هاس[۴۳]، ۲۰۰۵، لو و همکاران[۴۴]۲۰۰۱). به گفته بندورا (۲۰۰۰)، قضاوت افراد در مورد توانمندیهای خود (خودکارآمدی) تابع حالات جسمانی است، که آنها نیز به نوبه خود متاثر از حالات عاطفی شخص و به طور کلی کیفیت زندگی در تمام ابعاد آن است.هیجانات منفی مانند ترس، اضطراب، تنش، افسردگی سبب می‌شود که افراد در انجام وظایف، تواناییهای خود را دست کم بگیرند که این در واقع مفهوم خودکارآمدی پایین است و بالعکس خودکارآمدی پایین نیز سبب می‌شود حالات روحی وروانی مانند خستگی، عصبانیت، درد و رنج در فرد بوجود بیاید و منجر به نقصان کیفیت زندگی بشود.که در این صورت نیازمند بررسی و مطالعهای همه جانبه بوده تا به شناسایی متغیرهای مرتبط با سلامتی آنها چه به لحاظ روانی و چه به لحاظ عمومی پرداخته شود.
سرطان و درمان سرطان میتواند تاثیر عمیقی بر وضع ظاهری بیماران داشته باشد (فریس هارکورت[۴۵]، فسل[۴۶]، ۲۰۰۷).تغییرات سرطان سینه باعث تغییرات قابل مشاهده در تصویر بدنی است (پرایس[۴۷]، ۲۰۰۰). اکثریت شواهد نشان میدهند که زنان مبتلا به سرطان سینه طیف وسیعی از تغییرات جدی منفی عاطفی که در نتیجه اختلالات جنسی خود از جمله ترس از دست دادن قدرت باروری، تصویر منفی از بدن، احساس عدم جذابیت (برترو[۴۸]، ویلموث[۴۹]، ۲۰۰۷)، از دست دادن زنانگی (آرچیبالد[۵۰]، لمیوکس[۵۱]، بایرز[۵۲]، تاملین[۵۳]، وورث[۵۴]، ۲۰۰۶)، افسردگی و اضطراب (گاروسی[۵۵]، ۲۰۰۸) را نشان میدهند. شواهدی در دست است که نشان میدهد تصویر بدنی نقش مهمی در عملکرد روانی بیماران مبتلا به سرطان سینه بازی می‌کند به عنوان مثال پیکلر[۵۶]، ونیترود[۵۷](۲۰۰۳) نشان دادند که بیمارانی که احساسات بهتری درباره بدن شان دارند باورهای قوی تری در توانایی مقابله با بیماری ودرمان آن را دارند.از سویی دیگرارزیابی کیفیت زندگی در بیماران مبتلا به سرطان میتواند کمک به بهبود درمان و حتی میتواند به عنوان پیش آگهی عوامل پزشکی باشد(منتظری، گیلیس[۵۸]، مک اون[۵۹]، ۱۹۹۶ الف، منتظری، گیلیس، مک اون، ۱۹۹۶ب، منتظری، مایلوری[۶۰]، هول[۶۱]، مک اون، گیلیس، ۲۰۰۱، منتظری، مایلوری، هول، مک اون، گیلیس، ۲۰۰۳ ).
سرطان سینه به هویت زنان نیز تاثیر می‌گذارد در نتیجه مطالعه کیفیت زندگی برای کسانی که سینههای خود را از دست میدهند بسیار حیاتی است، علاوه بر این زنان نقش مهمی به عنوان همکاران، همسران و مادران در هر خانواده دارند (منتظری، گیلیس، مک اون، ۱۹۹۶الف). بنابراین شناسایی میزان و نوع عوامل مرتبط با سرطان سینه از اهمیت بسزایی برخوردار است چرا که با شناخت عوامل فوق می‌توان به تدوین برنامهای جهت کمک روانشناختی به این قبیل بیماران پرداخت تا بتوان مقداری از مشکلات روزمره این افراد را کاهش داد. بر این اساس این مطالعه به بررسی مقایسهای میان متغیرهای سبکهای مقابلهای، خودکارآمدی، تصویر بدنی و کیفیت زندگی بین بیماران مبتلا به سرطان سینه و افراد عادی میپردازد.
۱-۴ اهداف پژوهش
۱-۴-۱ هدف کلی پژوهش
تبیین مقایسهای سبکهای مقابلهای، خودکارآمدی، تصویر بدنی و کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان سینه و جمعیت عادی.
۱-۴-۲ اهداف فرعی پژوهش
۱-۵ فرضیه‌های پژوهش
۱-۶ تعریف عملیاتی و مفهومی متغیرها
سبکهای مقابلهای: به عقیده لازاروس و فالکمن(۱۹۸۴) سبکهای مقابلهای مجموعهای از پاسخهای رفتاری و شناختی است که موجب تلاشهای فعالانه و یا منفعلانه افراد در برابر موقعیتهای استرس زا برای اجتناب کردن و یا کاهش دادن استرس است وشامل دو سبک اصلی، الف)مساله مدار، ب)هیجان مدار می‌شوند.
– در این بررسی مقصود نمرهای است که افراد از پاسخگویی به پرسشنامه سبکهای مقابلهای لازاروس و فالکمن[۶۳] (۱۹۸۵) کسب می‌کنند. این پرسشنامه بر اساس سیاهه راهبردهای مقابلهای توسط لازاروس و فالکمن در سال ۱۹۸۵ ساخته شده است.
خودکارآمدی: مطابق تعریف بندورا (۲۰۰۱) خودکارآمدی، توان سازنده ای است که بدان وسیله، مهارتهای شناختی، اجتماعی، عاطفی و رفتاری انسان برای تحقق اهداف مختلف، به گونه ای اثربخش ساماندهی می‌شود. به نظر وی داشتن دانش، مهارتها و دستاوردهای قبلی افراد پیش بینی کنندههای مناسبی برای عملکرد آینده افراد نیستند، بلکه باور انسان درباره توانائیهای خود در انجام آنها بر چگونگی عملکرد خویش مؤثر است و بین داشتن مهارتهای مختلف با توان ترکیب آنها به روش های مناسب برای انجام وظایف در شرایط گوناگون، تفاوت آشکار وجود دار
تصویر بدنی: تصویر بدنی از خود به معنای احساسات فرد درباره جذابیتهای زیبایی ظاهری و جنسی خود است. به عبارت روشنتر به این معناست که فرد بدن خود را چگونه می‌بیند و چه احساسی درباره آن دارد و نیز فکر می‌کند دیگران بدن او را چگونه میبینند. تصویر بدنی شامل مولفه هایی از قبیل ارزشیابی قیافه(تصویر فرد از قیافه ظاهریش)، ارزیابی تناسب اندام(تصویر فرد در رابطه با اندام بدن خود)، وزن(تصویر فرد در رابطه با وزن بدنی خودش)، رضایت بدنی(میزان رضایت فرد از بدن خود) و جهت گیری(شامل تمایل فرد به تصویری که از خود دارد)است(پوپ[۶۷]، فیلیپس[۶۸]، اولوردیا[۶۹]، ۲۰۰۰).
در این بررسی مقصود از کیفیت زندگی نمره افراد از پاسخگویی به فرم کوتاه پرسشنامه زمینه‌یابی سلامت[۷۴] می‌باشد.
Quality of Life
تعداد صفحه :۱۸۲
قیمت :۳۷۵۰۰ تومان
Create a website and earn with Altervista - Disclaimer - Report Abuse
