گرایش :عمومی

 دانشگاه آزاد اسلامی

واحد اهواز

پایان‌نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد «M.A»

رشته: روانشناسی

گرایش: عمومی

عنوان:

رابطه بین سبک های مقابله با استرس و خودکارآمدی عمومی با رضایت شغلی بهورزان زن و مرد خانه های بهداشت مرکز بهداشت شهرستان دزفول

استاد راهنما:

دکتر رضا پاشا

استاد مشاور:

دکتر علیرضا حیدری

پاییز ۱۳۹۲

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

فهرست مطالب

عنوان صفحه

چکیده ۱

فصل اول: موضوع پژوهش

۱-۱ مقدمه ۳

۱-۲ مساله پژوهشی ۵

۱-۳- فرضیه های پژوهش ۶

۱-۴- اهداف پژوهش ۸

۱-۴-۱- هدف کلی ۸

۱-۴-۲- اهداف جزیی ۸

۱-۵- اهمیت موضوع ۹

۱-۶- تعریف اصطلاحات ۱۱

فصل دوم : پیشینه پژوهش

۲-۱- نقش بهورزان و مراقبت های بهداشتی۱۵

۲-۲ – مفهوم رضایت شغلی۱۶

۲-۳- دلایل اهمیت رضایت شغلی ۱۷

۲-۴- عوامل تأثیرگذار بر رضایت شغلی ۱۸

۲-۵-سنجش رضایت شغلی ۱۹

۲-۶-پیامدهای رضایت شغلی۲۰

۲-۷- رضایت شغلی و عملکرد۲۱

۲-۷-۱-رضایت شغلی و سلامت جسمی و روانی کارکنان ۲۱

۲-۷-۲- رضایت شغلی و میزان جابه جایی ۲۱

۲-۷-۳- رضایت شغلی و غیبت۲۲

۲-۸-دیگر تأثیرات رضایت شغلی بر عملکرد ۲۲

۲-۸-۱-ترک خدمت ۲۲

۲-۸-۲- بازنشستگی زودرس۲۳

۲-۸-۳- تشویش۲۳

۲-۹-شیوه ی ابراز نارضایتی۲۳

۲-۹-۱-فعالیتهای اتحادیه گرایی۲۳

۲-۹-۲- ترک سازمان ۲۳

۲-۹-۳- اعتراض۲۴

۲-۹-۴- وفاداری۲۴

۲-۹-۵- اقدام منفی۲۴

۲-۱۰- تعامل رضایت شغلی و رضایت از زندگی ۲۴

۲ -۱۰-۱-اثر جبران۲۵

۲-۱۰-۲-مدل بخشی۲۵

۲-۱۰-۳-مدل همپوشی۲۵

۲-۱۱-نظریه های رضایت شغلی۲۵

۲-۱۱-۱-نظریه سلسله مراتب نیاز مازلو ۲۵

۲-۱۱-۲-نظریه برابری آدامز۲۶

۲-۱۱-۳-نظریه انتظار وروم۲۷

۲-۱۱-۴-نظریه دو عاملی هرزبرگ۲۷

۲-۱۱-۵-نظریه انتظار پورتر و لاولر۲۸

۲-۱۱-۶-نظریه هدف گذاری۲۹

۲-۱۱-۷-نظریه سه وجهی آلدرفر ۲۹

۲-۱۱-۸-نظریه مدل اساسی انگیزشی ۳۰

۲-۱۱-۹-نظریه مک کللند۳۱

۲-۱۲-سبک های مقابله با استرس۳۲

۲-۱۲-۱-تعریف سبک های مقابله با استرس ۳۲

۲-۱۲-۲-رویکردهای اولیه به فرایند مقابله۳۳

۲-۱۲-۳-رویکردهای جدید به فرایند مقابله  ۳۳

۲-۱۳-خودکارآمدی عمومی۳۴

۲-۱۳-۱-تعریف خودکارآمدی۳۶

۲-۱۳-۲-نظریه شناختی –  اجتماعی آلبرت بندورا۳۶

۲-۱۴- پژوهش های انجام شده در داخل کشور ۳۹

۲-۱۵- پژوهش های انجام شده در خارج از کشور۴۱

فصل سوم: روش پژوهش

۳-۱-روش اجرای تحقیق ۴۷

۳-۱-۱– جامعه آماری ۴۷

