پایان نامه بررسی رابطه بین جهت گیری مذهبی و سلامت روان با کیفیت زندگی وعملکرد تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بندرعباس
فهرست مطالب:
-۱. مقدمه . .۳
۱-۲. بیان مسأله . .۵
۱-۳. اهمیت و ضرورت تحقیق. .۷
۱-۴. اهداف تحقیق .۱۰
۱-۵.سوالات تحقیق. .۱۰
۱-۶. فرضیه های تحقیق . .۱۱
۱-۷.متغیرهای تحقیق .۱۱
۱-۸.تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها .۱۱
۱-۸-۱-۱. جهت گیری مذهبی .۱۱
۱-۸-۱-۲. سلامت روانی. .۱۱
۱-۸-۱-۳.کیفیت زندگی .۱۲
۱-۸-۱-۴.عملکرد تحصیلی .۱۲
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهشی
۱-۲. مقدمه .۱۴
۲-۲. بررسی نظریه های جهت گیری مذهبی .۱۴
۲-۲-۱. اعتقادات مذهبی و سلامت روانی .۱۵
۲-۲-۲. مطالعات انجام شده در ایران . .۲۷
۲-۳. بررسی نظریه های سلامت روان. .۳۳
۲-۳-۱. مفهوم بهنجاری و نابهنجاری . .۳۶
۲-۳-۲. وضعیت سلامت روان. .۳۷
۲-۳-۳.معیار سلامت روانی.۳۷
۲-۳-۴.بهداشت روانی از دیدگاه های مختلف.۳۸
۲-۳-۴-۱.بهداشت روانی از دیدگاه روانکاوان۳۸
۲-۳-۴-۲. بهداشت روانی از دیدگاه رفتارگرایان .۳۹
۲-۳-۴-۳.بهداشت روانی از دیدگاه شناخت گرایان۴۰
۲-۳-۴-۴. بهداشت روانی از دیدگاه گشتالتیون.۴۱
۲-۳-۴-۵.بهداشت روانی از دیدگاه انسان گرایان۴۱
۲-۳-۵. اجزاء ارتقاء سلامت روان .۴۲
۲-۳-۵-۱.کنارآمدن. .۴۳
۲-۳-۵-۲.مدیریت تنش و استرس .۴۳
۲-۳-۵-۳.خودپنداره و هویت.۴۵
۲-۳-۵-۴.عزت نفس۴۶
۲-۳-۵-۵.رشد خود۴۷
۲-۳-۵-۶.استقلال.۴۹
۲-۳-۶.راهبردهای بهداشت روان از دیدگاه اسلام.۵۰
۲-۴.کیفیت زندگی۵۴
۲-۴-۱.تاریخچه کیفیت زندگی.۵۴
۲-۴-۲.تعریف کیفیت زندگی۵۶
۲-۴-۳.اندازه گیری کیفیت زندگی۵۸
۲-۴-۴.ابعاد کیفیت زندگی.۵۹
۲-۴-۵.مبانی نظری کیفیت زندگی.۶۰
۲-۴-۶.مولفه های کیفیت زندگی۶۲
۲-۴-۷.سه اصل کیفیت زندگی.۶۳
۲-۴-۷-۱.چندبعدی بودن.۶۳
۲-۴-۷-۲.ذهنی بودن۶۴
۲-۴-۷-۳.پویا بودن۶۴
۲-۴-۸عوامل موثر بر کیفیت زندگی.۶۴
۲-۴-۹.مدل های کیفیت زندگی۶۴
۲-۴-۹-۱.مدل فلس و پری.۶۴
۲-۴-۹-۲.مدل لی و همکاران.۶۵
۲-۵.عملکرد تحصیلی۶۸
۲-۵-۱.هدف۶۹
۲-۵-۲.عزت نفس۷۰
۲-۵-۲-۱.عزت نفس و عملکرد تحصیلی۷۰
۲-۵-۳.انگیزه۷۴
۲-۵-۴.الگوهای انگیزش.۷۶
فصل سوم: روش پژوهش
۳-۱.مقدمه .۸۶
۳-۲.روش تحقیق۸۶
۳-۳. جامعه و نمونه آماری۸۷
۳-۴.ابزار تحقیق.۸۸.
۳-۴-۱. پرسشنامه جهت گیری مذهبی.۸۸
۳-۴-۲.پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ و هلر .۸۹
۳-۴-۳.مقیاس کوتاه ارزیابی کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی .۹۲
۳-۵.روش اجرا.۹۴
۳-۶.روش های تجزیه و تحلیل داده ها. .۹۵
فصل چهارم :یافته های پژوهش
۴-۱. مقدمه ۹۷
۴-۲. یافته های توصیفی۹۷
۴-۳. بررسی داده های جمعیت شناختی۹۸
۴-۴.یافته های استنباطی۱۰۰
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
۵-۱.مقدمه. .۱۰۴
۵-۲. نتیجه گیری .۱۰۴
۵-۳. محدودیت های پژوهش. .۱۰۶
۵-۴. پیشنهادهای پژوهش ۱۰۷
منابع . .۱۰۸
فهرست جدول ها
جدول ۱-۴- فراوانی و درصد دانشجویان به تفکیک جنسیت .۹۸
جدول ۲-۴ فراوانی و درصد دانشجویان به تفکیک تاهل.۹۸
جدول ۳-۴ – فراوانی و درصد دانشجویان به تفکیک مذهب.۹۹
جدول۴-۴- میانگین و انحراف استاندارد متغیرهای پیش بین و ملاک ۹۹
جدول ۵-۴.ماتریس همبستگی متغیرهای پیش بین و ملاک۱۰۰
جدول ۶-۴. مقدار R، ۲R ، B، بتا و آزمون معنی داری در مدل اول مورد مطالعه۱۰۱
جدول ۷-۴- مقدار R، ۲R ، B، بتا و آزمون معنی داری در مدل دوم مورد مطالعه۱۰۲
چکیده
این مطالعه به منظور بررسی بررسی رابطه بین جهت گیری مذهبی و سلامت روان با کیفیت زندگی وعملکرد تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بندرعباس انجام شده است. این مطالعه از نوع توصیفی است. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه جهت گیری مذهبی آلپورت وراس[۱](،۱۹۵۰)، پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ و هلر(GHQ)-فرم ۲۸ سوالی و فرم کوتاه پرسشنامه کیفیت زندگی- ۲۵سوالی سازمان بهداشت جهانی(WHOQOL-BREF)استفاده شد. جامعه ی آماری پژوهش حاضر، دربردارنده۲۹۵ نفر از دانشجویان رشته های پزشکی و دندانپزشکی مشغول به تحصیل در دانشگاه علوم پزشکی بندرعباس ، در سال تحصیلی۹۳-۹۲، که درمهرماه سال تحصیلی ۹۲-۱۳۹۱و قبل از آن به تحصیل اشتغال داشته اند؛ می باشد. برای تحلیل داده ها در بخش استنباطی از روش آماری تحلیل رگرسیون چند متغیره استفاده شد.در مدل رگرسیون از آزمون F برای تعیین معنی داری مدل و از آزمون آماریT جهت تعیین معنی داری ضرایب بتا استفاده شد. تحلیلها حاکی از آن است که در این نمونه به طور متوسط میزان جهت گیری مذهبی در میان دانشجویان مورد مطالعه، برابر با ۵۶/۳۵بار در طول یک ماه گذشته بوده است. متغیرهای سلامت روان و جهت گیری مذهبی کسب شده ،بیشترین مقدار ضریب همبستگی را به صورت مثبت با کیفیت زندگی و متغیر جهت گیری مذهبی،کمترین مقدار ضریب همبستگی به صورت مثبت با متغیر عملکرد تحصیلی(متغیر ملاک) دارند.دیگر متغیرها دارای میزان همبستگی بین این دو مقدار، با متغیر ملاک هستند. مدل کلی مورد مطالعه، حدود۲۲ درصد از واریانس متغیر ملاک را تبیین می کند. نتایج این تحلیل نشان می دهد که جهت گیری مذهبی با مقدار بتای ۳۱۶/۰به طور مثبت و معنی دار و سلامت روان، با بتای۲۸۷/۰- به طور منفی و معنی دار کیفیت زندگی دانشجویان را تبیین می کنند. و از طرف دیگر با بررسی رابطه جهت گیری مذهبی و سلامت روان به عنوان متغیرهای پیش بین با عملکرد تحصیلی به عنوان متغیرملاک ، مشاهده شد که مدل مورد مطالعه، حدود ۴ درصد از واریانس متغیر ملاک را تبیین می کند. جهت گیری مذهبی با مقدار بتای۰۱۴/۰ به طور معنی داری عملکرد تحصیلی را تبیین نمی کند در حالی که سلامت روان با مقدار بتای ۱۹۰/۰- به طورمنفی و معنی دار عملکرد تحصیلی را تبیین می کنند.