۳-۱-۲– نمونه آماری و روش نمونه گیری۴۷

۳-۲- روش جمع آوری اطلاعات۴۷

۳-۲-۱- پرسشنامه سبک های مقابله ۴۸

۳-۲-۲- پرسشنامه خودکارآمدی عمومی۴۸

۳-۲-۳- پرسشنامه شاخص توصیف شغلی۴۹

۳-۳ چگونگی تعیین پایایی ابزار پژوهش ۵۰

۳-۴- طرح تحقیق۵۰

۳-۵- روش آماری مورد استفاده۵۰

۳-۶- روش اجرای تحقیق۵۱

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده های آماری

۴-۱: یافته های توصیفی۵۳

۴-۲- یافته های مربوط به فرضیه‌ های  پژوهش ۶۵

۴-۳) یافته های جانبی پژوهش۷۷

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

۵-۱ بحث و نتیجه گیری۸۴

۵-۱-۲ نتیجه گیری۹۱

۵-۲ -محدودیت های پژوهش۹۱

۵-۳- پیشنهادات۹۲

۵-۱-۳-پیشنهادات کاربردی و اجرایی۹۲

۵-۲-۳- پیشنهادات پژوهشی۹۲

منابع فارسی۹۳

منابع انگلیسی۹۸

پیوست

چکیده لاتین

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول ۴-۱: توزیع فراوانی و درصد جنسیت آزمودنی ها۵۴

جدول ۴-۲: توزیع فراوانی و درصد وضعیت تأهل آزمودنی ها ۵۵

جدول ۴-۳: توزیع فراوانی و درصد میزان تحصیلات آزمودنی ها ۵۶

جدول ۴-۴ : توزیع فراوانی و درصد ســن آزمودنی ها۵۷

جدول ۴-۵:توزیع فراوانی ودرصد سابقه خدمت آزمودنی ها۵۸

جدول ۴-۶:توزیع فراوانی و درصد میزان رضایت شغلی آزمودنی ها۵۹

جدول ۴-۷: توزیع فراوانی و درصد میزان خودکارآمدی عمومی آزمودنی ها ۶۰

جدول ۴-۸: توزیع فراوانی و درصد سبک مقابله ای مسئله محور آزمودنی ها۶۱

جدول ۴-۹: توزیع فراوانی و درصد سبک مقابله ای هیجان محور آزمودنی ها۶۲

جدول ۴-۱۰: شاخص‌های مرکزی و پراکندگی نمره سبک های مقابله با استرس و خودکارآمدی و رضایت شغلی بهورزان خانه بهداشت ۶۳

جدول ۴-۱۱ : آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی مفروضه نرمال بودن۶۳

جدول ۴-۱۲: شاخص‌های مرکزی و پراکندگی نمره سبک های مقابله با استرس و خودکارآمدی و رضایت شغلی بهورزان زن و مرد خانه بهداشت ۶۴

جدول ۴-۱۳: همبستگی پیرسون بین سبک مقابله با استرس ( مسئله محور ) با رضایت شغلی بهورزان زن و مرد خانه های بهداشت ۶۵

جدول ۴-۱۴: همبستگی پیرسون بین خودکارآمدی عمومی با رضایت شغلی بهورزان زن و مرد خانه های بهداشت۶۷

جدول۴-۱۵: ضرایب همبستگی چندگانه بین سبک مقابله با استرس ( مسئله محور و هیجان محور ) و خودکارآمدی عمومی با رضایت شغلی بهورزان زن و مرد خانه های بهداشت با روش الف) ورود (Enter) ب)مرحله‌ای(stepwise)69