-۱-مقدمه:
اهمیت معنویت و رشد معنوی انسان در چند دهه گذشته به صورتی روزافزون توجه روان‌شناسان و متخصصان بهداشت روانی را به خود جلب کرده است. پیشرفت علم روانشناسی از یک سو و ماهیت پویا و پیچیده جوامع نوین از سوی دیگر، باعث شده است که نیازهای معنوی بشر در برابر خواسته‌ها و نیازهای مادی قد علم کنند و اهمیت بیشتری بیابند. مردم جهان، امروزه بیش از پیش به معنویت و مسائل معنوی گرایش دارند و روان‌شناسان و روان‌پزشکان هم به طور روزافزون درمی‌یابند که در همه موارد برای درمان اختلالات روانی، استفاده از روش‌های متعارف کافی نیست. (شهیدی و شیرافکن، ۱۳۸۲) نیاز انسان به دین قدمتی به عمر تاریخ دارد؛ زیرا بشر از همان آغاز زندگی خود به حامی مقتدر و تکیه‌گاهی نیرومند احساس نیاز می‌کرده است. موضوع دین مورد بحث روان‌شناسان و محققان پیشگامی همچون جیمز (۱۹۲۹)، فروید(۱۹۰۷)، یونگ (۱۹۶۱ ـ ۱۸۷۵) و دیگران بوده است. همچنین مطالعات و نظریه‌پردازی در زمینه‌های مختلف مذهبی به گذشته‌های دور برمی‌گردد؛ ولی مطالعه مذهب از دیدگاه روانشناختی از حدود ۱۰۰ سال پیش آغاز گردیده است.(بهرامی احسان، ۱۳۸۳) اعتقاد بر این است که در ایمان به خدا، نیروی خارق‌العاده‌ای وجود دارد که نوعی قدرت معنوی به انسان متدین می‌بخشد و در تحمل سختی‌های زندگی او را کمک کرده و از نگرانی و اضطرابی که بسیاری از مردم در معرض ابتلای به آن هستند دور می‌سازد. ویلیام جیمز، یکی از پیشگامان طرح این واقعیت در روانشناسی، معتقد است: «ایمان بدون شک مؤثرترین درمان اضطراب است؛ ایمان نیرویی است که باید برای کمک به انسان در زندگی وجود داشته باشد. فقدان ایمان، زنگ خطری است که ناتوانی انسان را در برابر سختی‌های زندگی اعلام می‌دارد».
ایمان، انجام دستورات مذهبی، و حضور در مراسم‌های مذهبی از عواملی هستند که می‌توانند در درمان و پیش‌گیری از ابتلا به بیماری‌های روانی اعم از نوروزهای خفیف یا سایکوزهای شدید به کار رود (داویدیان، ۱۳۷۶). به نظر بنیامین راش «مذهب آن‌قدر برای پرورش سلامت روح اهمیت دارد که هوا برای تنفس» (به نقل از: جیمز، ۱۳۷۶). مذهب به انسان کمک می‌کند تا معنای حوادث زندگی، بخصوص حوادث دردناک و اضطراب‌انگیز را بفهمد. در دنیای کنونی که تبلیغ برخی از جوامع غربی و نیز دشمنان داخلی و خارجی در اثبات دین گریزی و جدایی دین از عرصه زندگی اجتماعی و سیاسی (پلورالیسم) مطرح شده است ،بیان تاثیر نگرش و جهت گیری مذهبی در پیشرفتهای اجتماعی که یکی از جنبه های آن تحصیل می باشد ،در استحکام گرایش مردم به دین و پیروی از فرامین الهی به خصوص با استعانت از فرامین دین مبین اسلام ،یاری کننده خواهد بودو اگر جامعه آماری دانشجویان که فرهیختگان جامعه می باشند ،به این سمت گرایش یابند خود می توانند پیامبرانی باشند برای تبلیغ و گرایش به سمت مذهب و پیروی از دستورات آن.دین به مؤمنان و معتقدان خود می‌آموزد که چگونه با مجموعه عظیم جهان که پیش از فرد شکل گرفته و قوانین خود را بر او تحمیل می‌کند سازگاری یابد. این سازگاری، دل‌گرمی و خرسندی مطبوعی را در روان فرد ایجاد می‌کند. برخلاف عقاید گذشته که دین را مانع پیشرفت عقل می‌شناختند و آن را مانع استواری اخلاق راستین می‌دانستند، اگر دستورات دین کامل اجرا شوند، هم اخلاق راستین ایجاد می‌شود و هم نظم اجتماعی و سیاسی شکل می‌گیرد (کاسیرز۲، ترجمه موفق،۱۳۷۰).