جدول۴-۱۶: ضرایب همبستگی چندگانه بین سبک مقابله با استرس ( مسئله محور و هیجان محور ) و خودکارآمدی عمومی با رضایت شغلی بهورزان زن خانه های بهداشت با روش الف) ورود (Enter) ب) مرحله‌ای ( stepwise)71

جدول۴-۱۷: ضرایب همبستگی چندگانه بین سبک مقابله با استرس ( مسئله محور و هیجان محور ) و خودکارآمدی عمومی با رضایت شغلی بهورزان مرد خانه های بهداشت با روش الف) ورود (Enter) ب) مرحله‌ای (stepwise)73

جدول ۴-۱۸: همبستگی پیرسون بین مؤلفه های سبک مقابله با استرس (مسئله محور ) با رضایت شغلی بهورزان زن و مرد خانه های بهداشت ۷۵

جدول۴ـ۱۹: نتایج تحلیل واریانس چند متغیری (مانوا) روی نمرات سبک مقابله با استرس (مسئله محور و هیجان محور ) و خودکارآمدی عمومی و رضایت شغلی بهورزان زن و مرد خانه های بهداشت ۷۷

جدول ۴-۲۰ : نتایج تحلیل واریانس یک راهه در متن ( مانوا ) روی نمرات سبک مقابله با استرس (مسئله محور و هیجان محور ) و خودکارآمدی عمومی و رضایت شغلی بهورزان زن و مرد خانه های بهداشت شهرستان دزفول۷۸

جدول۴-۲۱: نتایج تحلیل واریانس چند متغیری (مانوا) روی نمرات سبک مقابله با استرس (مسئله محور و هیجان محور ) و خودکارآمدی عمومی و رضایت شغلی بهورزان خانه های بهداشت از نظر گروه های سنی۷۹

جدول ۴-۲۲: نتایج تحلیل واریانس یک راهه در متن ( مانوا ) روی نمرات سبک مقابله با استرس (مسئله محور و هیجان محور ) و خودکارآمدی عمومی و رضایت شغلی بهورزان خانه های بهداشت از نظر گروه های سنی۸۰

جدول۴ـ۲۳: نتایج تحلیل واریانس چند متغیری (مانوا) روی نمرات سبک مقابله با استرس (مسئله محور و هیجان محور ) و خودکارآمدی عمومی و رضایت شغلی بهورزان خانه های بهداشت شهرستان دزفول از نظر گروه های سابقه خدمت۸۱

جدول ۴-۲۴ : نتایج تحلیل واریانس یک راهه در متن ( مانوا ) روی نمرات سبک مقابله با استرس (مسئله محور و هیجان محور ) و خودکارآمدی عمومی و رضایت شغلی بهورزان خانه های بهداشت از نظر گروه های سابقه خدمت۸۲

فهرست نمودار ها

عنوان صفحه

نمـودار۴-۱: تـوزیع فـراوانی جنسیت آزمودنی ها۵۴

نمـودار۴-۲:تـوزیع فـراوانی وضعیت تأهل آزمودنی ها۵۵

نمـودار۴-۳:تـوزیع فـراوانی میزان تحصیلات آزمودنی ها ۵۶

نمـودار۴-۴ : تـوزیع فـراوانی ســن آزمودنی ها۵۷

نمـودار۴-۵:تـوزیع فـراوانی سابقه خدمت آزمودنی ها۵۸

نمـودار۴-۶: تـوزیع فـراوانی میزان رضایت شغلی آزمودنی ها۵۹

نمـودار۴-۷: تـوزیع فـراوانی میزان خودکارآمدی عمومی آزمودنی ها۶۰

نمـودار۴-۸: تـوزیع فـراوانی سبک مقابله ای مسئله محور آزمودنی ها۶۱

نمـودار۴-۹: تـوزیع فـراوانی سبک مقابله ای هیجان محور آزمودنی ها۶۲

چکیده:

هدف از پژوهش حاضر ارزیابی رابطه سبک های مقابله با استرس و خودکارآمدی عمومی با رضایت شغلی بهورزان زن و مرد خانه های بهداشت شهرستان دزفول بود. نمونه پژوهش ۱۲۳ نفر(معادل کل جامعه مورد پژوهش ) بهورزان زن و مرد خانه های بهداشت تابعه مرکز بهداشت شهرستان دزفول بودند. داده ها با بهره گرفتن از پرسشنامه های سبک های مقابله ، خودکارآمدی عمومی و شاخص توصیف شغلی جمع آوری و با بهره گرفتن از محاسبه ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون انجام شد.محاسبه همبستگی بین متغیرها نشان داد که سبک های مقابله با استرس و خودکارآمدی عمومی با رضایت شغلی بهورزان همبستگی مثبت و معنادار داشت(۰۵/۰ P< ). نتایج تحلیل رگرسیون نشانگر این بود که خودکارآمدی عمومی بیشترین سهم را در پیش بینی واریانس رضایت شغلی بهورزان را دارد.

کلید واژه: سبک های مقابله با استرس، خودکارآمدی عمومی، رضایت شغلی ، بهورزان

فصل اول:

موضوع پژوهش

فصل اول: موضوع پژوهش

• مقدمه:

رضایت شغلی[۱] عاملی مهم برای افزایش کارایی و نیز رضایت فردی در سازمان تلقی می شود و منابع انسانی کارآمد و پرانگیزه در افزایش اثربخشی هر سازمان نقش مهم و اساسی ایفا می کند. زمانی که کارکنان به سازمان می پیوندند، مجموعه ای از خواستها، نیازها، آرزوها و تجربه های گذشته را، که با هم انتظارهای شغلی را ایجاد می کنند، با خود به همراه دارند. عکس العمل ها و پاسخ هایی که سازمان در مقابل خواستهای کارکنان فراهم می آورد، رضایت یا نارضایتی شغلی را شکل می دهد. در واقع رضایت شغلی نشاندهنده رابطه ی توقعات انسان با پاداش هایی است که کار فراهم می آورد(ویلم[۲] و همکاران، ۲۰۰۷).

از آنجاییکه رضایت شغلی یکی از مسائل اساسی و بسیار مهم در هر سازمان می باشد که با رشد و شکوفایی آن سازمان ارتباط تنگاتنگ دارد، در واقع می توان آن را یکی از عواملی دانست که در نحوه ی رفتار و عملکرد کارکنان در سازمانها مؤثر باشد. در مطالعات سازمانی ثابت شده است که رضایت شغلی با عواملی همچون، غیبت، استعفاء، درگیری، استرس شغلی، و بیماری جسمی و روانی کارکنان رابطه ی معکوس دارد( رابینز[۳]، ۱۹۹۸).

از نظر شلی[۴] و همکار او( ۲۰۰۳) رضایت شغلی نتیجه ادراک کارکنان از چگونگی برآورده شدن انتظارات مهم آنها توسط شغل آنهاست. آنها دو جنبه مهم برای رضایت شغلی در نظر گرفته اند؛ اول اینکه رضایت شغلی یک پاسخ احساسی به شرایط کار است؛ و دوم اینکه رضایت شغلی را می توان از طریق چگونگی دستیابی به اهداف یا برآورده شدن انتظارات تعیین کرد. زمانی که می گوییم یک فرد رضایت شغلی بالایی دارد،در حقیقت منظورمان این است که او به میزان زیادی شغل خود را دوست داشته، احساسات مثبتی نسبت به آن دارد و از طریق آن توانسته است نیازهای خود را ارضا کند( آپلتون[۵] و همکاران، ۱۹۸۸ و فورد[۶]، ۲۰۰۲).

از سوی دیگر همه ی ما در زندگی با چالش ها و مشکلاتی مواجه می شویم، با این حال هر کس به شیوه ی خاص خود به مسائل پاسخ می دهد. برخی ها هنگام روبرو شدن با مشکلات می کوشند با ارزیابی درست و منطقی موقعیت و با بهره گرفتن از راهبردهایی مانند مسئله گشایی[۷]، تفکر مثبت[۸] و استفاده مؤثر از سیستم های حمایت با موقعیت مقابله کنند در مقابل، برخی دیگر به جای مقابله سازگارانه[۹] با مسائل سعی می کنند به روش های مختلف مانند پناه بردن به الکل و مواد مخدر و سایر راهبردهای ناکارآمد از روبرو شدن با مشکلات اجتناب کنند. عیب عمده این راهبردهای اجتنابیآن است که اگرچه ممکن است در کوتاه مدت مؤثر واقع شوند و به فرد آرامش موقت بخشند ولی در دراز مدت پیامدهای منفی بسیار دارند و فرد را از داشتن احساس خودکارآمدی[۱۰] و عزت نفس[۱۱] و خود ارزشمندی محروم می سازند(قراچه داغی،۱۳۸۴).

پژوهشها نشان می دهند که احساس خودکارآمدی با مسئولیت پذیری در مورد انجام تکلیف (باری و آناستازیا[۱۲]، ۲۰۰۵) و رضایت شغلی( گلاین، کلادیو و پاتریک[۱۳]، ۲۰۰۶) رابطه مثبت دارد. بنابراین خودکارآمدی عامل مهمی برای انجام موفقیت شغلی افراد و در نتیجه رضایت شغلی به شمار می آید. در ارتباط با رضایت شغلی نیز تحقیقات نشان می دهد که بین رضایت شغلی با بهره گرفتن از سبکهای مقابله مساله مدار[۱۴] رابطه ی مثبت و با بهره گرفتن از سبک های مقابله هیجان مدار[۱۵] رابطه ی منفی وجود دارد( مسلکین و آگارد[۱۶]، ۲۰۰۰).

مطالعه ی حاضر، در این راستا با توجه به نیازها و افزایش کارآیی کارکنان بهداشتی که در خط مقدم جبهه ی بهداشت به کار مشغولند و با هدف بررسی رابطه بین سبکهای مقابله با استرس[۱۷] و خودکارآمدی عمومی[۱۸] با رضایت شغلی بهورزان مرد و زن خانه های بهداشت شهرستان دزفول انجام گردید.

• مساله پژوهشی

شاخص مهم یک سازمان نیروی انسانی کارآمد آن است. چرا که نیروی انسانی مهمترین منبع موجود در هر سازمان محسوب می شود. بیشتر افراد تقریباً نیمی از ساعات بیداری خود را در محیط کار می گذرانند، اگر از شغل خود راضی باشند، شغلشان را دوست خواهند داشت و احساسات و نگرش های مثبتی نسبت به شغل خود خواهند داشت. استرس یک تجربه عمومی در زندگی همه ی انسانهاست( وارکارولیس[۱۹]، ۲۰۰۲).

ممکن است هر کس در معرض خطر استرس قرار گیرد اما بعضی افراد نسبت به افراد دیگر استرس بالاتری را تجربه می کنند. بنابراین می بایست متغیرهای دیگری( تفاوتهای فردی) در ارتباط با استرس و پیامدهای آن بطور مستقیم و غیر مستقیم شرکت داشته باشند. بعنوان مثال افراد در توجه کردن به میزان احتمال مواجه شدن با استرس، چگونگی درک و ارزیابی استرس زاها، توانایی سازگاری با استرس و آسیب پذیری در مقابل استرس متفاوتند( کود، لاگان فوکس[۲۰]، ۲۰۰۱). دسته ای از متغیرهای فردی که در رابطه بین فشارزاها و استرس نقش میانجی دارد باورهایی است که افراد نسبت به خود دارند. از میان این باورها خودکارآمدی به عنوان جزء اساسی نظریه شناختی- اجتماعی نقش قابل توجهی در مواجهه با موانع و گرفتاریها و ناکامیها دارد و سهم عمده ای از پژوهشها را به ویژه در حوزه استرس شغلی به خود اختصاص داده است.( ساکس[۲۱]، ۱۹۹۴؛کافیلد، چانگ، دولارد و همکاران[۲۲]، ۲۰۰۴؛ سیو، اسپکتور، کوپر و همکاران[۲۳]، ۲۰۰۵).