برخلاف چندین دهه قبل که انسان را موجودی سه بعدی متشکل از زیست، روان و اجتماع می‌دانستند، بعد چهارمی هم بدان اضافه نموده‌اند و آن بعد روحی و یا معنوی است (طهماسبی و کمانگیری، ۱۳۷۵). در حقیقت، ترکیب انسان، رفتار انسان، سلامت انسان، بیماری انسان و سایر افعال و حالاتی که بر انسان حادث می‌گردد ناشی از یک بعد خاص نیست، بلکه تمام ابعاد چهارگانه با ترکیب و تأثیر متقابل بر هم، حالاتی را بر انسان حکمفرما می کند.
امروزه مفهوم کیفیت زندگی یک شاخص اساسی سلامت محسوب می شود. کیفیت زندگی و به تبع آن سلامت روانی جزء جدایی ناپذیردر افراد پویا است. بستر های فیزیکی و اجتماعی که افراد به ویژه نوجوانان در آن زندگی می کنند بر تجربیات اجتماعی سلامت روانی رشد و سازگاری آنها تاثیر می گذارد.
کیفیت زندگی یکی از بنیادی ترین مفاهیم مطرح در روان شناسی مثبت نگر است.تغییر عقیده از اینکه فقط پیشرفت های علمی ،پزشکی و تکنولوژی می تواند زندگی را بهبود بخشد،به این باور که بهزیستی فردی ،خانوادگی ،اجتماعی و جامعه از ترکیب این پیشرفت ها به همراه ارزش ها و ادراکات فرد از بهزیستی و شرایط محیطی به وجود می آید،از منابع اولیه گرایش به کیفیت زندگی است(اسکالاک و همکاران[۲]،۲۰۰۲).
از طرف دیگر ،کیفیت زندگی نیروی قدرتمندی در راستای هدایت،حفظ و پیش برد سلامت و تندرستی در جوامع و فرهنگ های مختلف می باشد (تستا[۳] و سیمسون[۴]،۱۹۹۶).سازمان بهداشت جهانی چهار بعد سلامت جسمی،روانی،روابط اجتماعی و محیط زندگی را برای کیفیت زندگی در نظر گرفته است(رحیمی و خیر،۲۰۰۷).
سلامت روان شامل توانائی زندگی کردن همراه با شادی ، بهره وری و بدون وجود درد سراست .سلامت روان نیازی اساسی،برای بهبود کیفیت زندگی انسان،امری حیاتی است(سازمان جهانی بهداشت [۵]، ۲۰۰۱).سلامت روان با ویژگی های توانمند ساز درونی یا منافع درونی فرد،ارتباط دارد.
سلامت یا بهداشت روانی عنوانی است که دیدگاه ها و موضوعات مختلف مانند عدم وجود علائم ناتوان کننده ، یکپارچگی کارکردی روانشناختی ،سلوک مؤثر در زندگی شخصی و اجتماعی ، احساسات مرتبط با بهزیستی اخلاقی و معنوی و مانند آن را در بر می گیرد. سلامت روان یعنی هماهنگی بین ارزش ها ، علاقه
ها و نگرش ها در حوزه عمل افراد و درنتیجه برنامه ریزی واقع بینانه برای زندگی و تحقق هدفمند مفاهیم زندگی است . سلامت روان در قیاس با سلامت جسم نیست بلکه به دیدگاه و سطح روانشناختی ارتباطات فرد و محیط اشاره دارد . بخش مرکزی سلامت ، سلامت روان است ، زیرا تمام تعاملات مربوط به سلامتی به وسیله روان انجام می شود
تعداد صفحه : ۱۲۳
قیمت : 14700 تومان