در سالهای اخیر توجه به منابع استرس و سبک های مقابله با آن، بسیار مورد توجه و بررسی قرار گرفته و نشان داده شده که به کار گرفتن سبک های مقابله ای مؤثر نقش مهمی در کاهش استرس و در نتیجه رضایت شغلی دارد( فروزنده و دلارام، ۱۳۸۲).

همچنین رضایت شغلی نتایج مثبت گوناگونی از جهت فردی و سازمانی به همراه دارد و بر احساس فرد درباره ی سازمان و علائق وی به مشارکت در حفظ همبستگی کمک می کند و تأثیر قابل توجهی در شیوه تقرب و نزدیکی افراد نسبت به مشاغل خود، میزان تلاش، تعهدات آنان در اثر بخشی سازمان و مهمتر از همه در خودکارآمدی افراد دارد( بیک لیک، ۱۳۸۵).

با آنکه در زمینه رضایت شغلی کارکنان در سازمانها بررسیهای بیشماری از دیدگاه های گوناگون انجام شده، متأسفانه رضایت شغلی بهورزان که از ارکان عمده مشارکت جامعه در مراقبتهای بهداشتی اولیه[۲۴] می باشند و نقش ارزنده ای در ارائه خدمات بهداشتی دارند کمتر مورد ارزیابی قرار گرفته است. از آنجاییکه بهورزان می توانند با ارائه همزمان خدمات بهداشتی- درمانی-آموزشی و به ویژه بهداشت روانی[۲۵] در رسیدن به هدفهای اصلی مراقبتهای اولیه بهداشتی یعنی دسترسی تمام مردم به خدمات اساسی بهداشتی نقش حساس و مهمی را ایفا نمایند، به نظر می رسد که بررسی نحوه سبک های مقابله با استرس و خودکارآمدی عمومی آنها می تواند بر ارائه خدمات که همانا مراقبت های بهداشتی اولیه است و کیفیت ارائه خدمات را تحت الشعاع قرار داده و در نهایت منجر به تغییراتی در رضایت شغلی آنها شود. لذا با توجه به این امر پژوهش حاضر به بررسی رابطه سبکهای مقابله با استرس و خودکارآمدی عمومی با رضایت شغلی بهورزان مرد و زن خانه های بهداشت شهرستان دزفول خواهد پرداخت. لذا هدف اصلی از انجام این تحقیق پاسخ دادن به این سؤال می باشد که:

-آیا بین سبک های مقابله با استرس و خودکارآمدی عمومی با رضایت شغلی بهورزان مرد و زن خانه های بهداشت شهرستان دزفول رابطه ی معناداری وجود دارد؟

[۱].job satisfaction

[۲] .Willem &et al

[۳] . Robins

[۴] .Shelly

[۵]. Appleton &et al

[۶] .Ford

[۷].Problem  solving

[۸] . Positive thinking

[۹] . Adeptive coping

[۱۰] .Self efficacy

[۱۱] . Self esteem

[۱۲] .Barry, j. &Anastasia,,k.

[۱۳] . Gian, v.c & claudio, B and patrick,s.

[۱۴] . Problem-focused coping

[۱۵] . Emotion-focused coping

[۱۶].Methlekin &agard

[۱۷] . Stress coping strategies

[۱۸] . General self efficacy

[۱۹] . Varcarolis

[۲۰] . Code, s. & langan- fox ,j.

[۲۱] . Saks

[۲۲] . Caulfield, chang, dollard &et al

[۲۳] . Siu, spector, cooper& et al

[۲۴] . Primary health cars(PHC)

[۲۵] . Mental health

تعداد صفحه : ۱۲۹

قیمت : ۱۴۷۰۰تومان